Ένα ατύχημα στο νοτιότερο σημείο της Ευρώπης, και η ιστορία των αεροδιακομιδών

Η Κορίνα πέθανε σε τροχαίο ατύχημα στη Γαύδο. Στις 04:00 τα ξημερώματα το αυτοκίνητο στο οποίο επέβαινε έπεσε σε γκρεμό του νησιού, στις 06:00 το πρωί ειδοποιήθηκαν όλες οι αρμόδιες αρχές, στις 10:20 πέθανε αβοήθητη στον γκρεμό. Εμείς από τη μεριά μας δεν έχουμε καμία διάθεση να συνεχίσουμε την κανιβαλιστική αντιμετώπιση, που από την πρώτη στιγμή υιοθέτησαν τα περισσότερα Μ.Μ.Ε. αναπαράγοντας από τα αποτελέσματα των τοξικολογικών εξετάσεων της Κορίνας και του οδηγού του αυτοκινήτου, μέχρι λεπτομέρειες για τα ρούχα που φορούσε η Κορίνα τη στιγμή του τροχαίου.

Από την άλλη, δεν έχουμε καμία πρόθεση να ασχοληθούμε και με τις ευθύνες που βαραίνουν ή δεν βαραίνουν τον οδηγό του αυτοκίνητου, και να συνεχίσουμε το «δικαστήριο» που έχει ξεκινήσει στη δημοσία σφαίρα γι’ αυτόν. Το πιο εύκολο είναι να περιοριστούν όλες οι ευθύνες σε αυτόν, ώστε να αθωωθεί το κράτος – το οποίο εν τέλει επιβαρύνεται με την ευθύνη για τον θάνατό της: Ένα ατύχημα θα μπορούσε να συμβεί για χίλιους δυο λογούς, παρ’ όλα αυτά αν της είχε δοθεί η κατάλληλη βοήθεια, σήμερα θα ήταν κοντά μας. Όπως σημειώνει και ο ιατροδικαστής:

«Σύμφωνα με την εξέτασή που έκανε στο τραύμα της, όχι μόνο δεν ήταν σοβαρά, αλλά αν έφτανε εγκαίρως σε νοσοκομείο, το κορίτσι θα μπορούσε να ζει σήμερα μόνο με μια παρέμβαση ακόμη και στα επείγοντα!»

Η ιστορία της αεροδιακομιδής στην Ελλάδα

Οι αεροδιακομιδές στην Ελλάδα πραγματοποιούνταν στο παρελθόν από την ολυμπιακή αεροπορία και τον ελληνικό στρατό, μέχρι την ίδρυση του ΕΚΑΒ και τη δρομολόγηση της απόκτησης δικών του ελικοπτέρων, που πραγματοποιήθηκε τελικά το 1999. Έκτοτε, αφού ανατέθηκε η πραγματοποίησή τους για ένα σύντομο χρονικό διάστημα σε μια ιδιωτική εταιρία εν ονόματι “HELITALIA”, και έπειτα από τρία απανωτά αεροπορικά ατυχήματα, επιστρέφει πάλι στον ελληνικό στρατό και ιδρύεται η 358 Μοίρα Έρευνα Διάσωσης. Η συγκεκριμένη είναι υπεύθυνη για την πραγματοποίηση έρευνας, διάσωσης, και αεροδιακομιδών μέχρι και σήμερα. Σε αυτήν έχουν περιέλθει όλα τα ελικόπτερα του Ε.Κ.Α.Β., της πυροσβεστικής, του λιμενικού, συμπληρώνοντας τον κατάλογο των εναέριων μέσων που διαθέτει.

Το τελευταίο ελικόπτερό του Ε.Κ.Α.Β. σταμάτησε τις πτήσεις το 2015 λόγω έλλειψης ανταλλακτικών, περιμένοντας να πραγματοποιηθεί η χορηγία του «Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος» το 2021, ώστε να επισκευαστεί αυτό και τα υπόλοιπά δύο – αδιαφορία που έρχεται σε αντιπαραβολή με το σθένος για εξοπλισμό της αστυνομίας με αύρες, αυτοκίνητα, drones και ελικόπτερα! Παρ’ όλα αυτά η «έλλειψη»  πτητικών μέσων είναι ένας αστικός μύθος, καθώς κάτι τέτοιο δεν θα επηρέαζε μονό τους κάτοικους των μικρών νησιών και τους από τα κάτω, αλλά και τα αφεντικά και τους κρατικούς υπάλληλούς, αφού καμία ιδιωτική εταιρία δεν θα μπορούσε να τους εγγυηθεί την ασφαλή ερευνά, διάσωση αλλά και αεροδιακομιδή τους.

Τα ελικόπτερα

Έτσι η 358 Μοίρα Έρευνα Διάσωσης με έδρα την Ελευσίνα έχει ένα πλήθος στρατιωτικών ελικοπτέρων και αεροπλάνων που δεν χρειάζεται να απαριθμήσουμε. Έχει μια σημασία όμως να τονίσουμε ότι είναι τα ελικόπτερα της συγκεκριμένης μοίρας που χρησιμοποιούνται για την μεταφορά «υψηλών» προσώπων, όπως στην «επείγουσα» περίπτωση της έγκαιρης μετάβασης του πρωθυπουργού από την Αντίπαρο στην Επίδαυρο για την παράσταση του Λιγνάδη. Τα περισσότερα ελικόπτερα από αυτά βρίσκονται σε ετοιμότητα 30 λεπτών όλο το 24ωρο, ενώ το Ε.Κ.Α.Β. διατηρεί σε ετοιμότητα δυο πληρώματα στο αεροδρόμιο της Ελευσίνας, άλλο ένα στη Ρόδο και ένα στη Σύρο. Τέλος, θεωρητικά πάντα, τα ελικόπτερα της μονάδας έχουν σε απολυτή προτεραιότητα την ερευνά και την διάσωση έναντι όλων των υπολοίπων καθηκόντων τους. Η προτεραιότητα διαμορφώνεται ακολούθως α) Έρευνα-Διάσωση β) Επιχειρησιακές Απαιτήσεις γ) Αεροδιακομιδές δ) Ασκήσεις.

Τι χρειάζεται, λοιπόν, για να σηκωθεί ένα ελικόπτερο;

Την ευθύνη της απόφασης για την ερευνά και διάσωση τη φέρει το Ε.Κ.Α.Β., το οποίο και αποφασίζει τη διάθεση ή όχι των παραπάνω μέσων. Έτσι, όταν κάποιος-α ιατρός διαπιστώσει την ανάγκη για μια τέτοια αποστολή, επικοινωνεί με το Συντονιστικό Γραφείο Αεροδιακομιδών του Ε.Κ.Α.Β., που προφανώς λειτουργεί επί 24ώρου βάσεως, και «παραδόξως» απαρτίζεται από ιατρικό προσωπικό. Βεβαία διαβάζουμε ότι:

«Ο ιατρός του Ε.Κ.Α.Β. οφείλει να υποδεικνύει στον αναγγέλλοντα να εξαντλεί τη δυνατότητα αντιμετώπισης του περιστατικού, πρώτα από τον τοπικό, και μετά από τους πλησιέστερους υγειονομικούς σχηματισμούς, όπως και τη δυνατότητα μεταφοράς με άλλα μέσα, δεδομένου ότι το κόστος μιας αεροδιακομιδής είναι πολύ μεγάλο» (Κοτρέτσος, 2017).

Από τη στιγμή που το Συντονιστικό Γραφείο Αεροδιακομιδών δεν καταφέρει να πείσει και τον ιατρό που έχει καλέσει για αεροδιακομιδή να αναθεωρήσει την απόφασή του, ίσως τελικά διαβιβάσει μέσω fax το αίτημα για τη διάσωση και ερευνά στην 358. Την ευθύνη για την 358 έχει ο αξιωματικός, με χρονική προθεσμία δέκα λεπτών για να εγκρίνει την αποστολή, και να επιλέξει το κατάλληλο πτητικό μέσο.

Γιατί, λοιπόν, ασθενείς εξακολουθούν να ρισκάρουν την επιβίωσή τους, πολλές φορές με θανάσιμα αποτελέσματα;

Η απάντηση φυσικά συνδέεται με το ρητορικό ερώτημα του πόσο αξίζει μια ανθρώπινη ζωή. Στον καπιταλισμό δεν αξίζει η ζωή όλων των ανθρώπων το ίδιο. Η ιεράρχηση της ζωής εξαρτάται από τη φυλή, την τάξη και την σχέση με την κεντρική εξουσία που έχει ο κάθε ασθενής. Ενδεικτικό παράδειγμα είναι η αξιολόγηση της ζωής των προσφύγων και των μεταναστών, για τους οποίους προφανώς δεν τίθεται ούτε υπό συζήτηση από το κράτος η πρόσβαση σε αυτά τα μέσα. Αντιθέτως, πλέον όλο και συχνότερα πραγματοποιούνται παράνομες επιχειρήσεις επαναπροώθησης, με σαφή κίνδυνο για τη ζωή τους. Τέλος, όπως βλέπουμε και στο γράφημα, οι επιχειρήσεις αεροδικομιδών μειώνονται συστηματικά από το 2012 μέχρι σήμερα. Δεν έχουμε υπόψη κάποια στατιστική που να εξετάζει το αν έχουν μειωθεί τα ατυχήματα, είμαστε βέβαιοι όμως ότι δεν έχουν αυξηθεί οι δομές υγείας στις απομακρυσμένες περιοχές και τα μικρά νησιά. Έτσι, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι το κράτος συστηματικά πετσοκόβει έξοδα για την υγεία και τις ανθρώπινες ζωές, καθώς προτίμα να επενδύσει αυτά τα χρήματα σε πιο χρήσιμες δομές για την επιβίωσή του, όπως είναι η αστυνομία.

συντακτική ομάδα Χανίων

Info: Οι αεροδιακομιδές στην Ελλάδα, μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία, Φυντάνη Σταύρου, Αθήνα, 2018

*Τα στοιχεία του πίνακα προέρχονται από το site της πολεμικής αεροπορίας https://www.haf.gr/news/haf-social-contribution/statistics-social/medevac/