Μετά από διαβουλεύσεις που ξεκινάνε από τον περασμένο Σεπτέμβριο, υπερψηφίστηκε τελικά το καινούργιο αντεργατικό νομοσχέδιο, το οποίο αποτελεί την ταφόπλακα της 8ωρης εργασίας, όπως λέει πληθώρα συνδικαλιστικών οργανώσεων και σωματείων. Πιο συγκεκριμένα και για να αποσαφηνιστεί η όλη παραφιλολογία που επικρατεί, το καινούργιο νομοσχέδιο που έφερε ο υπουργός εργασίας, Κωστής Χατζηδάκης, έφερε επιτέλους τη «λαϊκή απαίτηση» για διευθέτηση του χρόνου εργασίας· δηλαδή για την επιλογή του εργαζόμενου να δουλέψει παραπάνω ώρες από το 8ωρο ύστερα από συνεννόηση με την εργοδοσία, με τις παραπάνω ώρες που θα συγκέντρωνε ο εργαζόμενος να τις τοποθετεί νοητά σε ένα κουμπαρά, στην λεγόμενη τράπεζα χρόνου, και να τις εξαργυρώνει με ρεπό ή άδεια όποτε αυτός επιλέξει. Θες να δουλέψει 4ήμερο γιατί θες να δεις τα παιδιά σου; Δούλεψε 4 δεκάωρα και τότε θα μπορείς. Θες να έχεις περισσότερες μέρες άδεια για να μπορείς να διαβάσεις στην εξεταστική σου; Δούλεψε 80 παραπάνω ώρες, τζάμπα(!), για να πάρεις 10 μέρες πληρωμένη άδεια.
Σε αυτό το σημείο οφείλουμε να ξεκαθαρίσουμε ότι η συγκεκριμένη διάταξη υπήρχε και τα προηγούμενα χρόνια, με τη διαφορά ότι την συμφωνία αυτή μπορούσε να την κάνει το σωματείο με την επιχείρηση (χαρακτηριστικό παράδειγμα όλα αυτά τα χρόνια αυτό του Παπαστράτου). Η διαφορά σήμερα βρίσκεται στο γεγονός ότι πλέον ο εργαζόμενος θα μπορεί να κλείνει ατομικές συμβάσεις εργασίας με την εργοδοσία. Άρα πού είναι το πρόβλημα σε έναν νόμο που προϋπάρχει και πλέον απλά καθολικοποιείται, ρωτούσαν τους τελευταίους μήνες οι νεοδημοκράτες βουλευτάδες, τους Συριζαίους εταίρους τους, οι οποίοι διατήρησαν στο ακέραιο τον συγκεκριμένο νόμο κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησής τους;
Ας δούμε λοιπόν πού είναι πρόβλημα με αυτή τη ριμάδα τη διευθέτηση του χρόνου εργασίας:
Α) Το οικονομικό
Ενώ θα μπορούσαμε, αν είμαστε λιγότερο κακοπροαίρετοι, να πούμε ότι όντως υπό ορισμένες συνθήκες θα μπορούσε να ευνοεί τον εργαζόμενο/η η συγκεκριμένη διάταξη, δεν μπορούμε να παραβλέψουμε το γεγονός πως μιλάμε για μια ξεκάθαρη μείωση του μισθού μας. Εάν το δούμε και μπακαλίστικα, 8 παραπάνω ώρες εργασίας πληρωμένες με την προσαύξηση της υπερεργασίας, δηλαδή με 20% επί του ωρομισθίου, πλέον θα τις πληρώνεσαι σαν ένα απλό μεροκάματο, ή ακόμα χειρότερα σαν άδεια, και εκεί που θεωρητικά θα έπαιρνες 46.97€, τώρα θα παίρνεις μόλις 29.36€. Άρα μπορεί στο φαντασιακό του υπουργού και του επιτελείου του να βολεύει τον εργαζόμενο αυτή η διάταξη, ωστόσο, σύμφωνα με τα μαθηματικά της Δευτέρας Δημοτικού, αυτός που βγαίνει κερδισμένος από την όλη ιστορία είναι αποκλειστικά ο εργοδότης.
Β) Εργατικά ατυχήματα
Σε πολλούς χώρους εργασίας βλέπουμε καθημερινά συναδέλφους που βαράνε 10ωρα και 12ωρα, για να καταφέρουν στο τέλος του μήνα να συγκεντρώσουν έναν ικανοποιητικό μισθό που να μπορεί να καλύψει τις ανάγκες τους. Δυστυχώς όμως μετά από κάποια χρόνια δουλειάς, η συγκεκριμένη εικόνα αρχίζει σιγά- σιγά να ταυτίζεται στο μυαλό σου με θανατηφόρα και μη εργατικά ατυχήματα. Δεν είναι η τραγική ειρωνεία που συμβαίνει στον σκληρά εργαζόμενο κόσμο. Μετά από σχεδόν 200 χρόνια συνεχόμενης συνδικαλιστικής παρουσίας και ανάδειξης του συγκεκριμένου ζητήματος, έχει αποδειχθεί και στατιστικά, όσο και να μην θέλουν να το παραδεχτούν τα αφεντικά, ότι όσο περισσότερο δουλεύεις τόσο πιθανότερο είναι να πάθεις κάποιο εργατικό ατύχημα. Να μην υπολογίσεις σωστά την απόσταση, να αφαιρεθείς μισή στιγμή, να πας να κόψεις δρόμο από την αποθήκη στο πόστο σου, να αποκοιμηθείς πάνω στο τιμόνι. Και έτσι, αντί να δεις μια μέρα περισσότερο τα αγαπημένα σου πρόσωπα, όπως αναφέρει ο μαλάκας ο υπουργός, μπορεί αυτά να μην σε ξαναδούν και ποτέ, όπως έγινε με αμέτρητες περιπτώσεις εργαζομένων που δεν κατάφεραν να γυρίσουν στα σπίτια τους. Αλλά ποιος χέστηκε για αυτούς; Σημασία για τον υπουργό έχει να μαζευτούν οι ελιές. Έτσι είναι. Πλένεις πιάτα; Σπας πιάτα…
Γ) Πραγματικός ελεύθερος χρόνος
Το τρίτο ζήτημα που προκύπτει, για να απαντηθεί πρέπει να ρίξουμε μια ματιά και στα υπόλοιπα κομμάτια του νομοσχεδίου, και πιο συγκεκριμένα στην πολυπόθητη για τα αφεντικά κατάργηση της κυριακάτικης αργίας για ακόμα περισσότερους κλάδους. Και εδώ εμφανίζεται το παράδοξο. Δίνεις στον εργαζόμενο/η μία παραπάνω μέρα να δει τα παιδιά του, αλλά του στερείς την Κυριακή που το παιδί του δεν θα είναι στο σχολείο, και θα μπορεί να κάνει ό,τι θέλει με την οικογένειά του. Την ίδια στιγμή, αντί να αυξήσεις τον μισθό αυξάνεις τις υπερωρίες στις 150 ώρες ακατέβατα, αναγκάζοντας τους εργαζόμενους σε κλάδους με ισχυρό συνδικαλιστικό έρεισμα, οι οποίοι δύσκολα θα δέχονταν να δουλέψουν υπερωρίες με αντάλλαγμα ρεπό, να δουλεύουν ασταμάτητα για να βγει η δουλειά του αφεντικού. Ποιος κάθεται όμως να ασχολείται με τέτοιες λεπτομέρειες που απλά αναδεικνύονται για να γκρινιάζουν οι πλεμπαίοι της εργατικής τάξης;
Δ) Σημερινή εργασιακή πραγματικότητα
Τέταρτο και το τελευταίο κομμάτι αποτελεί το εάν τελικά θα μπορούσε όλο αυτό το αφήγημα που μιλάει για κοινή συμφωνία μεταξύ εργοδότη και εργαζόμενου να εφαρμοστεί στην Ελλάδα του 2021. Η αλήθεια είναι ότι δεν είναι ανάγκη να έχεις 11.500 ένσημα για να καταλάβεις ότι το όλο παραμύθι μπάζει από όλες τις μπάντες. Αρκεί μόνο να σκεφτείς πόσοι από τους γνωστούς θα γύρναγαν να πουν στο αφεντικό τους ότι δεν θα δουλέψουν τζάμπα υπερωρίες, την ίδια στιγμή που ακόμα και οι πιο αισιόδοξοι οικονομολόγοι μιλάνε για κατακόρυφη αύξηση της ανεργίας σε νούμερα μεγαλύτερα ακόμα και του 2010. Που πριν ακόμα ψηφιστεί ο νόμος διαβάζεις ότι στις Σέρρες αφεντικά επέπληξαν τους εργαζόμενούς τους επειδή άσκησαν το μέχρι πρότινος συνταγματικό τους δικαίωμα να αρνηθούν να δουλέψουν υπερωρίες. Άραγε τι μπορείς να κάνεις σε μία περίοδο που η εργοδοσία, μικρή και μεγάλη, λύνει και δένει σε αυτή τη χώρα, εάν απολυθείς; Θα πας στην επιθεώρηση εργασίας, που πλέον υποβαθμίζεται ακόμα περισσότερο, αφού μετατρέπεται σε Ανεξάρτητη Διοικητική Αρχή, ή μήπως θα εναποθέσεις τις ελπίδες σου στα ελληνικά δικαστήρια, η απόφαση των οποίων δεν είναι πλέον δεσμευτική για την εργοδοσία; Εάν αποφασίσεις να μην το παρατήσεις, αναγκαστικά θα στραφείς προς τα σωματεία για να βρεις το δίκιο σου. Τα οποία όμως με την σειρά τους χτυπιούνται και αυτά από το συγκεκριμένο νομοσχέδιο, επιβάλλοντας αποκλειστικά ηλεκτρονική ψηφοφορία για την κήρυξη απεργίας, ψηφιοποίηση του μητρώου μελών τους, απαγόρευση περιφρούρησης της απεργίας και άλλα πολλά ωραία.
Άρα τελικά σε ποιο παράλληλο σύμπαν θα μπορούσε το συγκεκριμένο νομοσχέδιο να αποτελεί αίτημα των εργαζομένων, όπως προσπαθεί να υποστηρίξει η κυβέρνηση. Όσο βαθιά και να ψάξεις θα χρειαζόσουν χρόνια για να βρεις τόσο μαλάκα συνάδελφο που να ζητούσε μια τέτοια διάταξη από την εργοδοσία. Αντιθέτως όμως, αυτοί που φωνάζανε ήδη από το 2011 για τη διευθέτηση του χρόνου εργασίας ήταν ο Σύνδεσμος Ελλήνων Βιομηχάνων. Πιο συγκεκριμένα, στο έντυπό τους «Επιχειρηματικότητα χωρίς εμπόδια: 30 Πεδία Δράσης για τη δημιουργία φιλικού επιχειρηματικού περιβάλλοντος», ζητούσαν από το κράτος να μπορούν να αποπληρώνουν σε ρεπό την υπερωριακή εργασία, για να μπορεί με αυτόν τον τρόπο το κεφάλαιο να συνεχίσει να επενδύει άφοβα στην εγχώρια αγορά.
Το νομοσχέδιο λοιπόν αποτελεί την ταφόπλακα του 8ώρου και της πληρωμένης υπερωριακής εργασίας; Όχι ακριβώς. Καλώς ή κακώς, όλα αυτά τα οποία φέρνει το καινούργιο νομοσχέδιο πατάνε πάνω στις σημερινές εργασιακές συνθήκες. Πατάνε πάνω στην εικόνα που επικρατεί εδώ και πάρα πολλά χρόνια στις μεγάλες βιομηχανικές μονάδες, όπου εργάτες και εργάτριες δουλεύουνε υπό τον φόβο της απόλυσης τζάμπα υπερωρίες, τις οποίες πληρώνονται σε ρεπό. Πατάει πάνω στους χιλιάδες εργαζόμενους και εργαζόμενες του επισιτισμού, που αγνοούν τελείως τον τρόπο πληρωμής της 9ης ώρας εργασίας και των νυχτερινών μεροκάματων. Την ίδια στιγμή, το συνδικαλιστικό κίνημα τελείως απαξιωμένο από την συντριπτική πλειοψηφία των εργαζόμενων, πάντα έβρισκε απέναντί του τόσο τους μπάτσους όσο και τις δικαστικές και ελεγκτικές αρχές.
Κατ’ επέκταση ναι, το νομοσχέδιο πατάει πάνω σε μία πραγματικότητα που χιλιάδες εργαζόμενοι και εργαζόμενες έχτισαν αργά και σταθερά, εξαιτίας της απάθειας για το τι συμβαίνει στον χώρο εργασίας τους, και της αδιαφορίας τους για ένταξή στα συνδικαλιστικά τους όργανα. Το ζήτημα είναι λοιπόν εάν η εργατική τάξη μπορεί να αντιτάξει την οργάνωση και τον μαχητικό συνδικαλισμό βάσης απέναντι στον ωχαδερφισμό. Εάν μπορούμε να σηκώσουμε ανάστημα απέναντι στις αλλεπάλληλες επιθέσεις κράτους και κεφαλαίου. Και το στοίχημα είναι να μπορέσουμε να ξανακάνουμε επικίνδυνο τον συνδικαλισμό για τα αφεντικά και τα κέρδη τους.
Ενάντια στην σύγχρονη εργασιακή πραγματικότητα
Να μην ζήσουμε σαν δούλοι
Τραμπάκουλας
