Η Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών Λάρισας, Τυρνάβου και Αγιάς, η μεγαλύτερη σύμπραξη αγροτικών συνδέσμων στη χώρα, με 255 πρωτοβάθμιους συνεταιρισμούς και 25 χιλιάδες μέλη, σταμάτησε να υπάρχει ύστερα από 85 χρόνια λειτουργίας. Η κακή οικονομική διαχείριση, οι επενδύσεις σε ακίνητα που δεν αφορούσαν την αγροτική παραγωγή, η κομματοκρατία, η λήψη των αποφάσεων από τα διοικητικά συμβούλια χωρίς τη συμμετοχή των μελών, και η παρεξηγημένη έννοια του συνεταιρίζεσθαι οδήγησαν στη χρεοκοπία της ένωσης.
Πορεία προς το τέλος
Το 2008, η τότε διοίκηση της ένωσης εγκαινίασε το «αγροτικό» εμπορικό κέντρο «Γαία» ή αλλιώς «Gaea Lifestyle Center» με κόστος 8 εκ. ευρώ. Το κτίριο περιλάμβανε 50 καταστήματα που νοικιάστηκαν από γνωστές φίρμες και 240 θέσεις παρκινγκ. Χαρακτηριστική ήταν η δήλωση του προέδρου ότι και η αγρότισσα έχει δικαίωμα στο καλό ντύσιμο με επώνυμα και ακριβά ρούχα. Ο στόχος των μελών της ένωσης ήταν να προσελκύσουν όλους τους αγρότες του νομού που υπολόγιζαν ότι αποτελούσαν το 90% της αγοραστικής δύναμης της Λάρισας, παράλληλα όμως άρχισε η οικονομική κρίση. Η Αγροτική Τράπεζα σταμάτησε τα δάνεια και αύξησε τα επιτόκια, μεγαλώνοντας το χρέος της ένωσης προς τις διάφορες τράπεζες και τα ασφαλιστικά ταμεία. Εκτός της αντίφασης της ανέγερσης ενός καταναλωτικού ναού από μία αγροτική ένωση, ένα εμπορικό κέντρο δεν μπορεί να διοικηθεί από αγρότες, αλλά μόνο από μεγάλες εταιρίες διαχείρισης και τα υπόλοιπα σκυλιά του καπιταλισμού. Σε σύντομο διάστημα τα καταστήματα ξενοικιάστηκαν και το κτίριο παρέμεινε με πολύ λίγες δραστηριότητες.
Αποτέλεσμα της χρεοκοπίας της ένωσης είναι η παραχώρηση του διοικητικού κέντρου της στο δημόσιο, όπου μάλλον θα στεγαστούν οι εφορίες της πόλης, και η διάθεση του εμπορικού κέντρου στο Ι.Κ.Α. ώστε να «πατσίσει» έτσι η ένωση τα χρέη της προς το ασφαλιστικό αυτό ταμείο. Εδώ να θυμίσουμε ότι τον Απρίλη του 2008 η διοίκηση του Ι.Κ.Α. σε συνεργασία με τον δήμο Λάρισας έστειλε την αστυνομία, και εκκένωσε την κατάληψη του παλιού κτιρίου του ασφαλιστικού φορέα από αναρχικούς και νεολαίους που το είχαν καταλάβει, δημιουργώντας μία εστία αντίστασης στο κέντρο της πόλης. Το πρόσχημα της εκκένωσης και κατεδάφισης του οικοδομήματος ήταν η ανέγερση νέου κτιρίου για τις υπηρεσίες του Ι.Κ.Α. που όχι μόνο δεν έγινε ποτέ, αλλά μέσα στον Νοέμβριο το οικόπεδο μισθώθηκε και θα γίνει άλλο ένα πάρκινγκ στο κέντρο της πόλης.
Τα πραγματικά απόνερα της χρεοκοπίας
Οι πραγματικές επιπτώσεις του τέλους του συνεταιρισμού θα βαρύνουν πρώτα απ’ όλα τους ίδιους τους αγρότες του νομού. Ήδη εδώ και χρόνια οι παραγωγικές μονάδες της ένωσης είχαν εγκαταλειφθεί. Η αρχή έγινε το 1998 όταν είχε πουληθεί η γαλακτοβιομηχανία «Όλυμπος». Στη συνέχεια τα δύο εκκοκκιστήρια της οργάνωσης και το ελαιουργείο εκμισθώθηκαν σε ιδιώτες. Το τυροκομείο «Τέμπη» αρχικά αγοράστηκε από ιδιώτες, εκσυγχρονίστηκε με μεγάλο κόστος για να πουληθεί και να αγοραστεί ξανά σε μεγάλη τιμή από ιδιώτες. Σε άλλες εγκαταστάσεις και ιδιαίτερα στο εργοστάσιο της ΒΙΟΖΕΛ παρατηρήθηκε πλιάτσικο του συνεταιριστικού εξοπλισμού. Τα ακίνητα της οργάνωσης φτάνουνε συνολικά τα 180 με αντικειμενική αξία στα 36 εκ. ευρώ.
Να επαναφέρουμε τις έννοιες
Οι στόχοι ενός αγροτικού συνεταιρισμού θα έπρεπε να είναι η τυποποίηση και η διανομή των προϊόντων, η καλυτέρευση της ποιότητας των αγαθών χωρίς τη χρησιμοποίηση φαρμάκων, η αποθήκευση παραδοσιακών σπόρων, η ευημερία των μελών του, η κατώτερη δυνατή τιμή διάθεσης προς τα φτωχά στρώματα κ.α. Οι ενώσεις, με τα χρήματα που διαχειρίστηκαν τα μέλη των διοικήσεών τους τη δεκαετία του 2000, θα έπρεπε να είχαν κατασκευάσει εργαστήρια αποθήκευσης και τυποποίησης ακόμη και για το τελευταίο προϊόν που παράγει κάθε περιοχή. Οι αμπελουργοί επιβάλλεται να είχαν στη διάθεσή τους οινοποιεία, οι σιτοπαραγωγοί αντίστοιχα αλευρόμυλους, οι κτηνοτρόφοι χρειάζονται τυροκομικές μονάδες, ενώ οι μελισσοκόμοι έχουν την ανάγκη εργαστηρίων εξαγωγής και τυποποίησης μελιού. Αυτές οι εγκαταστάσεις θα συντηρούνταν άνετα από τους χιλιάδες παραγωγούς που θα πλήρωναν μία ελάχιστη εισφορά. Αντίθετα τώρα αυξάνουν τα έξοδά τους με την υποχρεωτική προσφυγή σε ιδιωτικά εκκοκκιστήρια και ελαιουργεία.
Βέβαια για να πραγματοποιηθούν όλα αυτά απαιτείται η οριζόντια συμφωνία όλων των μελών του συνεταιρισμού και η διαφανής λειτουργία των οικονομικών πράξεων. Η λογική της ανάθεσης σε κόμματα και ειδικούς έχει χρεοκοπήσει. Οι αποφάσεις πρέπει να λαμβάνονται ομόφωνα σε όλους τους πρωτοβάθμιους συνεταιρισμούς κάθε χωριού, όπου όλα τα μέλη (ντόπιοι ή μετανάστες) θα έχουν δικαίωμα λόγου μακριά από διοικητικά συμβούλια και τους πράσινους, γαλάζιους ή κόκκινους «σοφούς» του κάθε χωριού.
Και στον αγροτικό κόσμο κυριαρχεί η διάκριση μεταξύ μικροκαλλιεργητών, μεγαλοχωραφάδων και ιδιοκτητών πανάκριβων γεωργικών παραγωγικών μονάδων. Όσο περνάει ο καιρός αυτή η ταξική διαφορά θα μεγαλώνει. Μία νέα αγροτική συνεταιριστική ένωση που θα λειτουργεί από τα κάτω μπορεί να συντρίψει τους νεοτσιφλικάδες, και να τους στείλει να ψοφήσουν στα πεζοδρόμια των πόλεων.
Μάρκος Μπιτσάνης
