Νέα Πατριαρχικής Πραγματικότητας #52

Γυναικοκτονίες

Μια –ίσως όχι πλήρης– λίστα των γυναικοκτονιών από την αρχή του έτους. Στις περισσότερες υποθέσεις κοινός παρονομαστής είναι η προσπάθεια επιβολής δικαιωμάτων ιδιοκτησίας, σε γυναίκες που αποφάσισαν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο να απομακρυνθούν από τους συζύγους τους. Αυτή η λίστα δείχνει μόνο την κορυφή του παγόβουνου των καθημερινών κακοποιήσεων που υφίστανται τα μη-ανδρικά-straight σώματα μέσα στο πατριαρχικό σύστημα.

Ιωάννινα, Φεβρουάριος: 79χρονη δολοφονείται από τον σύζυγό της.
Θεσσαλονίκη, Μάρτιος: 41χρονη δολοφονείται από τον σύζυγό της.
Καβάλα, Μάρτιος: 23χρονος δολοφονεί την 83χρονη γιαγιά του.
Καβάλα, Μάιος: 43χρονη δολοφονείται από τον σύζυγό της.
Παλαιό Φάληρο, Μάιος: 48χρονος δολοφονεί την 78χρονη μητέρα του.
Αίγινα, Ιούνιος: 73χρονη δολοφονείται από τον 46χρονο γιο της.
Σαλαμίνα, Ιούλιος: 77χρονη δολοφονείται από τον γιο της.
Δράμα, Ιούνιος: 59χρονη δολοφονείται από τον σύζυγό της.
Κουκάκι, Ιούνιος: 46χρονη δολοφονείται από τον σύζυγό της.
Ηράκλειο, Ιούλιος: 42χρονος δολοφονεί την 67χρονη μητέρα του.
Ρέθυμνο, Αύγουστος: 56χρονη δολοφονείται από τον σύζυγό της.
Ζάκυνθος, Αύγουστος: 41χρονη δολοφονείται από τον σύζυγό της.
Περιστέρι, Αύγουστος: 17χρονη δολοφονείται από τον σύντροφό της.
Κομοτηνή, Σεπτέμβριος: 55χρονη δολοφονείται από τον σύζυγό της.
Λάρισα, Σεπτέμβριος: 35χρονη δολοφονείται από τον σύζυγό της.
Καβάλα, Σεπτέμβριος: 29χρονη δολοφονείται από τον σύζυγό της.
Μεσσήνη, Νοέμβριος: 62χρονη δολοφονείται από τον σύζυγό της.
Πειραιάς, Δεκέμβριος: 19χρονη δολοφονείται από τον σύντροφό της.

Ενδοοικογενειακή βία: Η εφαρμογή-«κουμπί»

Τις τελευταίες μέρες διαφημίζεται από τα φιλοκυβερνητικά μέσα μία ακόμα –τεχνολογική– λύση στην κρίση της ενδοοικογενειακής βίας. Πρόκειται για την εφαρμογή Panic Button, που θα χορηγείται κρυπτογραφημένη στις επιζώσες γυναίκες ενδοοικογενειακής βίας. Πιο συγκεκριμένα, θα χορηγείται σε γυναίκες που θα απευθύνονται στα αστυνομικά τμήματα, ή εξυπηρετούνται στα Συμβουλευτικά Κέντρα του Δικτύου της Γενικής Γραμματείας Δημογραφικής και Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων. Πρόκειται, με λίγα λόγια, για άτομα που έχουν ήδη απευθυνθεί σε αστυνομικά τμήματα και δημόσιες δομές, καταγγέλλοντας την καθημερινή κόλαση που βιώνουν. Δεν είναι όμως η εφαρμογή στο κινητό –στο οποίο πιθανόν να μην έχουν καν πρόσβαση τη στιγμή που χρειάζεται– που θα τις σώζει σε περιπτώσεις κακοποίησης, αλλά το να μην «ξεχνιούνται» ή να μην χλευάζονται αυτές οι καταγγελίες.

Αξίζει να αναφερθεί ότι η εφαρμογή Panic Button χορηγείται από τη Vodafone, μαζί με μία ακόμα εφαρμογή, τη “Bright Sky”, η οποία είναι συμβουλευτικού χαρακτήρα για άτομα που βρίσκονται σε κακοποιητικό περιβάλλον.

Οι παραπάνω εφαρμογές ανακοινώθηκαν σε μια έξαρση υποκρισίας από την εταιρία και την κυβέρνηση σε εκδήλωση της τελευταίας, στις 25 Νοέμβρη για τη Διεθνή Μέρα για την εξάλειψη της βίας κατά των Γυναικών.

Από την εμφάνιση του MeToo στην Ελλάδα, ο συστημικός φεμινισμός άγεται και φέρεται στα κανάλια και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Και ενώ διατυμπανίζεται η ανάγκη για αναγνώριση των έμφυλων καταπιέσεων, εντούτοις αυτή περιορίζεται –στην καλύτερη περίπτωση– στην καταδίκη βιαστών. Ούτε λόγος για τα πατριαρχικά θεμέλια της κοινωνίας που ζούμε. Ούτε λόγος για το σύμπλεγμα των εξουσιών που γεννά τις καταπιέσεις.

Η ουσιαστική αντιμετώπιση της έμφυλης καταπίεσης –και όλων των καταπιέσεων– είναι στη ριζική αλλαγή της σάπιας κοινωνίας που ζούμε, και όχι σε κουμπιά πανικού.

Ιράν

Είναι αρχές Σεπτέμβρη και η κυβέρνηση του Ιράν σχεδιάζει να χρησιμοποιήσει νέες τεχνολογίες αναγνώρισης προσώπων σε μέσα μαζικής μεταφοράς, ώστε να αναγνωρίζονται γυναίκες οι οποίες δεν συμμορφώνονται με το νέο δόγμα αυστηρών μέτρων περί ντυσίματος που προσπαθεί να επιβάλει. Το δόγμα αυτό έρχεται να δώσει νέα πνοή στον νόμο της Ισλαμικής Επανάστασης του 1979, που καθόριζε το πώς έπρεπε να ντύνονται οι γυναίκες στην καθημερινότητά τους, και τις αντίστοιχες τιμωρίες, καθώς και μια σειρά από μέτρα που έδιναν νομική ισχύ στον διάχυτο συστημικό μισογυνισμό. Ο νόμος αυτός τότε είχε βρει απέναντί του δεκάδες χιλιάδες γυναίκες στον δρόμο, και είχε αναγκάσει τον Χομεϊνί σε αναδίπλωση, προσωρινά όμως, αφού το 1983 ήρθε να εφαρμοστεί χωρίς περιστολές, μετά από άγρια καταστολή στον δρόμο αλλά και την ατομική καθημερινότητα των γυναικών. Τις επόμενες δεκαετίες το γυναικείο κίνημα στο Ιράν κατάφερε να κερδίσει κάποιο έδαφος, με γενικευμένη ανυπακοή στον νόμο περί ντυσίματος, καθώς και σε άλλα πεδία όπως την αύξηση της κατώτερης ηλικίας σε 13, από 9 που ήταν η αρχική μορφή του νόμου. Στο σήμερα, η νέα αυτή νομοθεσία έχει τη μορφή διατάγματος, και υπογράφηκε από τις 15 Αυγούστου 2022, μετά από γενικευμένες –υπό μορφή κινήματος– δημόσιες εκφράσεις γυναικών χωρίς μαντίλες. Οι περιπολίες της «Αστυνομίας Ηθικής» και οι επιθέσεις σε γυναίκες που αντιστέκονται και δεν συμμορφώνονται, εντείνονται.

Στις 13 Σεπτέμβρη η Mahsa Amini, μια 22χρονη γυναίκα που ταξίδευε από τη δυτική επαρχία του Ιρανικού Κουρδιστάν προς την πρωτεύουσα Τεχεράνη για να συναντήσει συγγενείς της, συνελήφθη από την «Αστυνομία Ηθικής». Αυτόπτες μάρτυρες αναφέρουν πως ξυλοκοπήθηκε μέσα στο αστυνομικό βαν που τη μετέφερε στο κέντρο κράτησης. Λίγες ώρες αργότερα νοσηλεύτηκε σε κώμα και κατέληξε. Ο λόγος της σύλληψής της ήταν η μη συμμόρφωσή της με τον νόμο περί μαντίλας.

Τις επόμενες μέρες ξεσπούν ταραχές κι εξεγέρσεις σε όλο το Ιράν με κεντρικές φιγούρες τις γυναίκες που καίνε τις μαντίλες τους, και κόβουν τα μαλλιά τους. Οι μπάτσοι δυσκολεύονται να διαχειριστούν τα πλήθη που ζητούν «Θάνατο στον Δικτάτορα», Αλί Χομεϊνί, παραδίδοντας στις φλόγες αστυνομικά οχήματα. Ο πήχης της βίας ανεβαίνει με εκατοντάδες συλληφθέντα και τραυματίσμένα άτομα, αλλά και δεκάδες νεκρές διαδηλώτριες και διαδηλωτές. Το ιρανικό κράτος αναλαμβάνει κάθε ευθύνη, και αυτό φαίνεται από το γεγονός ότι εντείνει τις διαδικασίες για απόδοση της θανατικής ποινής σε συμμετέχοντα άτομα στις εξεγέρσεις και τις κινητοποιήσεις, με την κατηγορία του «Πολέμου ενάντια στον Θεό».

Μέσα σε αυτό το εξεγερσιακό τοπίο, οι μαθήτριες των σχολείων αναδεικνύονται σε κινηματική συνιστώσα, χρησιμοποιώντας μαζικά τα social media, ανεβάζοντας βίντεο που διαδηλώνουν χωρίς μαντίλες ή που φωνάζουν αντικαθεστωτικά συνθήματα, ακόμη και βίντεο που σκίζουν τις φωτογραφίες του Χομεϊνί στις σχολικές τάξεις, πράξη που εμπίπτει στην εσχάτη προδοσία στο Ιράν.

Ως απάντηση η «Αστυνομία Ηθικής» κάνει εφόδους στα σχολεία. Αποτέλεσμα αυτών των εφόδων είναι τουλάχιστον τρεις νέοι θάνατοι –μέχρι τα τέλη Οκτώβρη– 16χρονων κοριτσιών, της Nika Shahkarami, της Sarina Esmailzadeh και της Asra Panahi. Στην τελευταία περίπτωση, κατά την έφοδό τους οι μπάτσοι απαίτησαν από τις μαθήτριες να τραγουδήσουν ένα φιλοκαθεστωτικό τραγούδι. Όταν οι μαθήτριες αρνήθηκαν τις χτύπησαν, με αποτέλεσμα η Pahani να χάσει τη ζωή της, και πολλές μαθήτριες να καταλήξουν στο νοσοκομείο. Νέες ταραχές κι εξεγέρσεις ξέσπασαν.

Στις 3 Δεκέμβρη οι αρχές του Ιράν δήλωσαν πώς η «Αστυνομία Ηθικής» –που ήταν επιφορτισμένη και με την επιβολή του «σωστού» ενδυματολογικού κώδικα στις γυναίκες– καταργείται. Σήμερα οι εξεγέρσεις έχουν λάβει διαστάσεις επανάστασης σε ολόκληρες περιοχές, και μαρτυρίες λένε πως ειδικά στις κουρδικές περιοχές το καθεστώς φαίνεται να προχωρά σε κατασταλτικά μέτρα με χρήση πολεμικού εξοπλισμού. Σε αυτό το πλαίσιο η ανακοίνωση της κατάργησης της «Αστυνομίας Ηθικής» διαβάζεται ως κενό γράμμα από τις Ιρανές αγωνίστριες, αφού οι ενδυματολογικοί κώδικες έχουν καταργηθεί στην πράξη σε μεγάλο βαθμό στην κοινωνία μέσα στους καθημερινούς αγώνες, και επίσης σε ένα δεύτερο επίπεδο θεωρείται μια κίνηση προπαγάνδας που θέλει να υποβαθμίσει τους πολύμορφους αγώνες των γυναικών στο Ιράν για τα δικαιώματά τους, ως απλά «αγώνες ενάντια στη μαντίλα». Σε κάθε περίπτωση, είναι μια πολιτική κίνηση από το καθεστώς που δείχνει την πίεση που ασκούν οι από τα κάτω στους εξουσιαστές.

Μίχος

«Ήταν ψάλτης, ο οποίος ήταν επιφανής, είχε απίστευτα κοινωνικά άρτια και καλή οικογένεια. Έχει ένα γιο και μία σύζυγο, και αυτή επιφανής…[…] εμείς δεν μπορούμε να της προσάψουμε κάτι».

Αυτά ήταν τα λόγια του μπάτσου Μπαλάσκα, που πάντα είναι πρόθυμος να ξεπλύνει όποιον χρειάζεται (και μάλλον έχει και αρκετά λεφτά να πληρώσει). Ο μπάτσος όμως δεν είχε άδικο. Το σκατό Μίχος ήταν πραγματικά επιφανές μέσα στον ελληνικό κοινωνικό βόθρο. Επίτροπος σε τοπική εκκλησία (Άγιος Αιμιλιανός), λεβέντης κουβαλητής του σταυρού και της ελληνικής σημαίας, οικογενειάρχης, μέλος του κυβερνόντος κόμματος της Νέας Δημοκρατίας, δημόσια φωτογραφημένος με τον Περιφερειάρχη της Ν.Δ., Πατούλη, και τον πρώην πρόεδρο της Ν.Δ., Σαμαρά. Επιχειρηματίας, με τη σύζυγό του εκλεγμένη με τον Μπακογιάννη στον Δήμο Αθηναίων, αλλά και με τη βαθιά εμπιστοσύνη του ελληνικού δημοσίου, αφού είχε εισπράξει 70.000 ευρώ δημόσιου χρήματος από απευθείας αναθέσεις από Υπουργεία και κρατικούς οργανισμούς.

Ποιος περίμενε ότι ένας άνθρωπος με αυτό το προφίλ θα βίαζε και θα έκανε τον νταβατζή σε ένα κορίτσι 12 χρονών; Ποιος θα περίμενε ότι θα είχε στημένη πάνω στην πλάτη αυτού του κοριτσιού μια κερδοφόρα επιχείρηση με τουλάχιστον 212 πελάτες και ενδιαφερόμενους – κάποιοι από αυτούς εξίσου επιφανείς; Ρητορικά ερωτήματα. Το ουσιαστικό ερώτημα είναι «ποιος ΔΕΝ το περίμενε;».

Μπάτσοι Α.Τ. Ομόνοιας

Και συνεχίζοντας με ρητορικά ερωτήματα, ποιος περίμενε ότι μπάτσοι της ΔΙ.ΑΣ., εν ώρα υπηρεσίας, θα βίαζαν μια γυναίκα μέσα στο Α.Τ. Ομόνοιας στο κέντρο της Αθήνας. Και πάλι, το πραγματικό ερώτημα είναι ποιος ΔΕΝ το περίμενε. Οι μπάτσοι ήταν τόσο χαλαροί που πέρασαν την είσοδο του πολυδύναμου τμήματος μαζί με την κοπέλα, την ώρα που αυτό φρουρούταν από το σκοπό. Τόσο χαλαροί που άφησαν οι σκηνές βιασμού να καταγραφούν από τις κάμερες που φέρουν στις στολές τους. Τι θα μπορούσε να τους προβληματίσει άλλωστε σε ένα αστυνομικό τμήμα που έχουν συγκαλυφθεί τόσα και τόσα εγκλήματα κατάχρησης εξουσίας. Σε ένα αστυνομικό τμήμα που μόλις πριν 3 χρόνια δολοφονήθηκε ο Εμπουκά Μαμανσουμπέκ χωρίς να ιδρώσει το αυτί κανενός.

Διαβάστε περισσότερα