Όταν οι Αϊτινοί δεν νοιάστηκαν για το χρώμα στο δέρμα μας… αλλά για το δίκιο μας

Η παραπάνω ατάκα κυκλοφόρησε ευρέος και πιθανόν την έχεις δει σε κάποια ιντερνετική δημοσίευση το προηγούμενο διάστημα, ειδικά όταν γιορταζόταν η επέτειος για τα 200 χρόνια από την ελληνική επανάσταση. Το στόρι λίγο πολύ είναι γνωστό· όταν ξέσπασε η επανάσταση οι Έλληνες του εξωτερικού ξεκίνησαν να στέλνουν επιστολές προς όλες τις ταχυδρομικές διευθύνσεις του κόσμου ζητώντας βοήθεια. Μία από αυτές τις επιστολές έφτασε και στο νεοσύστατο κράτος της Αϊτής, η οποία συγκινήθηκε από τον αγώνα που διεξήγαγαν οι επαναστατημένοι Έλληνες και αποφάσισε να στείλει 25 χιλιάδες λίτρα καφέ για ενίσχυση της επανάστασης (σε άλλες αναφορές μιλάνε για 45 χιλιάδες) ενώ επίσης 100 εθελοντές ξεκίνησαν το μεγάλο ταξίδι για να συμμετάσχουν στον αγώνα των Ελλήνων. Δυστυχώς όμως, για άγνωστους λόγους, κανένα πλοίο δεν κατάφερε να φτάσει στην Ελλάδα…

Το παραπάνω περιστατικό, το οποίο αντλήθηκε προφανώς από τον εγκυκλοπαιδικό γεωγραφικό Άτλα, έχει 3 πολύ σημαντικά μαθήματα για όσους και όσες το ψάξουν: Το πρώτο είναι ότι ο αγώνας για το δίκιο όντως δεν κοιτάει χρώμα και τόπο καταγωγής, το δεύτερο είναι ότι η αλληλεγγύη δεν γνωρίζει σύνορα, και το τρίτο ότι τα δύο παραπάνω ισχύουν ακόμα και αν μια ιστορία την έχει βγάλει κάποιος από την στομάχα του. Και το τελευταίο κομμάτι αναφέρεται γιατί πολύ απλά όλη αυτή η ιστορία αποτελεί μία πανέμορφη μυθοπλασία η οποία χρησιμοποιήθηκε από τους διάφορους αριστερίσκους ψευτοδημοκράτες για να γίνουν πιο αρεστοί στην κοινή γνώμη.

Ας τα πάρουμε όμως τα πράγματα με την σειρά. Τον Αύγουστο του 1821 ο Αδαμάντιος Κοραής που βρίσκεται στη Γαλλία στέλνει ως μέλος της Ελληνικής Εταιρίας των Παρισίων μια επιστολή στην Αϊτή ζητώντας βοήθεια για τους επαναστατημένους Έλληνες. Μέσα σε αυτή την επιστολή ζητάει της παναγιάς τα μάτια. Όπλα, λεφτά, εθελοντές, ενώ δίνει και οδηγίες ότι μπορούν να αποβιβαστούν στην Ύδρα που αποτελεί ένα ασφαλές λιμάνι που βρίσκεται στα χέρια των επαναστατών. Τώρα, στην άλλη μεριά του Ατλαντικού ο Αϊτινός πρόεδρος Βόγερ ή Μπουαγέ στέλνει μία απάντηση μέσα στα σορόπια και στα μέλια. Μιλάει για τους μεγάλους αγώνες που έχουν δώσει οι Έλληνες από την Αρχαιότητα, μιλά για τον Μαραθώνα και την Σαλαμίνα, όπως επίσης και για το δίκιο του αγώνα των απογόνων του Λεωνίδα και κλείνει αποστέλλοντας τις… ευχές του αφού το κράτος της Αϊτής βρίσκεται σε κακά χάλια. Ωραία και μεγάλα λόγια λοιπόν πρόσφερε η εξωτική Αϊτή τα οποία όμως πιθανόν δεν είναι του Βόγερ που υπογράφει την επιστολή, αφού θεωρείται απίθανο ο πρόεδρος της χώρας να γνώριζε τέτοιες λεπτομέρειες για την ελληνική ιστορία, όποτε μάλλον θα είχε γραφτεί από τον Παύλο Καζιμίρ Παναγιώτου, έναν Έλληνα Σαλονικιό τυχοδιώκτη που υπηρετούσε στο γαλλικό ναυτικό αλλά εντάχθηκε στις τάξεις της επανάστασης και επί προεδρίας Βόγερ διετέλεσε πρόεδρος της Γερουσίας της Αϊτής.

Άρα άνθρακας ο θησαυρός που βρήκαν οι διάφοροι ιντερνετικοί αντιρατσιστές για να κολλήσουν στον τοίχο τους δεξιούς, ζητώντας να τιμηθούν οι 100 χαμένοι Αϊτινοί. Σε αυτό το σημείο όμως οφείλουμε να πούμε ότι δεν πρόκειται για μία πηγή που ένας τρελός έγραψε μία μαλακία που κανείς δεν θα έπαιρνε σοβαρά. Αντιθέτως, ο εγκυκλοπαιδικός Άτλας γράφτηκε υπό την εποπτεία του καθηγητή Λαογραφίας Γεωργίου Μέγα και αποτελούσε μία πολύ σημαντική, για την εποχή του, δουλειά η οποία ωστόσο στο συγκεκριμένο κομμάτι στερείται βιβλιογραφίας και πιθανόν γράφτηκε ύστερα από κάποια αναξιόπιστη προφορική μαρτυρία που με τα χρόνια μετεξελίχθηκε. Και αυτή η μαρτυρία κατέρρευσε όταν η έρευνα στην αλληλογραφία του Κοραή και στα αρχεία της Αϊτής δεν απέδωσε τις αναμενόμενες πληροφορίες.

Αυτή είναι και η κατάρα της ιστορίας. Δυστυχώς χωρίς τεκμηρίωση και επαλήθευση των πηγών και των γεγονότων, η ιστορία δεν αποτελεί τίποτα παραπάνω από μία ακόμη βαβούρα στο χάος του δρόμου, του τσιπουράδικου ή του διαδικτύου. Σε αυτή τη βαβούρα λοιπόν, για να βγει κάτι από αυτή την ψεύτικη ιστορία, δύο πράγματα είναι αυτά που πρέπει να κρατήσουμε· το ένα είναι ότι μπορεί οι Αϊτινοί να μην μας έδωσαν καφέ αλλά έδειξαν τον δρόμο σε όλη την υφήλιο, αφού ένα μικρό νησάκι στη μέση του πουθενά μπόρεσε και σήκωσε ανάστημα απέναντι σε μία από τις μεγαλύτερες υπερδυνάμεις της εποχής και βγήκε νικήτρια. Το δεύτερο που πρέπει να κρατήσουμε είναι ότι ένας Σαλονικιός τυχοδιώκτης, πιθανόν (οι πηγές είναι ανύπαρκτες για να κρίνουμε τα πραγματικά του κίνητρα) προτίμησε να θυσιάσει την ασφάλειά του και να ενωθεί στον αγώνα ενός λαού χωρίς να κοιτάξει χρώμα, πιθανότητες και ρίσκα. Κοιτάζοντας μόνο το δίκιο.

Τραμπάκουλας