Δικαιοσύνη και δίκαιο
Στην ελληνική δημόσια σφαίρα εισήλθε πολύ έντονα το ζήτημα απονομής δικαιοσύνης το τελευταίο διάστημα. Κύρια αφορμή αποτέλεσε η υπόθεση της κρατικής και καπιταλιστικής δολοφονίας μετά τη σύγκρουση των τραίνων στα Τέμπη.
Για να κατανοήσουμε τη βαρύτητα του ζητήματος αυτού, θα πρέπει να κάνουμε έναν πρώτο διαχωρισμό όσον αφορά τις έννοιες και τις ίδιες τις λέξεις. Η δικαιοσύνη είναι διαδεδομένη κοινωνικά κυρίως στη βάση της απονομής της από τακτικά δικαστήρια, εισαγγελείς, τηλέ-εισαγγελείς – πρόκειται για μία έννοια δομημένη στο κρατικό οικοδόμημα. Το δίκαιο από την άλλη, χρησιμοποιείται –όχι τυχαία– πολύ λιγότερο και αποτελεί (τουλάχιστον γι’ αυτό το κείμενο) μία έννοια ευρύτερη, που ξεφεύγει από τους νόμους και τις συμβάσεις της «δικαιοσύνης», και περνά στη σφαίρα της κοινωνικής δικαιοσύνης και του αισθήματος δικαίου. Θέτουμε αυτές τις δύο έννοιες που μοιάζουν λεξιλογικά ως αξιακά αντιμαχόμενες και ανταγωνιστικές.
Έτσι, θα αναζητήσουμε με αφορμή τα Τέμπη εάν υπάρχει δικαιοσύνη ή δίκαιο και σε άλλα συμβάντα που έχουν απασχολήσει, όπως το έγκλημα της Πύλου και της δολοφονίας εκατοντάδων ανθρώπων ή το ζήτημα των υποκλοπών από το επίσημο (παρα)κράτος.
Λίγα λόγια για τα Τέμπη, την Πύλο και τις υποκλοπές
Η ενασχόληση με τα παραπάνω δεν είναι τυχαία. Υπάρχουν και άλλες δεκάδες παρόμοιες υποθέσεις που μπορούμε να σχολιάσουμε ή να αναδείξουμε παρόμοια μοτίβα διαχείρισης από την εξουσία. Παρ’ όλα αυτά, η παρουσία ή η απουσία τους από τη δημόσια σφαίρα, η σφοδρότητά τους, η πλατιά διάχυσή τους αποτελούν κάποιους από τους λόγους που τις θέτουμε στο προσκήνιο.
Όσον αφορά τις υποκλοπές, έχουν περιοριστεί εντέχνως σε μία αντιμαχία κάποιας μερίδας δημοσιογράφων και ενός κομματιού της αντιπολίτευσης, από τη μία, με το βαθύ κράτος και τους παρατρεχάμενους του Μητσοτάκη, από την άλλη. Όμως, το ζήτημα αγγίζει πραγματικά ζητήματα στοιχειωδών «δικαιωμάτων», ακόμη και στα πλαίσια μιας αστικής δημοκρατίας. Έχει έτσι κι αλλιώς αναδειχθεί και εξαφανιστεί ότι παρακολουθούνταν και πολλά στελέχη του κρατικού ή κομματικού μηχανισμού της ίδιας της ΝΔ, κάτι που από μόνο του θα έπρεπε να προκαλεί υποψίες. Γιατί, σε ένα εξουσιαστικό σύμπλεγμα είναι λογικό να κατασκοπεύεις τους εχθρούς σου, αλλά γιατί και τους φίλους σου; Προφανώς, η προσομοίωση είναι μαφιόζικου τύπου, και επιβάλλει ότι πρέπει να τους κρατάς όλους από κάπου, για να είναι εύκολο να τους μεταπείσεις ή να τους ελέγξεις κατάλληλα όταν θα το έχεις ανάγκη. Δεν πέφτουμε από τα σύννεφα, αυτή είναι η δουλειά του κράτους. Οι καλόπιστοι που αναρωτιούνται πού είναι ένας εισαγγελέας, λογικά θα το αναρωτιούνται για χρόνια… Αυτό είναι το ένα στοιχείο του μοτίβου των υποθέσεων εξάλλου. Ότι η επίσημη οδός της δικαιοσύνης φαίνεται στην καλύτερη απρόθυμη, εάν δεν είναι εχθρική, με την όλο και βαθύτερη διερεύνηση ενός ζητήματος.
Όσον αφορά την Πύλο, τα πράγματα είναι ακόμη χειρότερα μέσω των επισήμων οδών. Το κράτος, πατώντας σαφώς και σε έναν κοινωνικό εκφασισμό που τοποθετείται και ανοιχτά υπέρ της αντιμεταναστευτικής πολιτικής και ό,τι αυτή συνεπάγεται, όχι μόνο δεν διερευνά τις ευθύνες για τη δολοφονία, αλλά διώκει αρχικά τους ίδιους τους ναυαγούς (με το τέλος της υπόθεσης να τους αθωώνει). Έτσι, η υπόθεση θάβεται όλο και περισσότερο, η δολοφονία εκατοντάδων ανθρώπων από ξεκάθαρους εγκληματικούς χειρισμούς του ελληνικού λιμενικού παραγκωνίζεται, με τελικό σκοπό να χαθεί μέσα στα χρόνια. Το έδαφος είναι δυστυχώς καλά στρωμένο, από τα δεκάδες μικρότερα «ναυάγια», «εκπυρσοκροτήσεις», επαναπροωθήσεις ώστε και κοινωνικά οι αντιδράσεις που υπάρχουν για ένα τόσο μεγάλο γεγονός να είναι μειωμένες. Σαφώς, παίζει ρόλο όχι μόνο ότι οι πληροφορίες βγαίνουν με το σταγονόμετρο από τις διάφορες μεριές που υποστηρίζουν τα άτομα που επέζησαν, αλλά και λόγω της μη ελληνικότητας των θυμάτων, αλλά και της ευρύτερης αντιμεταναστευτικής υστερίας. Περνάμε λοιπόν στο δεύτερο σημείο κοινού ενδιαφέροντος που είναι η συγκάλυψη. Δηλαδή, πέρα από την εγκληματική φύση των ίδιων των αποφάσεων, έχουμε και έναν ολόκληρο μηχανισμό συκοφάντησης, διαστρέβλωσης, ποινικών διώξεων, μιντιακών τεράτων και θεάματος που κάνει πραγματικά το άσπρο μαύρο προς όφελος των από τα πάνω.
Τα Τέμπη, αποτελούν την κορυφή των υποθέσεων, για διάφορα ποιοτικά χαρακτηριστικά (νεαρά άτομα, κυρίως ελληνική καταγωγή, πιο καλή πληροφόρηση για τις συνθήκες, κυνισμός στελεχών, διαπλοκή και διασύνδεση με μαφία), αλλά και για ένα ακόμα στοιχείο που είναι η κοινωνική υποστήριξη του αιτήματος για «δικαιοσύνη». Στα Τέμπη, πέρα από τη σύγκρουση των τραίνων μετωπικά, κάτι που ήταν ζήτημα χρόνου να συμβεί, υπάρχει έντονο παρασκήνιο σε σχέση με τη γνωστή σε όλους/όλες πυρόσφαιρα. Αναγνωρίζοντας ότι δεν είμαστε ειδικοί σε συγκρούσεις ή εκρήξεις, με βάση του ότι το κράτος έχει άμεση εμπλοκή με συγκεκριμένα συμφέροντα, μάλιστα πιο ισχυρά από κυβερνήσεις, μπορούμε να υποθέσουμε ότι πράγματι στο εμπορικό τραίνο υπήρχε φορτίο παράνομο. Και δεν μπορούμε απλά να υποθέσουμε ότι αυτό ήταν ακόμη ένα «ανθρώπινο λάθος» κάποιων εργαζομένων για έξτρα εισόδημα, αλλά μιλάμε για οργανωμένη μεταφορά λαθραίων προϊόντων με νόμιμο τρόπο από κύκλους συμφερόντων που γνωρίζουν ότι πριν από αυτούς θα «θυσιαστούν» άνθρωποι, μηχανοδηγοί, σταθμάρχες, γενικοί γραμματείς, υπουργοί και πρωθυπουργοί, αλλά αυτοί δεν θα φτάσουν ποτέ απέναντι στη θέμιδα. Εδώ έχουμε να κάνουμε με κράτος-μαφία, με ανάδειξη του «ποιος πραγματικά κυβερνάει τον τόπο», πέρα από τη γελοιότητα των εκλογών και του αντιπροσωπευτικού συστήματος της δημοκρατίας, με την ουσία της κρατικής εξουσίας και του καπιταλισμού που αλέθει κυριολεκτικά τα πάντα, ανθρώπους και φύση, μπροστά στη συσσώρευση κερδών και εξουσίας.
Στον δρόμο, στον δρόμο
Βασική αιχμή είναι και παραμένει όντως να αποδοθεί δικαιοσύνη για τους νεκρούς και τις νεκρές. Σε αυτούς και αυτές, δεν πρέπει να ξεχνάμε τις δεκάδες δολοφονίες που συνεχίζουν να λαμβάνουν χώρα στα σύνορα καθημερινά, στις γενοκτονίες δίπλα μας και στο όνομα μας, στα δεκάδες εργατικά ατυχήματα, στις δολοφονίες από μπάτσους στους δρόμους και στα ΑΤ, την καθημερινή βία της φτώχειας, της εξαθλίωσης και της απόγνωσης.
Έτσι, σε μία εποχή που η ποινική καταστολή με νέους αυστηρότερους ποινικούς κώδικες γίνεται ολοένα και πιο δεξιά και λαϊκίστικη, το ζήτημα απονομής δικαιοσύνης για μια σειρά υποθέσεων απέχει πάρα πολύ από τις φυλακίσεις ή ακόμη και τις δίκες. Το τι είναι δίκαιο και τι όχι για μια σειρά τομαριών όπως οι συμμετέχοντες στις δολοφονίες αυτές θα πρέπει να κριθεί από ένα κοινωνικό σώμα έτοιμο να αναλάβει δράση και να μετασχηματίσει τις ίδιες αυτές έννοιες. Εδώ μπαίνει στο παιχνίδι της δικαιοσύνης ο δρόμος και η δυναμική των κινητοποιήσεων.
Το κοινωνικό σύνολο απαιτεί δικαιοσύνη και μάλλον το ορίζει διαφορετικά. Έτσι, ένα πρώτο βήμα για το Δίκαιο, θα ήταν να πλατύνουμε τις αντιδράσεις μας και να εντείνουμε την άρνησή μας να δεχτούμε τους όρους των από τα πάνω σε κάθε μία υπόθεση. Θα ήταν δίκαιο να εμφανιστούν τα ονόματα, οι διευθύνσεις και οι φάτσες των εκάστοτε δολοφόνων, και να αποφασίσει το κοινωνικό σώμα τις ποινές τους: Λιμενικοί από τα Χανιά που δολοφόνησαν τους μετανάστες και τις μετανάστριες στην Πύλο· οι πραγματικοί ρουφιάνοι που παρακολουθούν τα τηλέφωνα εκατοντάδων «πολιτών» ή πολιτικών υποκειμένων· οι μαφιόζοι που μετέφεραν παράνομα υλικά με εμπορικές αμαξοστοιχίες· οι πολιτικοί προϊστάμενοι που τα γνώριζαν όλα αυτά· οι μπάτσοι που ήταν παρόντες στις δολοφονίες σε δρόμους και σε τμήματα· οι εργολάβοι και τα τσιράκια τους που δολοφονούν εργάτες σε σκαλωσιές, αμπάρια κ.λπ.· οι υπουργοί που εξαναγκάζουν εργαζόμενους/ες σε εξάντληση και παραιτήσεις· αυτοί που ωθούν ανθρώπους στην απόγνωση και την αυτοκτονία· οι φασίστες και οι ρατσιστές που διψάνε για αίμα· οι εκάστοτε βιαστές και παιδοβιαστές που αφήνονται ελεύθεροι και με αναστολή από τους δικαστές· ο στρατός και η αστυνομία που στηρίζει το κρατικό οικοδόμημα με όλα τα μέσα και όλες τους τις δυνάμεις…
Δικαιοσύνη είναι η αντίσταση
Ένα κοινωνικό σώμα που έχει ξεπεράσει τα ψεύτικα δίπολα των από τα πάνω για καλό και κακό κράτος, καλούς και κακούς υπουργούς, καλά ή κακά αφεντικά θα γνωρίζει πώς να αποδώσει δικαιοσύνη στον μακρύ κατάλογο καθαρμάτων… Η αλήθεια είναι ότι θα πρόκειται για ένα πραγματικό μακελειό, αλλά όχι πιο μεγάλο από αυτό που μας επιφυλάσσουν οι κυρίαρχοι του πλανήτη. Με τα τύμπανα του πολέμου να ηχούν δυνατότερα μέρα με τη μέρα, το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να γινόμαστε όλο και πιο αιχμηροί, όλο και πιο επικίνδυνοι εναντίον αυτών που μας καταπιέζουν. Μπορεί το αίτημα για κρεμάλες στο σύνταγμα, ειδικά από κόσμο που δεν αντιλαμβάνεται την αντιβία, να απέχει αυτή τη στιγμή από τα μυαλά μας, είναι όμως πολύ πιθανό να δούμε άλλου τύπου σφαγεία να έρχονται όλο και πιο κοντά μας αντ’ αυτού. Γι’ αυτό να γίνουμε ανταγωνιστικοί και ανταγωνιστικές εναντίον κράτους και αφεντικών, να τσακίσουμε όσα πιο πολλά καθάρματα μπορούμε στον δρόμο για την πραγματική ελευθερία, να αντιπαρατεθούμε με όλα τα μέσα με ορίζοντα τον κοινωνικό μετασχηματισμό και την κοινωνική επανάσταση. Με φάρο την αλληλεγγύη, να βάλουμε τους δικούς μας όρους σε όλη τη ζωή μας, ακόμη και στην απονομή της δικαιοσύνης, πράγμα σίγουρα βίαιο, αλλά χωρίς καμία σύγκριση με τη βία αιώνων πάνω στα κεφάλια μας…
καρόσι
