Η περιοχή της Τούμπας είναι μία τυπική γειτονιά των ανατολικών συνοικιών της Θεσσαλονίκης. Χτίστηκε από οικονομικούς πρόσφυγες στις αρχές του 20ού αιώνα και έκτοτε η παρουσία οικονομικών μεταναστών εξακολουθεί να είναι εμφανής. Τα τελευταία χρόνια όμως, ερχόμενη σε αντίθεση με το παρελθόν και την ιστορία της έχει εξελιχθεί σε μία βαθύτατα συντηρητική και συνάμα ξενοφοβική κοινωνία. Συγχρόνως, η ανοικοδόμηση νεόδμητων οικημάτων, οδηγεί στην εισροή και εγκατάσταση οικονομικά εύρωστων κατοίκων, συμπεριλαμβανομένων απόστρατων και πρώην αστυνομικών, γεγονός που της δίνει μία μεσοαστική χροιά. Με αυτά τα καινούργια δημογραφικά δεδομένα, πολιτικά, η περιοχή αποτέλεί ένα γόνιμο έδαφος για τη δραστηριοποίηση της Χρυσής Αυγής και γενικότερα την έκφραση ακροδεξιών και πατριωτικών αντιλήψεων, στο σημείο που η Χ.Α. θέλησε αποτυχημένα στο παρελθόν (πριν το ξεμπρόστιασμα που ακολούθησε τη δολοφονία του Φύσσα) να ανοίξει εκεί τα δεύτερα γραφεία της στην Θεσσαλονίκη.
Στη συγκεκριμένη περιοχή έχει εγκριθεί η εγκατάσταση φιλοξενείου προσφύγων-αιτούντων ασύλου, δομή χρηματοδοτούμενη από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Προσφύγων. Το πρόγραμμα προβλέπει την φιλοξενία επτά μονογονεϊκών οικογενειών για 6 μήνες, όσο χρειάζεται θεωρητικά δηλαδή η διαδικασία της απάντησης για το άσυλο. Για την υλοποίηση του προγράμματος ως πιθανός χώρος προτείνονται οι παλιοί στάβλοι του δήμου, παρ’ όλο που λειτουργούν ακόμα στο εσωτερικό τους ορισμένες δημοτικές κατασκευαστικές υπηρεσίες και αποθήκες ηλεκτρολογικού υλικού, πράγμα που συνεπάγεται την έντονη παρουσία χημικών και τοξικών ουσιών, συνθήκη έτσι κι αλλιώς απαγορευτική για την εγκαθίδρυση κατοικιών. Το πλάνο είναι να χρησιμοποιηθεί ένα μέρος μόνο των στάβλων για τη δημιουργία δωματίων φιλοξενίας και υποδομών εστίασης και υγιεινής. Το πρόγραμμα επικυρώθηκε τον Ιούλιο του 2014 μετά από δημοτικό συμβούλιο και ανατέθηκε στην ΜΚΟ “Άρσις” με κονδύλιο 600.000 ευρώ για 2 χρόνια.
Ο δήμαρχος της Θεσσαλονίκης και πρώην οινοποιός, Γιάννης Μπουτάρης, διατηρώντας το κατ’ επίφασην φιλελεύθερο προσωπείο του τόσο σε ζητήματα μετανάστευσης και δομών κοινωνικής αλληλεγγύης, όσο και σε θέματα τοπικού τουρισμού και εμπορικής ανάδειξης της “εναλλακτικής νεολαιϊστικης κουλτούρας δρόμου”, στηρίζει θερμά την υλοποίηση του προγράμματος σε συνεντεύξεις τύπου, κείμενα κτλ.
Όταν το σχέδιο της δημιουργίας ξενώνα προσφύγων γίνεται γνωστό στους κατοίκους της περιοχής, καλείται άμεσα συνέλευση με κύριο στόχο την αποτροπή της υλοποίησής του. Κάπως έτσι, δημιουργείται η ρατσιστική “Επιτροπή Κατοίκων Τούμπας”, η οποία έμελλε να ακολουθήσει την πεπατημένη της αντίστοιχης του Αγίου Παντελεήμονα στην Αθήνα. Αφού της παραχωρείται χώρος για δημιουργία γραφείων από έναν καλοθελητή γείτονα, ξεκινά η συλλογή υπογραφών ενάντια στον ξενώνα και δημιουργούνται δημόσιο μπλογκ και σελίδα σε μέσο κοινωνικής δικτύωσης, στα οποία δημοσιεύονται φοβικά κείμενα και καταγγελίες που οικειοποιούνται ρατσιστικό λόγο. Στοχοποιούν τις άλλες δύο δομές κοινωνικής αλληλεγγύης της περιοχής (ΟΚΑΝΑ και Υπνωτήριο Αστέγων) και προκειμένου να δικαιολογήσουν τα ρατσιστικά τους αιτήματα, λαϊκίζουν μιλώντας για υποβάθμηση της περιοχής η οποία θα βάλει σε κίνδυνο τη ζωή των παιδιών τους. Ταυτόχρονα, τοποθετούν πανό στην είσοδο των γραφείων τους, αλλά και σε κεντρικό σημείο της περιοχής, στα οποία χρησιμοποιούν ξεκάθαρη ναζιστική συνθηματολογία γράφοντας “Όχι στην εγκατάσταση πολιτικών προσφύγων στη γειτονιά μας”. Η χρήση συγκεκριμένα του χαρακτηρισμού του “πολιτικού πρόσφυγα” και όχι κάποιου άλλου, παραπέμπει σε ακραίο ρατσισμό με δολοφονικούς μάλιστα συσχετισμούς, από τη στιγμή που η επιστροφή στην χώρα προέλευσης για έναν πολιτικό πρόσφυγα, σημαίνει θάνατο ή το λιγότερο, εγκλεισμό. Χιτλερικά ιδεολογήματα και φασιστικά κατάλοιπα βρίσκουν πρόσφορο εδαφος στην επιτροπή κυρίως με τη συμμετοχή μελών της Χρυσής Αυγής.
Στη συνέχεια, η επιτροπή κατοίκων κινείται δικαστικά εναντίον του Μπουτάρη, απαιτώντας δημόσια διαβούλευση του σχεδίου δημιουργίας του ξενώνα και μετά από μαζικότατη συνέλευση και αποκλεισμό τοπικών δρόμων με την παρουσία οργανωμένων χρυσαυγιτών, καλεί σε παράσταση διαμαρτυρίας κατά τη διάρκεια του δημοτικού συμβουλίου που καλείται στις 28/7 στο δημαρχιακό μέγαρο. Εκεί, όσες απόψεις δεν συμβαδίζουν με τον ρατσιστικό οχετό, είτε αποσιωπούνται εντέχνως, είτε προπηλακίζονται, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τον προπηλακισμό αριστερής δημοτικής συμβούλου που προσπάθησε να τοποθετηθεί στη συνέλευση. Από την αρχή της δημιουργίας της επιτροπής, η Χρυσή Αυγή, επίσημα σιωπά, δημοσιεύοντας μόνο περιπαικτικά άρθρα στα οποία υπόσχεται ότι θα παραμείνει ο εγγυητής της κοινωνικής ομαλότητας ενάντια στη “μεταναστευτική απειλή”. Η ανακοινωμένη παράσταση διαμαρτυρίας καταλήγει σε σύγκρουση της επιτροπής με το Μπουτάρη, με αφορμή αυτό, γράφονται τα πρώτα δημοσιεύματα στον τοπικό τύπο και έτσι γνωστοποιείται ευρέως η ύπαρξη και η δράση της επιτροπής. Χαρακτηρισικό είναι το παράδειγμα άρθρου στο γνωστό FREE PRESS της πόλης “Paralaxxi” το οποίο λειτουργεί ως βασικός προωθητής του εναλλακτικού χίπστερ life style και της εμπορευματικής αξιοποιήσης οποιασδήποτε καλλιτεχνικής εκφρασης στην πόλη, το οποίο στηρίζει τα επιχειρήματα της επιτροπής.
Αρχές Αυγούστου ξεκινούν οι διαδικασίες συσπείρωσης των αντιρατσιστικών πρωτοβουλιών και των συλλογικοτήτων της Τούμπας με στόχο την αντιμετώπιση της φασιστικής παρουσίας σε μία ήδη πολωμένη γειτονιά. Αποφασίζεται η συμμετοχή των αντιφασιστών στη συνέλευση της επιτροπής, από την οποία απουσιάζουν επιδεικτικά τα οργανωμένα φασιστικά στοιχεία έχοντας το δεδομένο της έντονης αστυνομικής παρουσίας. Κατά τη διάρκεια της συνέλευσης-παρωδίας, επικρατεί κλίμα τρομοκρατίας προς τους έχοντες αντιρατσιστικό λόγο με γελοία και ανυπόστατα επιχειρήματα τύπου “Εσύ δεν είσαι από’ δω, πήγαινε, πέσ’ τα στη γειτονιά σου”. Το αποκορύφωμα είναι το κλείσιμο των μικροφώνων, το οποίο απαντάται με συνθήματα από τους αντιφασίστες και σκίσιμο του ρατσιστικού πανό, με αποτέλεσμα την προσέγγιση των ΜΑΤ και αργότερα, τη διάλυση της διαδικασίας. Την επόμενη ημέρα, απομακρύνεται και το δεύτερο πανό και μετέπειτα, ο ιδιοκτήτης του χώρου που χρησιμοποιείται ως γραφείο της επιτροπής ζητά την απεγκατάστασή της. Έκτοτε δεν έχει ξαναγίνει συνέλευση της επιτροπής.
Στις 15 Νοέμβρη η Αντιρατσιστική Πρωτοβουλία Θεσσαλονίκης, η Αντιφασιστική Επιτροπή και η Πρωτοβουλία κατοίκων Τούμπας διοργάνωσαν εκδήλωση ενημέρωσης αλλά και υποστήριξης της εγκατάστασης των προσφύγων και μεταναστών στο υπό δημιουργία φιλοξενείο με ανοιχτή συνέλευση κατοίκων και μετανευστική κουζίνα. Ενώ η εγκατάσταση των προσφύγων ήταν προγραμματισμένη να γίνει στις 1 Δεκέμβρη, οι διεργασίες της ανακαίνισης του χώρου δεν είχαν ολοκληρωθεί μέχρι τότε και το όλο σχέδιο μένει ακόμα μετέωρο. Πιθανολογείται ότι οι πρόσφυγες προβλέπεται να εγκατασταθούν στον ξενώνα πολύ σύντομα, αλλά τίποτα δεν είναι ξεκάθαρο. Τελικά, απ’ ότι φαίνεται η “θεσμική ανησυχία” για τα δικαιώματα και τη μοίρα των πολιτικών προσφύγων εξαντλήθηκε σε μερικές θεωρητικές διαβουλεύσεις και δημαρχιακές υποσχέσεις.
Αναμένουμε τις επόμενες εξελίξεις, αλλά όπως και να έχει δε θα αφήσουμε η Τούμπα να γίνει δεύτερος Άγιος Παντελεήμονας.
ΦΑΣΙΣΤΟΕΠΙΤΡΟΠΕΣ ΠΟΤΕ ΚΑΙ ΠΟΥΘΕΝΑ
ΝΑ ΜΗ ΓΙΝΟΥΝ ΟΙ ΓΕΙΤΟΝΙΕΣ ΜΑΣ ΧΡΥΣΑΥΓΙΤΙΚΑ ΓΚΕΤΟ
Ανεμόσκαλα και Ίριδα
