Η προσπάθεια της κυβέρνησης να ξεπεράσει τις αντιδράσεις για το έγκλημα των Τεμπών με την επικοινωνιακή φούσκα του ανασχηματισμού, θύμισε περισσότερο μουσικές καρέκλες. Εξαίρεση αποτελεί το Υπουργείο Μετανάστευσης στο οποίο τοποθετήθηκε ο Μάκης Βορίδης, γνωστός για τη σταθερά εθνικιστική πολιτική του θέση1. Αυτή η κίνηση ήρθε σαν αποτέλεσμα των αντιδράσεων για το μαζικό έγκλημα στην Πύλο, και, πέρα από την τέρψη του ακροδεξιού ακροατηρίου της ΝΔ, σηματοδοτεί την ανάθεση της συγκάλυψης της θανατοπολιτικής του κράτους στο μεταναστευτικό σε έναν έμπειρο και ακροδεξιό ποινικολόγο. Ταυτόχρονα, η τοποθέτηση ως υφυπουργού της βουλευτή Χανίων, Σέβης Βολουδάκη, είναι αποτέλεσμα των καθημερινών αφίξεων μεταναστ.ρι.ών στη νοτιά Κρήτη. Η τελευταία φαίνεται να αναλαμβάνει κομμάτι της διαχείρισης στη στεριά και να κλείνει το μάτι στην τοπική κοινωνία για τα χρήματα που μπορεί να προκύψουν από την διαχείριση του μεταναστευτικού.
Αυτή την στιγμή, στην Κρήτη βλέπουμε να εξελίσσεται το δόγμα διαχείρισης των μεταναστευτικών ροών πάνω σε δύο άξονες.
Ο πρώτος έχει να κάνει με την απουσία πολιτικής βούλησης ώστε το λιμενικό να αναλάβει ενεργητικό ρόλο στη διαδικασία έρευνας και διάσωσης των μεταναστ.ρι.ών που ναυαγούν στη νότια Κρήτη. Όπως θα δούμε και παρακάτω, παρ΄ ότι κατέχει τα αναγκαία μέσα, περιορίζεται σε έναν δευτερεύοντα ρόλο καθώς δεν τα διαθέτει με αποτελεσματικό τρόπο. Ως αποτέλεσμα, οι περισσότερες διασώσεις προέρχονται από παραπλέοντα σκάφη και το λιμενικό συχνά περιορίζει το έργο του στη μεταφορά των προσφύγων στην Κρήτη.
Στις 14 Δεκεμβρίου 2024 τα ΜΜΕ πλημμυρίζουν με βίντεο που έχει δοθεί από την πολεμική αεροπορία και παρουσιάζουν την αεροδιακομιδή στο νοσοκομείο Χανιών, ενός διασωθέντα από το ναυάγιο 12,5 ν.μ. νοτιοδυτικά της Γαύδου. Παράλληλα αναφέρεται ότι «στις έρευνες συμμετέχουν ναυαγοσωστικό σκάφος του Λιμενικού, παραπλέοντα πλοία, ελικόπτερο Super puma της Πολεμικής Αεροπορίας, μια Ιταλική φρεγάτα, ένα ελικόπτερο του Ιταλικού πολεμικού ναυτικού, δυο ρυμουλκά και ένα περιπολικό του Λιμενικού». Τα δελτία τύπου που ακολουθούν παρουσιάζουν σκόπιμα την εικόνα μιας μεγάλης κινητοποίησης για τη διάσωση των ναυαγών προφανώς για να προληφθούν οι αρνητικές διαστάσεις που θα μπορούσε να έχει για την κυβέρνηση η σύνδεση με το ναυάγιο στην Πύλο. Στο συγκριμένο ναυάγιο στη νότια Κρήτη διαβάζουμε ότι «σύμφωνα με πληροφορίες της ΕΡΤ Χανίων, 37 άνθρωποι διασώθηκαν και μεταφέρθηκαν στην Παλαιόχωρα του Δήμου Κανδάνου-Σελίνου, ενώ γύρω στους 38 είναι όσοι αγνοούνται, καθώς σύμφωνα με τις πρώτες μαρτυρίες των διασωθέντων στη λέμβοεπέβαιναν 80 άτομα».
Tα σκαφή του λιμενικού που είναι διαθέσιμα για τις παραπάνω επιχειρήσεις είναι:
– ένα ναυαγοσωστικό σκάφος (Ν/Γ SAR 519, με ταχύτητα 19,5 κόμβων) που σταθμεύει στο λιμάνι Καλοί Λιμένες στο νότιο Ηράκλειο, το οποίο απέχει από τη Γαύδο 34 ν.μ. Το συγκεκριμένο σκάφος διανύει την απόσταση αυτή σε 1 ώρα και 45 λεπτά.
– ένα περιπολικό σκάφος (ΠΛΣ 609 με ταχύτητα 44 κόμβων) που είναι σταθμευμένο στην Παλαιόχωρα όπου απέχει από την Γαύδο 32 ν.μ. και διανύει την απόσταση αυτή σε 1 ώρα.
– το μοναδικό διασωστικό σκάφος ανοιχτής θάλασσας (ΛΣ 920 ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ΜΟΥΡΜΟΥΡΗΣ2) είναι σταθμευμένο στο λιμάνι της Σούδας, που απέχει περίπου 120 ν/μ από την Γαύδο. Το συγκεκριμένο σκάφος διανύει την απόσταση αυτή περίπου σε 3 ώρες και 50 λεπτά.
Αυτό σημαίνει, κατ’ επέκταση, ότι τα σκάφη του λιμενικού απέχουν αρκετή ώρα από τη θαλάσσια περιοχή ανοιχτά της Γαύδου. Ως αποτέλεσμα, οι επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης γίνονται συχνά από τα παραπλέοντα εμπορικά σκάφη, με το λιμενικό να μεταφέρει τους πρόσφυγες και τους μετανάστες από τα σκάφη αυτά στην Κρήτη. Παρ’ ότι υπάρχουν σχεδόν καθημερινές αφίξεις σκαφών μεταναστ.ρι.ών και τα ναυάγια είναι συχνό φαινόμενο, κανένα σκάφος ανοιχτής θάλασσας δεν σταθμεύει στη νότια Κρήτη και γενικότερα κανένα σκάφος δεν σταθμεύει στη Γαύδο. Κάτι που συμβαίνει για δύο λόγους:
1) Το κράτος δεν προτίθεται να δαπανήσει χρήματα για τη διάσωση και σταθμεύει τα σκάφη του λιμενικού στα κατά τόπους λιμεναρχεία, ώστε να απαλλάσσεται από το να πληρώνει μεγαλύτερους μισθούς για εκτός έδρας στάθμευση.
2) Από την άλλη, αυτή η κατάσταση συντηρεί την επικινδυνότητα της διαδρομής με στόχο την αποτροπή των μεταναστ.ρι.ών. Κάτι που φαίνεται να αναγνωρίζει ακόμη και η Frontex, που στάθμευσε ένα λετονικό Περιπολικό Ανοικτής Θαλάσσης, στην Αγία Γαλήνη στο νότιο Ρέθυμνο, για να συμμετέχει στις επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα της διαχείρισης του μεταναστευτικού από το κράτος αποτελεί και η ναυαρχίδα του λιμενικού που ονομάζεται -κατά τραγική- ειρωνεία ΠΑΘ 090 «Γαύδος» και έχει έδρα τη Μυτιλήνη. Ναυπηγήθηκε το 2015, την εποχή που έρρεαν τα κονδύλια για τη διαχείριση του μεταναστευτικού και συγχρηματοδοτήθηκε κατά 82,5% από την Ε.Έ. Αρχικά παρουσιάστηκε σαν ένα σκάφος ερευνάς και διάσωσης, καθώς αναφερόταν ότι είχε «μεγάλη ακτίνα δράσης (με μέγιστη ταχύτητα 32 κόμβων) και έφερε σωστικό και διασωστικό εξοπλισμό υψηλών προδιαγραφών». Ενώ δεν θα έφερε οπλισμό, το ελληνικό λιμενικό φρόντισε να περιλαμβάνει την υποδομή για την τοποθέτηση τηλεκατευθυνόμενου πυργίσκου πυροβόλου. Τελευταία απασχόλησε τη δημοσία σφαίρα όταν το εμβόλισε τούρκικο πλοίο στα Ίμια3. Κατέληξε, αντί για έρευνα και διάσωση, να χρησιμοποιείται σε εθνικιστικές φιέστες και οι μόνες φορές που εθεάθη στη Γαύδο είναι σε επισκέψεις πολιτικών και εθνικές γιορτές.
Ο δεύτερος άξονας έχει να κάνει με την ποινικοποίηση της μετανάστευσης: σε κάθε βάρκα που φτάνει στην Κρήτη συλλαμβάνονται άτομα -αναμφίβολα αθώα- με την κατηγόρια του διακινητή, με μοναδικά κριτήρια την ηλικία και το αν είχαν κρατήσει το τιμόνι της βάρκας στην πορεία της προς την Κρήτη.
Έτσι, για τις μεταναστ.ρι.ες που καταφέρνουν να φτάσουν στην Κρήτη ξεκινάει η διαδικασία της προανάκρισης από το λιμενικό, όπου ακολουθείται η παγία τακτική να κατηγορούνται ως διακινητές οι επιβαίνοντες στις λέμβους οι οποίοι έχουν καταδειχθεί ότι έχουν πλοηγήσει τη βάρκα. Και αυτό, παρ’ ότι είναι ευρύτερα γνωστό ότι οι διακινητές δεν επιβαίνουν πότε οι ίδιοι στις λέμβους, αλλά βάζουν να τις οδηγούν άτομα με μειωμένη οικονομική δυνατότητα προκειμένου να καλύψουν το «εισιτήριο» του ταξιδιού τους προς την Ευρώπη. Από εκεί και πέρα οι διασωθέντες που κατηγορούνται σαν διακινητές διαχωρίζονται από τους υπόλοιπους διασωθέντες και περνούν μέρα παρά μέρα τις πύλες του δικαστικού μεγάρου Χανίων. Οι υπόλοιποι διασωθέντες παραμένουν για λίγες μέρες στην Κρήτη, μέχρι να προωθηθούν στα camps της ηπειρωτικής Ελλάδας.
Το κράτος σταθερά βασίζει την πολιτική του σε σχέση με το μεταναστευτικό πάνω στο γνωστό μοτίβο με «το καρότο και το μαστίγιο»: Από τη μια επιδιώκει να κάνει την είσοδο στην Ελλάδα -και κατ’ επέκταση στην Ευρώπη- τόσο δύσκολη που να εξισώνεται με το να παίζεις την ζωή σου κορώνα-γράμματα, και από την άλλη η ένταξη των επιζώντων στην αγορά εργασίας, με την προοπτική για νόμιμη παραμονή στην Ευρώπη. Η παγκόσμια πολιτική συγκυρία, σε συνδυασμό με την τέρψη ενός όλο και μεγαλύτερου ακροδεξιού ακροατηρίου, σταδιακά μετατόπισε (και) το ελληνικό κράτος σε ενεργητικές δολοφονικές πολιτικές: Η κατασκευή του φράχτη στον Έβρο, η επιθετικότητα του στρατιωτικο-αστυνομικού συμπλέγματος και μέρους της τοπικής κοινωνίας σε συνδυασμό με τις επαναπροωθήσεις σε Αιγαίο και Έβρο, οδήγησαν στην αλλαγή των μεταναστευτικών διαδρομών στην κατά πολύ μεγαλύτερή και πιο επικίνδυνη διάσχιση του λιβυκού πελάγους και στην άφιξη στην Κρήτη. Είναι χαρακτηριστικό ότι το Τομπρούκ της Λιβύης απέχει 170 ν.μ. από την Γαύδο.
Εν κατακλείδι, η επίθεση του κράτους στους μεταναστευτικούς πληθυσμούς ξεδιπλώνεται από τη μια με την ενεργή συμμετοχή του λιμενικού στις περιπτώσεις των επαναπροωθήσεων, την παθητική συμμετοχή στις περιπτώσεις καθυστερήσεων στην έρευνα και τη διάσωση και τέλος με την ποινικοποίηση του ταξιδιού τους, κατηγορώντας τυχαία και δειγματοληπτικά πρόσφυγες και μετανάστες σαν διακινητές.
Διάσωση όλων των μεταναστ.ρι.ών.
Καμία δίωξη των μεταναστ.ρι.ών που ταξιδεύουν στην Ελλάδα.
Foreign_voice
Υποσημειώσεις:
1. Γενικός γραμματέας στη νεολαία της ΕΠΕΝ (εθνικιστικό πολιτικό κόμμα που είχε ιδρύσει ο Γ. Παπαδόπουλος), ιδρυτής του εθνικιστικού κόμματος «Ελληνικό μέτωπο» και στη συνέχεια βουλευτής του εθνικιστικού κόμματος ΛΑΟΣ.
2. Το συγκεκριμένο σκάφος είναι μάλιστα και αυτό που ενεπλάκη στο μοιραίο ναυάγιο της Πύλου.
3. Παρεμπιπτόντως η κάμερα του ΠΑΘ 090 λειτουργούσε για να αποθανατίσει την στιγμή, εν αντίθεση με αυτή του ΛΣ 920 στην Πύλο.
