Όταν η αλήθεια αποδεικνύεται ψέμα,
κι η χαρά μέσα σου πεθαίνει,
τότε χρειάζεσαι…
α) Κάποιον, ν’ αγαπάς (;).
β) Χαρτιά (;).
γ) Ζωή μ’ αξιοπρέπεια (;).
[Παράφραση του Don’t you want somebody to love του Darby Slick]
Πίσω απ’ τα συρματοπλέγματα, με μάτια τρελά και δάχτυλα κιτρινισμένα από τη νικοτίνη. Με τρύπια παπούτσια ή καθόλου παπούτσια και σκοροφαγωμένες κουβέρτες ριγμένες στους ώμους περιφέρονται κάτω απ’ τις χιονισμένες βουνοκορφές των Θρακομακεδόνων και της Δράμας . Τα δάχτυλα αγγίζουν τα σύρματα, δεν νιώθουν τίποτα, μα η φλόγα στα μάτια δε σβήνει.
«Αμυγδαλέζα τέλος!», αναφώνησε η υπουργός μεταναστευτικής πολιτικής Τασία Χριστοδουλοπούλου, μετά την αυτοκτονία του Μοχάμεντ Ναντίμ στο στρατόπεδο κράτησης στις 13 Φλεβάρη του 2015. Και ο υπουργός προστασίας του πολίτη, Γιάννης Πανούσης, κυριευμένος από βαθύ όνειδος και αποτροπιασμό, ανήγγειλε πως σε 100 ημέρες η Αμυγδαλέζα θα κλείσει. Κι η Αμυγδαλέζα σταδιακά αδειάζει. Πρώτα οι ανήλικοι, έπειτα οι άρρωστοι -ή αλλιώς η “κατηγορία ντεπόν”- και τελευταίοι οι έγκλειστοι που έχουν ξεπεράσει το δεκαοχτάμηνο κράτησης. Ο Μοχάμεντ Ναντίμ ανήκε στην κατηγορία «ντεπόν». Ήταν ένας από εκείνους που βασανίζονταν εσωτερικά, και η απάντηση ήταν η λήψη ντεπόν. Στο άλγος της καρδιάς, της κεφαλής, στο χάσιμο της λογικής, η αστυνομία πρότεινε «το ντεπόν».
Κι όταν τα πυροτεχνήματα θάφτηκαν στο χώμα, οι μετανάστες έγιναν ξανά οι αόρατοι αυτής της κοινωνίας και η Αμυγδαλέζα και το Παρανέστι ξαναγέμισαν. Το στοίβαγμα ανθρώπων με βάση τη φυλή συνεχίζεται απρόσκοπτα στα κατά τόπους αστυνομικά τμήματα της επικράτειας. Στο αστυνομικό τμήμα της Κυψέλης κάποιοι έχουν να δουν το φως του ήλιου ένα χρόνο. Στα τμήματα της Κω και της Λέρου ανθρώπινα κουβάρια συνθέτουν ψηφιδωτά αποκτήνωσης και εξαθλίωσης. Μα η Αμυγδαλέζα θα κλείσει γιατί τα έβγαλε τα λεφτά της και με το παραπάνω. Το ελληνικό κράτος πήρε τα κονδύλια της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τις εγκαταστάσεις του στρατοπέδου, πήρε και την προμήθεια για τον επισιτισμό και τα «ντεπόν». Με την έλευση των νέων ευρωπαϊκών κονδυλίων, η κυβέρνηση θα μετατρέψει τα κέντρα κράτησης σε ανοιχτές δομές φιλοξενίας “ευρωπαϊκού τύπου”. Τα στρατόπεδα συγκέντρωσης θα γίνουν ανοιχτές δομές εποπτευόμενης ελευθερίας, με τη σφραγίδα της διαφύλαξης των θεμελιωδών ανθρώπινων δικαιωμάτων. Φυλακές, λοιπόν, δίχως κάγκελα, όπου οι μετανάστες θα μεταβαίνουν «αυτοβούλως» για να δίνουν το παρόν. Έπειτα ο Γ. Πανούσης ανακοίνωσε πως το κράτος θα παράσχει δουλειές στους μετανάστες. Δουλειές στις εξωτικές ελληνικές επαρχίες της Ηλείας και της Πελοποννήσου, μέχρι εκείνοι ν’ απελαθούν, μέχρι να λήξουν τα προσωρινά τους έγγραφα. Ανερυθρίαστα συνεπώς ανακοίνωσε πως θα απομακρύνει τους μετανάστες από τον κυρίως κοινωνικό ιστό, στέλνοντάς τους στην ωφέλιμη εξορία, προκειμένου να κερδίσουν κάτι και τ’ αφεντικά. Οι μετανάστες δηλαδή γίνονται μπαλάκι στις μεταναστευτικές μπίζνες που στήνει η εκάστοτε κυβέρνηση.
«Αφού δεν θέλουν να μείνουν στη χώρα μας, να φύγουν θέλουν», διατείνονται οι επικεφαλής του συστήματος. Ο Α. Τσίπρας σπεύδει να μιλήσει για επερχόμενες αλλαγές στις συνθήκες Δουβλίνο ΙΙ και ΙΙΙ. «Η Ελλάδα δεν μπορεί να είναι αποθήκη ψυχών, το πρόβλημα πρέπει να μοιραστεί», λέει. Εντωμεταξύ, οι μετανάστες εξακολουθούν να αντιμετωπίζονται ως πρόβλημα. Τι κι αν το πρώτο συνθετικό της λέξης «λαθρο-μετανάστης» τείνει να εκλείψει απ’ την αριστερή ρητορική; Εξακολουθούν να προσδιορίζονται ως “πρόβλημα”, το οποίο η κυβέρνηση κουράστηκε να το διαχειρίζεται και το αναθέτει στην Ευρώπη. Οι μετανάστες αντιμετωπίζονταν πάντα ως οι παρίες αυτής της κοινωνίας, ποτέ ως κομμάτι της. Το κράτος, έχοντας ως αφετηρία τη θυματοποίηση των μεταναστών, αυτομάτως αναδεικνύεται ως ο φιλάνθρωπος και δημοκρατικός προστάτης τους, δρομολογώντας τη ζωή τους χωρίς να τους συμπεριλαμβάνει. Αυτομάτως όλες οι ανάγκες και οι επιθυμίες τους συμπυκνώνονται εξευτελιστικά σ’ ένα μάτσο χαρτιά. Ο ρους της ζωής τους εξαρτάται από μια χάρτινη κάρτα.
Όμως εκείνοι κάθε άλλο παρά θύματα είναι. Στηρίζουν ο ένας τον άλλον, αγωνιζόμενοι ενάντια στην καθημερινή καταπίεση, διεκδικούν ζωή με αξιοπρέπεια. Συμμετέχουν σε εξεγέρσεις και απεργίες πείνας στα στρατόπεδα κράτησης και τις φυλακές. Παίρνουν τις ζωές τους στα χέρια τους, οργανώνουν κοινότητες αγώνα και γίνονται ορατοί. Είναι οι μετανάστες που εξεγέρθηκαν στην Αμυγδαλέζα το 2013 ενάντια στις άθλιες συνθήκες, την απουσία ιατρικής περίθαλψης και την παράταση του χρόνου κράτησης. Είναι εκείνοι οι μετανάστες που εργάζονταν στα χωράφια της Σκάλας Λακωνίας και της Μανωλάδας, στο εργοστάσιο ανακύκλωσης στον Ασπρόπυργο και στα ψαράδικα της Νέας Μηχανιώνας, όπου ενώθηκαν για να απεργήσουν ενάντια στα εξευτελιστικά μεροκάματα και τις συνεχείς ρατσιστικές επιθέσεις της αστυνομίας. Είναι εκείνοι που πραγματοποιούν απεργία πείνας στο στρατόπεδο κράτησης Παρανεστίου Δράμας διεκδικώντας την ελευθερία τους. Είναι εκείνοι που δίνουν αγώνα για αξιοπρέπεια μαζί με άλλους καταπιεσμένους μέσα στις φυλακές-κάτεργα, με εξεγέρσεις, αποχές συσσιτίου και απεργίες πείνας. Είναι εκείνοι που θα εξακολουθούν να υψώνουν τις φωνές τους, όσο κι αν το κράτος τους πνίγει στη Μεσόγειο, όσο κι αν τους στοιβάζει σε κοντέινερ, όσο κι αν τους δολοφονεί μέσα στα στρατόπεδα κράτησης.
Πέρα από φράχτες και συρματοπλέγματα, εκείνοι μαζί με τους ντόπιους αλληλέγγυους σπάνε το φόβο και διεκδικούν τη θέση τους στην κοινωνία. Μέχρι το γκρέμισμα και της τελευταίας φυλακής. Μέχρι την απελευθέρωση και του τελευταίου μετανάστη.
Ο/Η ιστορικός του μέλλοντος
