Συνέντευξη με τον Μιχάλη Τόλη, ολικό αρνητή στράτευσης από τα Ιωάννινα

Άπατρις: Μιχάλη, εξ όσων γνωρίζουμε, είσαι μέλος της συλλογικότητας «Ξυπόλυτο Τάγμα». Θα ήθελες να μας πεις δυο λόγια γι’ αυτή και τη δράση της; Το πώς ξεκίνησε, από ποιους, πότε…

Μ.Τ: Το Ξ.Τ είναι μια συλλογικότητα ολικών αρνητών στράτευσης από τα Γιάννενα. Οι πρώτες συζητήσεις για τη δημιουργία της ξεκίνησαν το 2010. Σκοπός της είναι ν’ αποτελέσει την πολιτική στέγη όλων των ανθρώπων, στην ευρύτερη περιοχή των Ιωαννίνων, που επιλέγουν την ολική άρνηση στράτευσης, καθώς και να στηρίξει ανθρώπους που θα θελήσουν να κάνουν νέες συλλογικότητες. Μέχρι τότε, αρκετοί άνθρωποι κινούμασταν ατομικά, και μετά τη συλλογική δήλωση 7 ατόμων (ο ένας απ’ τα Γιάννενα) και 2 εκδηλώσεις με 2 αρνητές στον Α.ΚΟΙ.ΧΙ, μπαίνει το νερό στο αυλάκι ώστε να φτιάξουμε μια συλλογικότητα για να ανταποκριθούμε στο κάλεσμα του στρατού, δημόσια, πολιτικά και συλλογικά.

Άπατρις: Πώς κρίνεις τη μέχρι τώρα δράση του Ξ.Τ;

Μ.Τ: Πρώτον, επειδή είναι μικρή η πόλη, και επειδή οι άνθρωποι οι οποίοι συμμετέχουμε, είμαστε ριζωμένοι στην κοινωνία τόσο ως ντόπιοι-μόνιμοι κάτοικοι όσο και ως κινηματικές φιγούρες, ο λόγος έχει πολύ μεγαλύτερη απήχηση απ’ ότι θα μπορούσε να έχει σε μια ανώνυμη μεγαλούπολη, σε μια μητρόπολη. Σίγουρα, όλοι, λοιπόν, στην πόλη γνωρίζουν την ύπαρξη του Ξυπόλυτου Τάγματος . Δηλαδή, η προπαγάνδιση η οποία έγινε π.χ. για το στρατοδικείο του Κορωναίου ή για το στρατοδικείο του Νιώτη που πραγματοποιήθηκαν στα Γιάννενα, δεν μπορούσε να αφήσει κανέναν ασυγκίνητο, και δεν υπήρχε σίγουρα ούτε ένας μαθητής λυκείου που να μην είχε μάθει γι’ αυτό. Οπότε, να ένα από τα πράγματα που κάνει το Ξ.Τ: παρεμβαίνει κοινωνικά και έχει πετύχει να ακούγεται ο λόγος των ολικών αρνητών στράτευσης δημόσια, φτάνοντας σε όσο το δυνατόν περισσότερα αυτιά. Δεύτερον, έχει δημιουργήσει δεσμούς κι έχει αποδείξει ότι μπορεί να καταστήσει εφικτή την αλληλοβοήθεια και την αλληλεγγύη μεταξύ των ανθρώπων, τους οποίους βάζει στο στόχαστρο ο μηχανισμός του στρατού, μετουσιώνοντας ουσιαστικά σε πράξη το σύνθημα που λέει «κανένας μόνος του απέναντι στους χακί εκβιασμούς». Επίσης, έχει ανοίξει συζήτηση εντός του α/α/α χώρου σχετικά με τον μιλιταρισμό. Το Ξ.Τ, αλλά και οι άλλες συλλογικότητες που ασχολούνται με το θέμα, προσπαθούν να ωθήσουν διεργασίες εντός των συλλογικοτήτων, εντός του κινήματος, ώστε να μπει στην ατζέντα ο αντιμιλιταρισμός και να παραχθούν ακόμη περισσότερες αρνήσεις στράτευσης, από ανθρώπους που θεωρούν τον εαυτό τους επαναστάτη, ριζοσπάστη, κ.τ.λ.

Άπατρις: Υπάρχουν σχέσεις και συνεργασίες του Ξ.Τ. με άλλες συλλογικότητες αντιρρησιών συνείδησης κτλ;

Μ.Τ: Εμείς έχουμε σχέσεις και συνεργασίες με συλλογικότητες οι οποίες ασχολούνται με το πρόταγμα της ολικής άρνησης στράτευσης. Αυτές σίγουρα είναι η συλλογικότητα «Kaius Sparilus» στη Θεσσαλονίκη και η «Πρωτοβουλία Για Την Ολική Άρνηση Στράτευσης» στην Αθήνα, με τις οποίες συνεργαστήκαμε σε πολιτικό επίπεδο, όπως επίσης και με τις πρωτοβουλίες αλληλεγγύης για το στρατοδικείο του Κορωναίου στην Πάτρα ή του Δημήτρη Χατζηβασιλειάδη στην Αθήνα. Οι σχέσεις που μπορεί να έχουμε με άλλες συλλογικότητες που ασχολούνται γενικά με την αντίρρηση συνείδησης, όπως είναι ο «Σύνδεσμος Αντιρρησιών Συνείδησης», είναι σε επίπεδο προσωπικών γνωριμιών και ανταλλαγών απόψεων αλλά όχι πολιτικής συνεργασίας, γιατί έχουμε διαφορετική θέση πάνω στο ζήτημα.

Άπατρις: Μίλησέ μας για τη δική σου περίπτωση, τη δική σου ολική άρνηση στράτευσης.

Μ.Τ: Εξαντλώντας όλες τις αναβολές που προβλέπονται, καλούμαι να παρουσιαστώ στις 4/5/2011 στα ΚΕΤΘ Αυλώνα. Το πώς θα κινηθώ ήταν ήδη δεδομένο, συζητημένο στη συλλογικότητά μου και παρέα με άλλους δυο ανθρώπους από τη συλλογικότητα κι έναν σύντροφο από τη Θεσσαλονίκη, παρουσιάζουμε το Σεπτέμβριο του 2011, στα πλαίσια και του πρώτου φεστιβάλ που κάναμε σαν Ξ.Τ, τη δημόσια δήλωση ολικής άρνησης στράτευσης, την παραδίδουμε, 50 σύντροφοι και συντρόφισσες, μέσα στη στρατολογία Ιωαννίνων, πετώντας στα μούτρα των στρατοκρατών το χαρτί που λέει «Μην υπολογίζετε σε εμάς». Γι ‘αυτή την ανυποταξία, μού επιβάλλεται το πρόστιμο των 6000 ευρώ, διοικητικό, απαιτητό από την εφορία, μου μπλοκάρεται η φορολογική ενημερότητα, μου ασκείται ποινική δίωξη για το αδίκημα της ανυποταξίας εν καιρώ ειρήνης, και με μία τραβηγμένη ερμηνεία του νόμου, μπολιασμένη με μπόλικη εκδικητικότητα, το ελληνικό κράτος αποφασίζει για το πλημμέλημα της ανυποταξίας σε ειρηνική περίοδο, να με συλλάβει στα πλαίσια του αυτοφώρου, στις 3/6/2013. Με μεταγάγει η αστυνομία στην Αθήνα, υπάρχει το γνωστό διήμερο τουρ στα κρατητήρια της Πέτρου Ράλλη στην Αθήνα, τα πήγαινε έλα με πριβέ μεταγωγές. Αφήνομαι ελεύθερος αφού ζητάω να οριστεί τακτική δικάσιμος, παίρνω αναβολή, ορίζεται τακτική δικάσιμος κι ερχόμαστε στις 14/3 που έγινε το στρατοδικείο.

Άπατρις: Το αδίκημα της άρνησης στράτευσης είναι διαρκές. Κάθε πόσο δηλαδή θα σε τραβάνε στα δικαστήρια και πώς αντιμετωπίζεται αυτό;

Μ.Τ: Βασικά, το αδίκημα δεν αναγνωρίζεται από την πλευρά των στρατοκρατών ως «άρνηση στράτευσης». Αντιμετωπίζεται ως ανυποταξία σε ειρηνική περίοδο. Οπότε η ιδιαίτερη κατηγορία των ανθρώπων που για πολιτικούς ή ιδεολογικούς λόγους δηλώνουν δημόσια την άρνησή τους, κατατάσσεται στα κατάστιχα του κράτους σαν απλοί ανυπότακτοι, σαν τους υπόλοιπους περίπου 35.000 ανυπότακτους ανώνυμους που υπάρχουν εντός και εκτός χώρας αυτή τη στιγμή. Θεωρητικά, βάσει της ευχέρειας που δίνει ο νόμος, για κάθε ΕΣΣΟ, οι οποίες είναι έξι κατ’ έτος, μπορεί το ελληνικό κράτος να μου ασκεί ποινική δίωξη για το αδίκημα της ανυποταξίας κάθε δύο μήνες, να μου επιβάλλει ένα 6χίλιαρο κι αν θέλει να το τραβήξει απ’ τα μαλλιά, να μου κάνει και ένα αυτόφωρο για το πλημμέλημα. Ο λόγος για τον οποίο δεν το κάνει κάθε 2 μήνες, είναι γιατί μάλλον το κρατάει στη φαρέτρα του για να το κάνει αργότερα. Αλλά έχει την ευχέρεια, τη δίνει ο νόμος. Με σιγουριά ξέρουμε ότι στις 14/3/2014, μέρα του στρατοδικείου μου, βεβαιώθηκε στην εφορία και δεύτερο πρόστιμο των 6000 ευρώ, οπότε αυτό αντιστοιχεί σε ανυποταξία από τον Ιούλιο του 2013.

Άπατρις: Για το στρατοδικείο που έγινε στις 14/3/2014, κινητοποιήθηκε κόσμος και στα Γιάννενα αλλά και σε άλλες πόλεις. Μίλησε μας για την αλληλεγγύη αυτή που δέχθηκες.

Μ.Τ: Από το 2011 που το Ξ.Τ. έβγαλε μια μπροσούρα με τίτλο «Πόλεμο στον Πόλεμο», αποφάσισε να πάει σε όσο πιο πολλές πόλεις της χώρας γίνεται για να την παρουσιάσει. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να δημιουργηθούν σχέσεις με αρκετό κόσμο σε διάφορες πόλεις, γεγονός το οποίο αποτέλεσε και τη μαγιά αυτής της καμπάνιας αλληλεγγύης. Οπότε θα πρέπει να ευχαριστήσουμε όλους τους συντρόφους και τις συντρόφισσες οι οποίες ανταποκρίθηκαν στην έκκληση του Ξ.Τ., και οργάνωσαν σχεδόν σε όλες τις μεγάλες πόλεις της χώρας είτε αφισοκολλήσεις, είτε εκδηλώσεις αλληλεγγύης, είτε άλλες δράσεις τις οποίες αυτοί/ές έκριναν πως αντιστοιχούν στην περίπτωση. Επίσης, είναι πολύ σημαντικό να αναφέρω ότι για το δικαστήριο ενδιαφέρθηκαν σύντροφοι/ισσες αναρχικοί, αντιμιλιταριστές από Ζάγκρεμπ, Μόσταρ και Βελιγράδι, πολλοί εκ των οποίων έχουν ζήσει και τον πρώτο πόλεμο στην Γιουγκοσλαβία, οι οποίοι έστειλαν μια επιστολή συμπαράστασης με αφορμή το στρατοδικείο.

Άπατρις: Ας υποθέσουμε πως είμαι δεκαοκτώ χρονών και μου ήρθε η κλήση να παρουσιαστώ στον στρατό. Τι θα μου έλεγες, ώστε να με πείσεις να μην καταταγώ στο στρατό;

Μ.Τ: Αυτό το ερώτημα θα πρέπει να απαντηθεί σε δύο επίπεδα. Αν δηλαδή ο 18άρης είναι πολιτικοποιημένος ή όχι. Αν είναι πολιτικοποιημένος, δηλαδή έχει έρθει σε επαφή με το χώρο της αντιεξουσίας ή των κινημάτων της αμφισβήτησης, τα επιχειρήματα θα είναι άκρως πολιτικά και θα προσπαθούν να πείσουν για ποιο λόγο ο ελληνικός στρατός είναι βασικό κομμάτι της ταξικής κυριαρχίας των αφεντικών εις βάρος μας, ότι τα πεδία του αγώνα δεν μπορούν να να μην περιλαμβάνουν τον αντιμιλιταρισμό. Όπως περιλαμβάνουμε στην ατζέντα μας τον αντικρατισμό, το αντιμπατσικό, το αντιφασιστικό, το αντιρατσιστικό, το έμφυλο, θα πρέπει να συμπεριλάβουμε και το μίσος μας για τους στρατοκράτες και τον μηχανισμό τους. Και θα του έλεγα ότι η ευθύνη για το ξεπέρασμα των δεινών που έχει προκαλέσει ο στρατός σε όλη την ανθρώπινη ιστορία πέφτει προσωπικά στον καθένα και στην καθεμία, οπότε πρέπει ο καθένας και η καθεμία να βάλουμε το κορμί μας για να αντισταθούμε σ’ αυτό, καταρχάς αρνούμενοι να υποταχθούμε.

Αν πάλι δεν ήταν πολιτικοποιημένος νέος, τα επιχειρήματα θα ήτανε περισσότερο κοινωνικού χαρακτήρα και λίγο πιο προσωπικά. Τι τον διαφοροποιεί από τον αντίστοιχο νέο Ιταλό, Γερμανό, Ισπανό, που έρχεται διακοπές στην Ελλάδα το καλοκαίρι, τον συναντάς και σου λέει ότι αυτός δεν έχει πάει στρατό; Δεύτερον, γιατί δεν του κάνει εντύπωση που, ενώ βρίσκουνε λεφτά για να προσλαμβάνουν μόνιμους στον στρατό και την αστυνομία, δεν βρίσκουν λεφτά για να κάνουν αυξήσεις στους γονείς σου, τι ακριβώς παίζει με τα «σώματα ασφαλείας»; Πώς πιστεύει ότι θα διαφυλάξει την ειρήνη, για την οποία τόσο μας μιλούσαν όλοι οι δάσκαλοι και οι γονείς μας από μικρά παιδιά, κρατώντας ένα οπλοπολυβόλο, δεν το βρίσκει οξύμωρο και αντιφατικό; Πώς γίνεται να σου λένε ότι η Ελλάδα έχει προαιώνιους εχθρούς, όταν οι βασικοί της υποτιθέμενοι εχθροί στα βόρεια σύνορα έχουν καταργήσει τη θητεία; Κάποιοι έχουν καταργήσει ολοκληρωτικά τη θητεία ή κι αυτοί που διατηρούν ακόμη στρατό, είναι υποπολλαπλάσιος των ελληνικών δυνάμεων. Πώς μπορεί να μπει η Ελλάδα σε πολεμική αναμέτρηση με την Τουρκία, το κυρίαρχο επιχείρημα που προσπαθεί να δικαιολογήσει την ύπαρξη τεράστιων στρατιωτικών δαπανών, όταν η Ελλάδα με την Τουρκία είναι σύμμαχοι εδώ και πολλές δεκαετίες στο ΝΑΤΟ, του οποίου βασική αρχή είναι πως δεν μπορεί να υπάρξει πολεμική αναμέτρηση μεταξύ των μελών του; Θα τον ρωτούσα, πώς είναι δυνατόν να παραδώσει τον εαυτό του προς χρήση και διαταγή σε κάθε ανώτερο, ο οποίος θα του επιβάλλει το πώς θα εμφανίζεται, πώς θα χρησιμοποιεί τον χρόνο του, με ποιον ή ποια θα κοιμάται και, πάνω απ΄όλα, πώς θα σκέφτεται το μυαλό του και θα λειτουργεί το κορμί του. Αυτά πάνω κάτω.

Άπατρις: Πιστεύεις ότι κάποια στιγμή, μπορεί να γίνει μαζική ανυποταξία, και αν το πιστεύεις πραγματικά, ομάδες σαν το Ξ.Τ. τι πιστεύεις ότι μπορούν να κάνουν παραπάνω ώστε να απευθυνθούν καλύτερα στην κοινωνία;

Μ.Τ: Καταρχάς η ανυποταξία είναι μαζική. Ανεπίσημες πηγές του υπουργείου, δεν το έχουν ανακοινώσει επίσημα, αναφέρουν πως υπάρχουν 35.000 ανυπότακτοι, και πως τα μεταπτυχιακά και οι αναβολές για σπουδές μέχρι πολύ μεγάλη ηλικία, αποτελούν πηγή διαρροής για το ελληνικό κράτος. Ακριβώς για ν’ απαντήσουν σ΄αυτή τη μεγάλη διαρροή, ήρθαν το 2011 και επέβαλλαν το εξαχίλιαρο, πράγμα το οποίο έκοψε τα φτερά σε πολύ κόσμο. Αυτό που μ’ ενδιαφέρει δεν είναι να γίνει μαζική η ανυποταξία αλλά να γίνει μαζική η ολική άρνηση στράτευσης. Δηλαδή η πολιτική, δημόσια και συλλογική εναντίωση τόσο στη θητεία όσο και στον στρατό, όσο και στον διάχυτο κοινωνικό μιλιταρισμό. Η συνεισφορά τέτοιων συλλογικοτήτων σαν του Ξ.Τ είναι πολυδιάστατη. Το βασικότερο: μπορεί και αποδεικνύει απτά και υλικά ότι έχουν υπάρξει άνθρωποι που δεν πήγαν στον στρατό και δεν είναι ούτε εξωγήινοι, ούτε σούπερμαν, ούτε ζορό. Απλοί καθημερινοί άνθρωποι της διπλανής πόρτας, μέσα στο ίδιο στέκι, πανεπιστήμιο, χώρο δουλειάς, που έκαναν αυτή την επιλογή. Οπότε μπορείς κι εσύ να κάνεις αυτή την επιλογή, να εναντιωθείς στον στρατό και ταυτόχρονα ν’ αποτελέσεις και μορφή έμπρακτης αλληλεγγύης γι αυτούς που ήδη το έχουνε κάνει, και ήδη χτυπιούνται από το κράτος. Οπότε ναι, έχουν πολλά να προσφέρουν συλλογικότητες σαν το Ξ.Τ.

Άπατρις: Θα συνεργαζόσουν κινηματικά με κάποιον ο οποίος έχει πάει ή εργάζεται στο στρατό; Είτε αυτός είναι φαντάρος, είτε ΕΠΟΠ, είτε υπαξιωματικός ή ακόμη και καθαρίστρια στο στρατό.

Μ.Τ: Καταρχάς, η θέση του Ξ.Τ, όπως αυτή έχει καταγραφεί στο «Πόλεμο στον Πόλεμο», μιλάει ξεκάθαρα, δείχνει απόλυτη κατανόηση στους συντρόφους που δεν έκαναν τη δικιά μας επιλογή και μπορεί να έχουν πάρει Ι5 ή να έχουν κάνει εναλλακτική θητεία. Επίσης δείχνει απόλυτη κατανόηση σε ανθρώπους που τελικά αναγκάστηκαν να υπηρετήσουν τη στρατιωτική θητεία, γιατί ξέρουμε πολύ καλά ποιοι είναι οι εκβιασμοί τόσο αυτής της κοινωνίας, όσο και της «αγίας» ελληνικής οικογένειας. Οπότε, το να βρεθούμε κινηματικά σε πεδία αγώνων με ανθρώπους που έχουν πάει φαντάροι, συμβαίνει ήδη. Δεν είμαστε ούτε σεχταριστές, ούτε ελίτ. Το να βρεθούμε με ανθρώπους οι οποίοι μπορεί να είναι ΕΠΟΠ ή κατώτεροι στην ιεραρχία του στρατού ή να δουλεύουν για το στρατοκρατικό-στρατοβιομηχανικό σύμπλεγμα δεν μπορεί να συμβεί, γιατί εμείς βάζουμε ως κυρίαρχο θέμα την προσωπική ευθύνη του καθενός σε αυτά τα οποία συμβαίνουν. Δηλαδή, ο μηχανισμός δεν λειτουργεί μόνος του, δεν είναι κάτι μεταφυσικό, δεν είναι έξω από εμάς. Ο μηχανισμός λειτουργεί με τις πράξεις του καθενός. Οπότε, όπως δεν θα μπορούσαμε να κάνουμε παρέα με έναν «απλό» μπάτσο που είναι γραφιάς στο γραφείο, καθότι εν τέλει αυτός είναι που περνάει στον υπολογιστή το όνομά μας για να μπορεί να μας τσακώνει ο ασφαλίτης, έτσι δεν θα μπορούσαμε να κάνουμε παρέα με έναν απλό τύπο, ο οποίος παίρνει 700-1000 ευρώ, είναι ΕΠΟΠ και «είναι μωρέ καλό παιδί». Άρα δεν θα μπορούσαμε να λειτουργήσουμε πολιτικά μ’ αυτούς τους ανθρώπους. Βέβαια εάν πρόκειται για ανθρώπους που σηκώνουν τις αρνήσεις και τις κόντρες τους, τότε μπορούμε να εξετάσουμε τα περιεχόμενα και να συναντηθούμε. Για παράδειγμα ο μόνιμος Γ. Μοναστηριώτης αρνήθηκε να πάει με φρεγάτα στον Περσικό το 2003, και φυλακίστηκε στις στρατιωτικές φυλακές Κορίνθου. Εκεί θα μπορούσαμε να βρούμε τον κοινό τόπο.

Το blog του Ξυπόλυτου Τάγματος, στο οποίο μπορείτε να βρείτε τη μποροσούρα «Πόλεμο στον Πόλεμο» είναι το εξής: http://xupolutotagma.squat.gr/

efor