Μετά από 20 χρόνια σχεδόν ανύπαρκτης ταξικής πάλης στη Χιλή, τους τελευταίους μήνες η χώρα κλονίζεται από μεγάλους κοινωνικούς και εργατικούς αγώνες, τους μεγαλύτερους μετά την πτώση του Πινοσέτ. Οι αγώνες αυτοί οδήγησαν και στην 48ωρη γενική απεργία στις 24 και 25 Αυγούστου, την πρώτη μετά την πτώση της δικτατορίας. Η εκλογή του πολυεκατομμυριούχου Σεμπαστιάν Πινέρα και του δεξιού του κόμματος στην κυβέρνηση, και οι αντεργατικές του πολιτικές, αποτέλεσαν την αφορμή για την αρχή του τέλους της κοινωνικής ειρήνης της χώρας. Η διάσωση των 33 ανθρακωρύχων πέρυσι δεν «έσωσε» τον Πινέρα, η δημοτικότητα του οποίου έχει πέσει κάτω του 30%, ποσοστό πιο χαμηλό κι από αυτό που είχε στο παρελθόν ο μισητός δικτάτορας Πινοσέτ.
Τους τελευταίους μήνες βρίσκεται στους δρόμους της Χιλής ένα πολύ μαζικό μαθητικό και φοιτητικό κίνημα, το οποίο αποτέλεσε και τη «σπίθα» για ολόκληρη την κοινωνία της Χιλής, και το οποίο είναι εντυπωσιακό όσον αφορά το μέγεθος και την επιρροή του. Τους μήνες Ιούνιο, Ιούλιο και Αύγουστο η συμμετοχή του κόσμου στις κινητοποιήσεις σημείωνε όλο και μεγαλύτερα ρεκόρ. Από 100.000 κόσμου, μετά πάνω από 200.000 στις κινητοποιήσεις του Ιούνη, και τελικά πάνω από 500.000 στην πρόσφατη πορεία διαμαρτυρίας στο Σαντιάγκο στις 25 Αυγούστου.
Τα πανεπιστήμια και τα λύκεια τελούν υπό κατάληψη σε όλη τη χώρα, καθώς μαθητές και φοιτητές εναντιώνονται στον νέο νόμο της κυβέρνησης που προωθεί ακόμη περισσότερο την ιδιωτικοποίηση της παιδείας. Η δικτατορία του Πινοσέτ είχε ενισχύσει την εξάπλωση και πλήρη επικράτηση της ιδιωτικής εκπαίδευσης στη χώρα. Αυτή η νεοφιλελεύθερη πολιτική συνεχίστηκε και ισχυροποιήθηκε από τον κέντρο-αριστερό συνασπισμό (γνωστό ως “Concertacion”) που κυβέρνησε στα χρόνια μετά την πτώση του Πινοσέτ.
Τώρα πια, και με τις πολιτικές της κυβέρνησης Πινέρα, ο τομέας της εκπαίδευσης έχει μετατραπεί σε κλάδο επενδύσεων για τους καπιταλιστές, με τα δίδακτρα συνεχώς να αυξάνονται, και τις υπηρεσίες και τις συνθήκες εκπαίδευσης συνεχώς να χειροτερεύουν. Τα πανεπιστήμια διοικούνται από επιχειρηματίες, ακόμη και πολιτικούς του κατεστημένου. Χαρακτηριστικά, ο πρώην υπουργός παιδείας της κυβέρνησης Πινέρα έχει μερίδιο μετοχών σε μεγάλο πανεπιστήμιο της χώρας! Η χρηματοδότηση των πανεπιστημίων μειώνεται συνεχώς. Το βασικό «δημόσιο» πανεπιστήμιο της Χιλής λαμβάνει μόλις το 14% της χρηματοδότησής του από το κράτος, με αποτέλεσμα να ψάχνει αγωνιωδώς πηγές χρηματοδότησης, μεταξύ των οποίων είναι και τα δίδακτρα.
Είναι ενδεικτικό ότι ο μέσος Χιλιανός φοιτητής μόλις τελειώσει το πανεπιστήμιο έχει ένα χρέος 45.000 δολαρίων! Το κίνημα των μαθητών και φοιτητών έχει πραγματικά κλονίσει την κυβέρνηση, όπως φαίνεται κι από την σκληρή καταστολή που χρησιμοποιεί ο Πινέρα για να τσακίσει τις διαδηλώσεις. Οι μάχες σώμα με σώμα μεταξύ των νέων και της αστυνομίας είναι χαρακτηριστικό όλων των κινητοποιήσεων.
Στην πορεία της 25ης Αυγούστου στο Σαντιάγο ένας 16χρονος μαθητής σκοτώθηκε από τα πυρά των αστυνομικών, ενώ άλλος ένας 18χρονος είναι σοβαρά τραυματισμένος και παλεύει για τη ζωή του. Πέρα από αυτό, χιλιάδες κόσμου συνελήφθησαν στην ίδια πορεία, και εκατοντάδες τραυματίστηκαν από τη σκληρή αστυνομική καταστολή. Η αστυνομία χρησιμοποίησε μαζικά αύρες νερού και χημικά εναντίων των διαδηλωτών.
Η προσπάθεια της κυβέρνησης να παρουσιάσει τους νέους διαδηλωτές ως αναίσθητους και βίαιους έχει αποτύχει, μιας και η υποστήριξη της κοινωνίας προς το μαθητικό-φοιτητικό κίνημα ολοένα και αυξάνεται. Σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση από τη μεγάλη εφημερίδα “El Pais”, το 80% του κόσμου υποστηρίζει το κίνημα των μαθητών και των φοιτητών, και πιστεύει ότι είναι δίκαιο το αίτημά τους για δωρεάν παιδεία. Το μαχητικό κίνημα της νεολαίας έχει ανοίξει τον δρόμο για να μπουν στον αγώνα και ευρύτερα στρώματα των εργαζομένων και των φτωχών της χώρας.
Η επίθεση που δέχεται η παιδεία στη Χιλή είναι μία μόνο έκφανση των νεοφιλελεύθερων πολιτικών στη χώρα, ο πλούτος και η οικονομία της οποίας ελέγχεται από μια χούφτα καπιταλιστές- γκάνκστερ και από λίγες πολυεθνικές. Εδώ και δεκαετίες η Χιλή θεωρείται το «κάστρο» του νεοφιλελευθερισμού στην περιοχή. Τα 20 χρόνια διακυβέρνησης του συνασπισμού “Concertacion” ήταν γεμάτα κενές υποσχέσεις, και συνέχισαν τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές της δικτατορίας, οδηγώντας σε συσσώρευση οργής ανάμεσα στους νέους και τους εργαζόμενους.
Η οικονομία της χώρας θεωρείται μία από τις γοργά αναπτυσσόμενες (για φέτος αναμένεται ανάπτυξη της τάξεως του 6%). Η οικονομική αυτή ανάπτυξη όμως ευνοεί μια ολιγάριθμη ελίτ, που αυξάνει συνεχώς τα κέρδη της και την ίδια στιγμή προχωρά σε ακόμα πιο σκληρές επιθέσεις εναντίον των δικαιωμάτων και του βιοτικού επιπέδου των εργαζομένων και φτωχών. Ο ίδιος ο Πινέρα είναι ο πιο πλούσιος άνθρωπος της χώρας και το πιο αντιπροσωπευτικό δείγμα της ελίτ αυτής.
Οι εξελίξεις στη Χιλή είναι καθοριστικής σημασίας και για την ευρύτερη περιοχή. Ήδη στην Αργεντινή εργαζόμενοι που είναι οργανωμένοι στο συνδικάτο CGT έχουν δείξει τη διάθεσή τους να μπλοκάρουν τα σύνορα με τη Χιλή, σε ένδειξη αλληλεγγύης στο χιλιανό κίνημα. Οι αγωνιστικές παραδόσεις της περιοχής και η εξάπλωση των αγώνων σε άλλες χώρες γίνεται όλο και πιο σημαντική.
Το ξαναζωντάνεμα του κινήματος της Λατινικής Αμερικής με μαζικούς αγώνες, συνδυασμένο με μια επαναστατική προοπτική στην περιοχή, μπορεί να δώσει τέλος στην εκμετάλλευση που βιώνουν οι πληθυσμοί της περιοχής εδώ και αιώνες.
Socialismo Revolucionario – τμήμα της CWI στη Χιλή
Μετάφραση: Μαρία Καπαράκη
