Το παρακάτω κείμενο μας ήρθε μετά από μια τυχαία αλλά εποικοδομητική και ουσιαστική συνάντηση που είχα με έναν σύντροφο από την Αμερική κατά τη διάρκεια του ταξιδιού του στην Ελλάδα. Το πείσμα μας να κρατήσουμε επαφή παρά την απόσταση κατέληξε τελικά σε αυτό το κείμενο.
Εμπειρίες ελευθερίας, τρυφερότητας και σύνδεσης είναι αυτά που επιθυμώ να έχω με τους φίλους, την οικογένεια και τον κόσμο της πόλης και της περιοχή μου. Τα δεινά του κράτους, του καπιταλισμού, της πατριαρχίας και της λευκής υπεροχής δυσχεραίνουν την επαφή μεταξύ του κόσμου που ενστερνίζεται ριζοσπαστικές ιδέες, των μεταναστών, των μειονοτήτων και της queer κοινότητας. Θέλω να βιώσω νέους τρόπους για να υπάρχω οικεία και συλλογικά, αξίες που θεωρώ ότι μας ελευθερώνουν και μας σχετίζουν οικολογικά με τη γη και με τους άλλους. Η ελπίδα μου είναι πως οι διαπροσωπικοί διαπληκτισμοί μας και οι συνεργασίες μας θα είναι εποικοδομητικές, όσο προσπαθούμε να ζήσουμε ζωές αλληλεξάρτησης, όσο καταλαβαίνουμε ποιοι είμαστε.
Κατά της διάρκεια του ταξιδιού μου στην Ελλάδα το φθινόπωρο του 2021, βίωσα, εν μέρει, το πώς συνδέονται οι αναρχικοί μεταξύ τους εν μέσω κρίσεων κοντινών αλλά και κρίσεων του παρελθόντος και εξερεύνησα τον λαβύρινθο του ποιος είμαι, ερχόμενος σε επαφή με ομάδες αντικαπιταλιστών και αντιφασιστών. Νέοι φίλοι φίλων με φιλοξένησαν και συναντηθήκαμε για να συζητήσουμε πώς αντιλαμβανόμαστε τις αλλαγές στις περιοχές μας αντίστοιχα. Το «Ισόγειο» στο Ηράκλειο και ο «Κοινός Τόπος» στην Αθήνα ήταν δύο κοινωνικά κέντρα που μαζευτήκαμε για να κουβεντιάσουμε.
Έμαθα πως τα πανεπιστήμια ήταν σημαντικά σημεία συνάντησης, αλλά τώρα γίνονται όλο και περισσότερο ελεγχόμενα και «εξουδετερώνονται». Το παραπάνω συνέπεσε με τον εξευγενισμό πολλών κατειλημμένων [χώρων] και περιθωριοποιημένων γειτονιών. Τα παραπάνω έχουν οδηγήσει τελικά στην ανάγκη για περισσότερους χώρους συνάντησης. Οι τακτικές συνελεύσεις είναι η «κόλλα» που έχει κρατήσει κάποιες ομάδες μαζί. Αυτές προσφέρουν έναν συνεκτικό «χώρο» για να οργανώνονται εκδηλώσεις και να σχεδιάζονται νέα project. Αυτή τη στιγμή, ο κόσμος συντονίζει αντιφασιστικά δίκτυα, πορείες στο δρόμο, δίκτυα αλληλοβοήθειας με κοντινά χωρία, ομάδες από την queer κοινότητα και εθνικές μειονότητες μέσω των συνελεύσεων. Για να αντιμετωπίσει την ανάγκη για περισσότερα χρήματα, ο κόσμος σχηματίζει συνεργατικά εγχειρήματα σχετικά με το φαγητό ή το ποτό. Πώς ταιριάζουν αυτές οι διαφορετικές μορφές οργάνωσης με την ηθική μας και δεν καταλήγουν ένα νησάκι μέσα στον καπιταλισμό, προσφέροντας μονάχα ατομικές λύσεις; Πώς δημιουργούμε μια καθημερινότητα βασισμένη σε κοινωνικοποιημένα αγαθά και πώς θα διαλύσουμε το κράτος;
Μερικοί από τους ανθρώπους που συνάντησα στο εξωτερικό [Ελλάδα] εξέφρασαν αγανάκτηση για το πώς γίνεται η επικοινωνία μέσα στις ομάδες. Ακόμα, υπήρχαν ανησυχίες για τον κόσμο που παραγνωρίζει τη σημασία του τρόπου που συμπεριφέρονται και που σχετίζονται ο ένας με τον άλλο. Αυτό ήταν εμφανές στην Αθήνα, μέσα από την αποδιοργάνωση των γενικών συνελεύσεων που συμμετείχαν 10 ή 15 διαφορετικές ομάδες μέσα στην πόλη.
Πολλές σκέψεις και μνήμες επέστρεψαν μαζί μου στην Καλιφόρνια, για να τις κουβεντιάσω με φίλους. Συζητήσαμε για στρατηγικές, κοινωνικές δυναμικές και δράσεις που συμβαίνουν αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα και προσπαθήσαμε να μεταφράσουμε το πώς θα μπορούσαν να δουλέψουν ή να ταιριάξουν στο δικό μας περιβάλλον. Ό,τι ακολουθεί είναι μερικές από τις ιδέες που προέκυψαν.
Στο κυνήγι για την ελευθερία, θα ήταν βοηθητικό να ισορροπήσουμε στρατηγικές βίας, σύγκρουσης, θεραπείας και ευχαρίστησης. Για να δυναμώσουμε και να θρέψουμε τις σχέσεις μας, μπορούμε να παρηγορούμε και να ανακουφίζουμε ο ένας τον άλλον. Είναι καίριο το να παίρνουμε αποφάσεις μέσα σε αυτές τις σχέσεις που συμπεριλαμβάνουν τις διαφορετικές γνώμες της ομάδας μας. Προφανώς, το να πολεμάμε το κράτος και τους μπάτσους είναι διαφορετικό από το να «πολεμάμε» ο ένας τον άλλον, αλλά μερικές φορές αυτοί που είναι εγγύτερα σε μας είναι αυτοί που παραλαμβάνουν το φορτίο της δυσφορίας μας. Για να αντιληφθούμε πλήρως την ασυμφωνία μας και την δυσφορία μας, μπορούμε να ιεραρχήσουμε τις ουσιώδεις αρχές και ανάγκες μας με γνώμονα τις αξίες μας. Για παράδειγμα, αν ο κόσμος [αφήσει τη φασαρία στην άκρη και] αντιληφθεί ότι χρειάζεται ταυτόχρονα και ασφάλεια και σύνδεση, τότε γίνεται ευκολότερο να παρθεί μια έγκυρη απόφαση που θα ανταποκρίνεται σε αυτές τις ανάγκες. Η προθυμία μας να ξεπεράσουμε τα όρια μας [να «τεντωθούμε»] μας φέρνει πιο κοντά στο να ανταποκρινόμαστε σε πολλαπλές ανάγκες και επιθυμίες του κόσμου.
Αυτό μοιάζει αρκετά σημαντικό για την ισχυροποίηση της συλλογικής δύναμης, μέσω της οποίας οργανωνόμαστε άλλωστε. Σε μια διαδικασία που μαθαίνω, η οποία ονομάζεται «διευκόλυνση μέσω της σύγκλισης» [convergent facilitation (CF)], η ικανότητα του να ακούς και να αντιλαμβάνεσαι τι είναι σημαντικό για τον καθένα βοηθάει στην αύξηση της ενσυναίσθησης, αυξάνει την εμπιστοσύνη και καλλιεργεί την αλληλοϋποστήριξη. Μερικά μέτρα για την ισχυροποίηση των σχέσεών μας είναι το πόσο χρόνο περνάμε μαζί και η συναισθηματική μας αμεσότητα/εγγύτητα. Στις ΗΠΑ, συζητούσαμε για το πόσο σημαντικό είναι το περιβάλλον να ενθαρρύνει τη συντροφικότητα και το να μπορούμε να είμαστε ευάλωτοι/ες. Φανταζόμασταν τις συναντήσεις μας να γίνονται σε χώρους για άραγμα ή μέσα σε τζακούζι, για να μπορέσουμε να συγχρονίσουμε τα νευρικά μας συστήματα και να συνδιαλλαχτούμε με έναν χαλαρό τρόπο. Μέσω της άνεσης, μπορούμε να βυθιστούμε στις ανάγκες του άλλου, να αναπνεύσουμε μαζί και να πάρουμε αποφάσεις με τρόπους που μας είναι ευχάριστοι.
Η ένταση του αναρχισμού είναι γεμάτη στρες! H παραπάνω δοκιμασία δυσχεραίνεται ακόμα πιο πολύ όταν σε αυτή προστίθενται παλιά τραύματα, η απώλεια κοινών εδαφών, η εξασφάλιση των προς το ζην, διαπροσωπικοί διαπληκτισμοί, φυσικές και ψυχικές παθήσεις, οι μετακινήσεις των ανθρώπων ή η ανάγκη να πουλήσουν περισσότερη από την εργατική τους δύναμη… και η λίστα συνεχίζεται. Οι συνελεύσεις στην περιοχή του κόλπου [Σαν Φρανσίσκο] πολλές φορές είχαν την τάση να μοιάζουν υποχρεωτικές ή λες και πήγαινες στη δουλειά, αντανακλώντας το επιχειρηματικό περιβάλλον που τόσο απεχθανόμαστε. Όπως το θέτει η Adrienne Maree Brown, «το να ορίζεται η αγάπη μέσα από την υποχρέωση» δεν επαρκεί. Επιπροσθέτως, η Adrienne λέει ότι, αν βάλουμε ως προτεραιότητα την ρομαντική αγάπη πάνω από την αγάπη για τον εαυτό, τον σύντροφο και τον φίλο, μπορεί να μειώσει την ασφάλεια των συλλογικών σχέσεων και την αποτελεσματικότητά τους. Ούτε η υποχρέωση προς την συνέλευση, ούτε η προτεραιοποίηση της ρομαντικής αγάπης μπορεί να μας δώσει αυτό που θέλουμε στην ολότητά του.
Ο ατομισμός, όπου κάποιος ψάχνει να καλύψει μόνο τις ατομικές του ανάγκες, επιθυμίες και την ασφάλεια του, αρρωσταίνει τις συλλογικότητές μας στις Ηνωμένες Πολιτείες. Σε συνδυασμό με την προτεσταντική εργασιακή ηθική, μας διαμορφώνουν κοινωνικά με αυτοπειθαρχία, αυτοθυσία για το κράτος, υπακοή στις ιεραρχικά δομημένες αρχές, λατρεία σε έναν μοναδικό θεό και καχυποψία για τις απολαύσεις και το σεξ. Ολόκληρες γενιές από αποικιακά και σεξουαλικά τραύματα έχουν φτάσει στο σήμερα διαμέσου της στρατιωτικής και πατριαρχικής βίας. Η ακεραιότητά μας, οι υπέροχες ιδέες μας και οι συλλογικές επιθυμίες μας δέχονται επίθεση σε θεωρητικό, συναισθηματικό, σωματικό και πνευματικό επίπεδο.
Σε απάντηση αυτού, φίλοι και εγώ φανταζόμαστε πιο ασφαλείς συναντήσεις, καταφύγια ή απάγκια για να διατηρήσουμε δίκτυα φροντίδας. Γύρω από την περιοχή του κόλπου του Σαν Φρανσίσκο, οι φτωχοί έχουν καταφύγει σε καταυλισμούς λόγω του αυξανόμενου κόστους ζωή. Αναρχικοί έχουν αγοράσει ή νοικιάσει χώρους, σπίτια και γη σε πολλά σημεία της περιοχής. Το παραπάνω πράγματι είναι ένα λεπτό σημείο: δηλαδή το να είσαι αναρχικός και ιδιοκτήτης γης σε κλεμμένο από τους ιθαγενείς έδαφος ή/και σε εξευγενισμένες περιοχές. Μακάρι αυτοί οι χώροι να γίνουν ένα μέσο να ενισχυθεί η ικανότητά μας να απαντήσουμε και να καταστρέψουμε τα κληροδοτήματα της αποικιοκρατίας.
Φίλοι και εγώ θεωρούμε το σπίτι, την εστία, ως κεντρικό σημείο του τωρινού μας αγώνα και των αλληλοεξαρτημένων ζωών μας. Εκεί είναι που καίει η μαύρη φλόγα και μας δίνει κίνητρο να παλέψουμε και να φροντίζουμε για τους ξεχωριστούς μας στόχους. Εκεί μέσα είμαστε σε σύνδεση με το δίκτυο τον σχέσεων μας. Συνδεμένες σε αυτό το δίκτυο είναι και οι γηγενείς φυλές του τόπου, οι πρόγονοι του αίματος και της πάλης, τα ζώα, τα φυτά, τα μανιτάρια, οι πολλοί θεοί, τα διαμάντια και τόσα άλλα. Αυτά τα στοιχεία είναι το περιβάλλον που παρατηρούμε, επεξεργαζόμαστε και με το οποίο αλληλεπιδρούμε: είναι το περιβάλλον μέσα στο οποίο πρέπει να δουλέψουμε, να παίξουμε ή να χαλαρώσουμε.
Το να δίνεις και να παίρνεις είναι η αντίθεση που υπάρχει στις συλλογικές μας αποφάσεις, στην συλλογική μας ευχαρίστηση και στην συλλογική μας απελευθέρωση. Στο πνεύμα της εξέγερσης, μακάρι εμείς οι αναρχικοί της περιοχής του κόλπου να συνεχίσουμε να συνενώνουμε τους αυτόχθονες και τους κατατρεγμένους: διαλύοντας φυλακές, παίρνοντας πίσω γη για τις γηγενείς φυλές και υποστηρίζοντας σε κρίσιμες στιγμές τους φίλους μας, τις οικογένειες και τους γείτονές μας. Με σκοπό να απο-αποικιοποιήσουμε, συνεχίζουμε να πειραματιζόμαστε με το πώς οι τρόποι ζωής των ιθαγενών και των αναρχικών συνταιριάζουν. Η φωτιά είναι ένα εργαλείο που μας φέρνει κοντά, με καταστροφικούς, ρυθμιστικούς, υπερβατικούς και ηδονιστικούς τρόπους. Οι γηγενείς φυλές ιστορικά χρησιμοποιούσαν την φωτιά για να προάγουν την ανάπτυξη πολιτισμικών πόρων, όπως υλικών για την κατασκευή καλαθιών, να μειώσουν τον ανταγωνισμό για τα φυτά που καλλιεργούσαν, να ανοίξουν χώρο στο δάσος για να κυνηγούν, όπως και για να καταστρέφουν ισπανικές ιεραποστολές. Αυτές οι παραδόσεις διεκόπησαν από την αποικιοκρατία, αλλά πολλοί ιθαγενείς και φυλές αναβιώνουν τις πολιτισμικές πρακτικές της καύσης. Αρκετοί αναρχικοί δουλεύουν για να χτίσουν υγιέστερες σχέσεις με την φωτιά και τη γη. Οι επιπτώσεις από τις γιγάντιες πυρκαγιές στα δάση, την ξηρασία και την αστυνόμευση συνεχίζουν να εντείνονται μέσα στην πανδημία. Ελπίζω να μπορούμε να εκφράζουμε την αναρχική ηθική καθώς ωριμάζουμε μέσα σε αυτό το περιβάλλον. Προσεύχομαι για ένα μεγαλύτερο αντι-κατασταλτικό ρεύμα και για σχέσεις που εμπνέουν το γήινο και το αστρικό θείο. Μακάρι οι αποφάσεις που παίρνουμε, οι δεξιότητες που μαθαίνουμε και τα εργαλεία που αποκτούμε να συνεισφέρουν στους εργασιακούς αγώνες και να χαρίσουν περισσότερη πνευματική και οικολογική υγεία. Σε όλο αυτό το εγχείρημα, θα ήθελα να θυμάμαι μονάχα χαρές και τους μεγάλους προγόνους μας, των οποίων τα όνειρα κάνουμε σήμερα πραγματικότητα.
Συνυπάρχουν αρμονικά η θεραπεία με μια αίσθηση άφεσης, όπου αντιμετωπίζουμε συλλογικά αυτό που έχει σημασία. Αυτή η ανακάλυψη προκύπτει μέσω της διάθεσης να συνευρεθούμε και να επεξεργαστούμε τις βασικές μας αντιλήψεις. Πώς θα ανατρέψουμε τον καπιταλισμό, θα καταλάβουμε ο ένας τον άλλον, θα δώσουμε νόημα στη ζωή μας, θα μείνουμε σε επαφή, θα νιώσουμε ότι αξίζουμε, θα ανήκουμε σε μια κοινότητα, θα χαλαρώσουμε, θα έχουμε αυτονομία, σταθερότητα και θα έχουμε τα βασικά προς το ζην; Οι διαδικασίες για να ξεδιαλύνουμε αυτά τα θέματα είναι η τελετουργία του να είμαστε μαζί και του να έχουμε μια πνευματική σύνδεση μεταξύ μας.
Μέσα σε μια περιοχή σχετική κοντινή χρονικά και χωρικά, μπορούμε να ιεραρχήσουμε (1) τις σχέσεις μας, (2) τους πόρους μας και (3) τις ικανότητές μας, για να αποκαλύψουμε τη συλλογική μας δύναμη. Αυτή η ιεράρχηση μπορεί να δώσει δημιουργικές λύσεις για να προσαρμοζόμαστε στην αλλαγή και να την αφομοιώνουμε. Η Margaret Killjoy τοποθετεί αυτά τα τρία στοιχεία [σχέσεις, πόρους, ικανότητες] πάνω σε ένα τρίγωνο, για να συμβολίσει τις αρχές της ετοιμότητας. Αξιολογώντας και φρεσκάροντας αυτά τα στοιχεία μέσα μας και στις ομάδες μπορεί να οδηγήσει σε μια αίσθηση ετοιμότητας και να εξαλείψουμε λίγο από το άγχος που προκύπτει από τον κόσμο μας που καταρρέει. Για να ενισχύσουμε παραπάνω τις κοινότητες της φροντίδας μπορούμε να είμαστε σε επαφή με θεραπευτές στη ζωή μας. Οι θεραπευτές δίνουν δώρα στις κοινότητές μας που συνεχώς μεγαλώνουν και αλλάζουν. Όπως λέει και η Adrienne, «Να είμαστε οικογένεια, προσφέροντας την αγάπη και τη φροντίδα που μπορούμε και λαμβάνοντας την αγάπη και τη φροντίδα που χρειαζόμαστε».
Ας είναι όλα αυτά κάποιοι οδηγοί του πώς μπορούν στις συνελεύσεις μας ολόψυχα να μπουν οι τελετές φροντίδας, από-αποικιοποίησης, γλεντιού και διάλυσης της τραυματικής μας κοινωνικοποίησης. Μέσα σε όλες τις σχέσεις μου, ελπίζω να καταφέρω να αποδεχτώ τις συγκρούσεις, τη συνεργασία και τον χρόνο μακριά από άλλους. Ας είναι οι συνάξεις μας υπέροχες, να διασπείρονται, να είναι χαλαρωτικές και να αποκαθιστούν τα νευρικά μας συστήματα. Πώς θα τα κάνουμε όλα αυτά ακαταμάχητα, άξια υπεράσπισης και διεκδίκησης; Τελικά πιστεύω πως η απόλαυση έχει έναν ρόλο να παίξει στην απελευθέρωση των ανθρώπων από την εξαθλίωση.
Jayne Creek
μετάφραση: Μιλτιάδης Πρέχτος
Βιβλιογραφία
- Arthur Evens, “Witchcraft and the Gay Counterculture”
- Adrienne Maree Brown, “Love as Political Resistance: lessons from Audre Lorde and Octavia Butler”
- Margaret Killjoy, “We’re All Preppers Now”
- Roni and Magda, Convergent Facilitation Work Shop
