Σκέψεις σχετικά με τον πρόσφατο νόμο ενάντια στην σπατάλη τροφής που υιοθετήθηκε aπό τη βουλή και τις διάφορες αριστερές αυταπάτες που αφθονούν στους κινηματικούς κύκλους.
Το Μάιο του 2005, η γαλλική βουλή ψήφισε και υιοθέτησε ένα νόμο ενάντια στη σπατάλη τροφίμων, που αφορά κυρίως τα μεγάλα σουπερμάρκετ1. Αυτός ο νόμος απαγορεύει στα αφεντικά των πολυκαταστημάτων να πετούν στα σκουπίδια τα “ληγμένα” (αλλά στην πλειοψηφία τους ακόμα βρώσιμα) τρόφιμα. Με μια πρώτη ματιά, θα μπορούσαμε να σταθούμε στη θετική πλευρά ενός τέτοιου νόμου. Αν όμως παρατηρήσουμε λίγο καλύτερα, αντιλαμβανόμαστε ότι το σύνολο της τροφής προορίζεται για τους εμπόρους της μιζέριας2 των φιλανθρωπικών οργανώσεων, όπως η Emmaüs [1], ο Ερυθρός Σταυρός, η Λαϊκή/Καθολική Βοήθεια [2]… Όπως συμβαίνει με κάθε νόμο, το κράτος έχει να αντλήσει σημαντικά οφέλη και ιδιαίτερα αυτό του να αφήσει τη φροντίδα της διαχείρισης της μιζέριας στις ανθρωπιστικές οργανώσεις.
Το πρώτο που θα μπορούσε να μας έρθει στο μυαλό είναι ότι το skimming (επανάκτηση) θα γίνει πολύ πιο δύσκολο λόγω της ταχύτατης μεταφοράς των “ληγμένων” προϊόντων στα φορτηγά-ψυγεία αυτών των οργανώσεων. Αλλά θα ήταν αφελές να πιστέψουμε ότι η ποινικοποίηση αυτών που παίρνουν πεταμένα τρόφιμα από κάδους θα εξασθενήσει με την έλευση του καινούργιου νόμου, καθώς είναι η ίδια η αυτοδιάθεση που τιμωρείται από το κράτος. Το γεγονός ότι εμπιστεύεται τη διανομή στις φιλανθρωπικές οργανώσεις του επιτρέπει να τους αναθέσει μια πολύτιμη αποστολή: τη διαχείριση και την αστυνόμευση των φτωχών. Ο κυριότερος όμως στόχος της ανθρωπιστικής δράσης αυτών των οργανώσεων είναι να μπαλώσει τις πληγές που μας προκαλεί αυτή η κοινωνία και έτσι να ηρεμήσει τους φτωχούς και να διασφαλίσει την κοινωνική ειρήνη. Είναι γνωστό πια ότι αυτές οι οργανώσεις (Ερυθρός Σταυρός, Emmaüs, Γαλλία Γη Ασύλου…) λειτουργούν σαν τσιράκια της αστυνομίας, ειδικά σε ότι αφορά την καταγραφή των ανεπιθύμητων που δεν έχουν χαρτιά (όπως στην πολύ πρόσφατη περίπτωση της έξωσης ενός καταυλισμού των χωρίς-χαρτιά από την εκκλησία La Chapelle στο Παρίσι). Οι ίδιες ανθρωπιστικές οργανώσεις που διαχειρίζονται τους καταυλισμούς των χωρίς-χαρτιά, έχουν ταυτόχρονα ως στόχο την ιεράρχηση των αιτήσεων ασύλου και εν τέλει το διαχωρισμό των μεταναστών. Αλλά ας επανέλθουμε στο θέμα.
Στους κινηματικούς κύκλους, ακούμε συχνά ότι το skimming είναι διαφορετικό από την κλοπή γιατί τα προϊόντα που επανακτώνται θα παρέμεναν “απούλητα”, “σπαταλημένα” (λογική της παραγωγής εντός του καπιταλιστικού συστήματος) και ότι σαν πρακτική δεν επιτίθεται, εν τέλει, ευθέως στα πορτοφόλια των αφεντικών (γεγονός που προδίδει κάποιου τύπου υποκρισία και δειλία, όταν το άτομο που τα λέει αυτά αυτο-αποκαλείται “αντι-καπιταλιστής”). Παρ’ όλα αυτά, για τον καπιταλιστή, η επανάκτηση είναι το ίδιο πράγμα με το κλέψιμο. Η ιδιοκτησία του εκτείνεται από το μαγαζί του μέχρι τον κάδο του.
Αυτή τη στιγμή, και ενώ οι ανησυχίες των αντικαπιταλιστών και ελευθεριακών αγωνιστών μας είναι να στήσουν Κολεκτίβες για τη Διατήρηση μιας Αγροτικής Γεωργίας (ANAP), να φτιάξουν περιβόλια και να καλλιεργήσουν έτσι τον εναλλακτισμό σε έναν κόσμο που μας συνθλίβει, η νέα μόδα είναι η επανάκτηση από κάδους: είναι η βασική επιδίωξη της συλλογικότητας “Foodsharing” που δημιουργήθηκε το 2012 στη Γερμανία και η οποία βρίσκει ανταπόκριση από τη μεριά της Rênnes4. Η αρχή τους είναι να φέρνουν σε επαφή ανθρώπους για να παλέψουν ενάντια στη σπατάλη τροφίμων. Θέλει θράσος για να παρουσιάσεις κάτι τέτοιο ως επαναστατικό! Χειρότερα ακόμη, αυτή η συλλογικότητα υπερηφανεύεται για τη συνεργασία της με τους εμπόρους, αυτούς τους “συντρόφους” που όλοι γνωρίζουμε από τους αγώνες μας. Ορίστε με ποιους όρους το θέτει: «Είναι πρώτα απ’ όλα μια δουλειά που κάνουμε με τους εμπόρους και όχι ενάντια στους μεγάλους κακούς καπιταλιστές. Η δυαδική μανιχαϊστική αντιπαράθεση έμποροι/τροφοσυλλέκτες δεν ισχύει πάντα, και είναι πιο αποτελεσματικό να προσεγγίζεις το πρόβλημα απευθείας συλλογικά. Με την ανάδυση αυτής της λογικής, γίνεται ξεκάθαρο ότι η τροφική σπατάλη αφορά τον καθένα, τόσο τον καταναλωτή όσο και τον έμπορο, ο οποίος θορυβείται κάθε βράδυ που είναι νομικά υποχρεωμένος να πετάει τρομακτικές ποσότητες από τα ίδια τα προϊόντα του». Αναδεικνύοντας τα τεχνικά προβλήματα της εφαρμογής ενός τέτοιου νόμου, αυτή η συλλογικότητα των “σωτήρων του φαγητού” (και του υπάρχοντος) έχει ως στόχο να ανταγωνιστεί το κράτος και τις ανθρωπιστικές του οργανώσεις και επομένως να παρέχει βοήθεια στην κυριαρχία.
Ένα παράδειγμα, το λιγότερο χαρακτηριστικό, εξελίχθηκε σε τοπική κλίμακα: Στα τέλη Σεπτέμβρη 2014 στη Besançon, ο μικρός κινηματικός χώρος αγανάκτησε όταν δύο άστεγοι βρέθηκαν απέναντι στο tazer του αφεντικού ενός ‘Casino Shop’, την ώρα που έψαχναν στο σκουπιδοτενεκέ του, γεγονός που του στοίχησε την προσαγωγή του από τους μπάτσους. Δεδομένου ότι αυτή η επανάκτηση έγινε στη μέση της περιόδου των Χριστουγέννων – επιρρεπής ταυτόχρονα στη μαζική κατανάλωση και στη χριστιανική φιλανθρωπία – η αφίσα-κείμενο αλληλεγγύης5 που κυκλοφόρησε αμέσως μετά, στόχευε αφενός στην καταγγελία της στάσης του εμπόρου, των ένοπλων υπερασπιστών του στην αστυνομία και των δημοσιογραφίσκων του τοπικού τύπου, με τρόπο που προσπαθούσε να εγείρει την αγανάκτηση μας ως πολιτών και αφετέρου στο γεγονός ότι, κατά βάθος, δεν υπάρχει τίποτα κακό στο να παίρνεις προϊόντα που έχουν πεταχτεί στον σκουπιδοτενεκέ. Σαν το ψείρισμα στο σουπερμάρκετ να είναι μια περιθωριακή δράση που δε θα πρέπει σε καμία περίπτωση να ενθαρρύνουμε. Έτσι, οι αγαπητοί μας ελευθεριακοί, τόσο προσκολλημένοι στην ηθική, υπερασπίζονται τους καλούς φτωχούς που ψάχνουν ταπεινά στους σκουπιδοτενεκέδες, αλλά τι συμβαίνει με αυτούς – τους κακούς φτωχούς – που κλέβουν στους διαδρόμους των σουπερμάρκετ ή επιτίθενται στον σεκιουριτά;6 Από τη μεριά μας, πιστεύουμε ότι η αλληλεγγύη πρέπει να εκφράζεται προς κάθε πράξη, όποια κι αν είναι αυτή, που κινείται στην κατεύθυνση της αυτο-διάθεσης και της εξέγερσης.
Το κράτος παλεύει ωραιότατα ενάντια στην τροφική σπατάλη – αγαπημένη θεματική των φίλων μας της επανάκτησης – και αναδιανέμει στους φτωχούς τα υπολείμματα των πλουσίων, χρησιμοποιώντας αυτά τα ανθρωπιστικά κουφάρια, χρήσιμα γρανάζια της εξουσίας.
Αυτός ο νόμος είναι καθόλα κοινωνικός και εν τέλει άξιος ενός σοσιαλδημοκρατικού κράτους: Ενός κράτους με τη θέληση να ελέγχει τους φτωχούς – που μπορεί να γίνουν απρόβλεπτοι – και να διαχειρίζεται την κοινωνική μιζέρια την οποία δημιουργούν η ίδια η οικονομία και το κράτος, σε ένα πλαίσιο όλο και πιο ευνοϊκό για απαλλοτρίωση. Σοσιαλδημοκρατικό με τη φιλανθρωπική καλοσύνη που διατηρεί ο μύθος της ριζοσπαστικής αριστεράς. Και κατά βάθος πατερναλιστικό, δηλαδή πάντα το ίδιο αυταρχικό, αλλά με την τάση να κάνει τους εκμεταλλευόμενους να συμμετέχουν στην ίδια τους την εκμετάλλευση.
Στον ποινικό κώδικα, η επανάκτηση από σκουπιδοτενεκέδες και η κλοπή είναι το ίδιο. Ωστόσο, η πρώτη είναι κοινωνικά αποδεκτή (ακόμη και αν, όπως είδαμε, υπάρχουν εξαιρέσεις), δεδομένου ότι αφορά ένα πλεόνασμα, με άλλα λόγια τα ψίχουλα που οι πλούσιοι αφήνουν στους φτωχούς. Δίνοντάς μας μερικά ψίχουλα, η εξουσία καταφέρνει να διατηρεί υπό τον έλεγχό της την πίεση της κοινωνικής χύτρας ταχύτητας. Αλλά, για εμάς, ως αναρχικούς, ο στόχος είναι ακριβώς η έκρηξή της.
Γιατί να ζητιανεύουμε από τους ανθρωπιστές ή να υιοθετούμε τη συμπεριφορά του πολίτη; Καλύτερα να πάρουμε κατευθείαν από τα μαγαζιά και αν αυτό δεν είναι εφικτό, να πάμε να πάρουμε φαγητό εκεί που υπάρχει.
Όμως, ξέρουμε καλά ότι το να κλέβεις στα μαγαζιά (είτε ατομικά είτε ομαδικά), όπως και το να κάνεις κατάληψη7, δεν είναι αρκετά για να δοθεί μια επαναστατική προοπτική: δεν είναι παρά ένας τρόπος να τη βγάζεις και να επιζείς σε αυτό το σκατόκοσμο.
Κάποιες συλλογικές απαλλοτριώσεις σουπερμάρκετ έλαβαν χώρα στη Γαλλία κατά τη διάρκεια μεγάλων κοινωνικών κινημάτων, χωρίς να επιτεθούν πραγματικά στην ιδιοκτησία και το προϊόν που τα συνοδεύουν. Αλλά αυτές που έγιναν τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα (ή αλλού), με μοιράσματα στον κόσμο στις γύρω γειτονιές, σηματοδοτούν μια επαναστατική ρήξη με αυτήν την απαλλοτριωτική πρακτική που τις περισσότερες φορές αποκαλείται “αυτο-μείωση”. Τον Ιούνιο του 2010, θυμόμαστε ότι μια από αυτές κατέληξε στο κάψιμο των χρημάτων που πάρθηκαν από τα ταμεία και στο σαμποτάζ των καμερών επιτήρησης του χώρου. Η λεηλασία και η καταστροφή είναι ένα επιπλέον βήμα που καθιστά απτή τη θέλησή μας για την οριστική ρήξη με αυτήν την κοινωνία. Ωστόσο έχουμε ακόμη στο μυαλό τις εικόνες των εμπορικών κέντρων στις φλόγες κατά τη διάρκεια της αστικής εξέγερσης του Νοέμβρη του 2005. Ας ορμήσουμε λοιπόν προς αυτήν την κατεύθυνση, παρά να προωθούμε μια οποιαδήποτε μορφή αυτάρεσκης περιγραφής της αθλιότητας, την φιλανθρωπία και τον εναλλακτισμό.
Για την καταστροφή αυτού του κόσμου και την αυτοδιάθεση των ζωών μας!
Des Anarchists
To κείμενο στα γαλλικά: lechatnoiremeutier.noblogs.org/post/2015/08/23/rien-a-mendier-et-a-amenager-tout-a-prendre-et-a-detruire/.
Η μετάφραση έγινε από συντρόφισσα για την εφ.δρόμου Άπατρις
Σημειώσεις:
1. Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις μοιάζουν να απαλλάσσονται από αυτές τις “υποχρεώσεις”. Οι σκουπιδοτενεκέδες τους θα είναι επομένως πάντα το ίδιο γεμάτοι…
2. Για να αναφέρουμε – ένα γεγονός που έρχεται κατευθείαν στο μυαλό – την πυρκαγιά μιας εστίας μεταναστών στη λεωφόρο Auriol (13ο διαμέρισμα) στο Παρίσι το 2005, με 17 νεκρούς. Αυτή η πολυκατοικία πολλαπλών διαμερισμάτων, παλαιότερα κατασχεμένη από την οργάνωση DAL((4)), τη στιγμή της πυρκαγιάς ήταν υπό τη διαχείριση της οργάνωσης “Γαλλία Ευρώ Κατοικία (Freha)”, θυγατρική της Emmaüs. Το κράτος είχε αναθέσει τη διαχείριση σε αυτήν την φιλανθρωπική οργάνωση και οι εργασίες ανακαίνισης έγιναν από την εταιρία “Παρίσι Προάστια Κατασκευή (PBC)”. Ο φιλανθρωπικός οργανισμός έβγαζε λεφτά από τη μιζέρια των οικογενειών μεταναστών, που κατέληξαν να πεθάνουν στην πυρκαγιά αυτού του πεπαλαιωμένου κτηρίου (που δεν πληρούσε τους κανόνες).
3. Η μόδα της περιόδου είναι η δημιουργία AMAP στην Besançon, περιβολιών στη Dijon. (Το παράδειγμα που μας έρχεται αμέσως στο μυαλό είναι η γειτονιά Lentillères στη Dijon, όπου τα εδάφη είναι κατειλημμένα και καλλιεργούνται εδώ και πέντε χρόνια ενάντια σε ένα σχέδιο οικο-γειτονιάς του δήμου. Συνοπτικά, είναι μια αναπαραγωγή της ιδεολογίας του ZAD ((5)) με όλα τα παρελκόμενα (διατήρηση του υπάρχοντος και σε καμία περίπτωση επίθεση σε αυτό). Εξάλλου, δεν είναι τυχαίο ότι αυτοί οι αγωνιστές υποδέχτηκαν πολύ άσχημα την εξεγερσιακή πορεία που ταρακούνησε την Dijon μετά το θάνατο του Rémi Fraisse, ή τα συνθήματα που γράφονται συχνά στη γειτονιά…) Το να παρατάς τους αγώνες ενάντια στο κράτος και το κεφάλαιο που καταπιέζουν τις ζωές μας, ισοδυναμεί με την επιλογή του εναλλακτισμού, τη στιγμή που οι πόλεις μετατρέπονται σε φυλακές. Στο μεταξύ, αυτές οι πρακτικές που παρουσιάζονται περισσότερο ως “υπηρεσίες” χρησιμοποιούνται από τους αριστερο-διανοούμενους που εγκαθίστανται στις άλλοτε προλεταριακές γειτονιές. Με τι διαφορά ότι αυτοί δε σκοπεύουν σε καμιά περίπτωση να παλέψουν ενάντια σε αυτόν τον κόσμο της καταπίεσης και της εκμετάλλευσης.
4. Ένα κείμενο, με τίτλο “Η επανάσταση των σκουπιδιών”, μπορείτε να βρείτε εδώ : https://nantes.indymedia.org/articles/31858. Φυσικά, αυτού του τύπου τα κείμενα πολιτών αφθονούν στα indymedia. Αυτό του Grenoble, μας πρόσφερε ένα μαργαριτάρι: https://grenoble.indymedia.org/2015-08-12-Les-vieux-reacs-memes-aux-pieds-de (αλλά το σχόλιο που καταλήγει “Θάνατος στον αριστερισμό, ζήτω η αναρχία” από κάτω, κάνει επαρκή κριτική ώστε να του αφιερώσουμε λίγες γραμμές).
5. Μπορείτε να το βρείτε εδώ: https://cntbesancon.files.wordpress.com/2015/02/soutien-glaneur.pdf
6. Ένα παράδειγμα, πάλι στην Besançon. Δευτέρα 3 Φεβρουαρίου 2014, ένας άστεγος πιάνεται επ’ αυτοφώρω να κλέβει ένα μπουκάλι αλκοόλ στο σουπερμάρκετ Monoprix. Δεν υποκύπτει, απειλεί τον σεκιουριτά με ένα μαχαίρι και επιστρέφει μερικά λεπτά αργότερα με μια βόμβα δακρυγόνου και τον ψεκάζει στη μάπα. Την επόμενη μέρα δικάζεται απευθείας και τον βάζουν φυλακή για τέσσερις μήνες.
7. Το skipping, η κλοπή, η κατάληψη είναι πρακτικές “για να τη βγάζεις”. Κάνω κατάληψη δε σημαίνει παλεύω ενάντια στο κράτος και το κεφάλαιο. Δείχνει κυρίως τη θέληση να μην εγκαταλειφθείς και υποκύψεις στη μιζέρια στην οποία η κυριαρχία μας πετάει καθημερινά. Πολλές καταλήψεις καλλιεργούν το μεταξύ μας, παραμένουν κλειστές στην αντι-κουλτούρα τους. Οι κύριες δραστηριότητές τους περιορίζονται, τον περισσότερο καιρό, στην οργάνωση συναυλιών οικονομικής ενίσχυσης ή κουζινών, από το Παρίσι μέχρι τη Μασσαλία.
Σημειώσεις μεταφραστή:
[1] Η Emmaüs είναι μια από τις πιο γνωστές γαλλικές ΜΚΟ. Η φιλανθρωπική οργάνωση δημιουργήθηκε από έναν παπά (abbé Pierre) το 1954 και έκτοτε έχει αποκτήσει διεθνή χαρακτήρα και σχεδόν εταιρική δομή. Οι δραστηριότητές της αφορούν κυρίως κέντρα στέγασης και φιλοξενίας. Αξίζει να σημειωθεί ότι ένας από τους βασικούς συνεργάτες της είναι η έταιρη ΜΚΟ Cimade, που έχει αναλάβει με μονοπωλιακούς όρους ένα σημαντικό κομμάτι της διαχείρησης των γαλλικών στρατοπέδων συγκέντρωσης μεταναστών. [2] Η Λαϊκή Βοήθεια και η Καθολική Βοήθεια είναι οι δύο μεγαλύτερες γαλλικές φιλανθρωπικές οργανώσεις μετά από το Γαλλικό Ερυθρό Σταυρό.
