Η γαλακτοβιομηχανία «Δωδώνη» είχε καθαρά συνεταιριστικό χαρακτήρα, μέτοχοι ήταν οι αγροτικοί συνεταιρισμοί της Ηπείρου. Πριν από χρόνια (επί ΝΔ), η Αγροτική Τράπεζα Ελλάδος (ΑΤΕ) εξαγόρασε με πραξικοπηματικό τρόπο (κόντρα στις καταστατικές αρχές των συνεταιρισμών) το μερίδιο των Ενώσεων Αγροτικών Συνεταιρισμών Άρτας, Πωγωνίου και Κόνιτσας, αποκτώντας έτσι το πλειοψηφικό πακέτο (51%) έτσι ώστε να κάνει κουμάντο μόνη της. Τώρα σχεδιάζει το ξεπούλημα του πακέτου σε ιδιώτες, μιας και η Δωδώνη αποτελεί φιλετάκι λαχταριστό για τα καρτέλ του χώρου. Το καρτέλ του γάλακτος στην Ελλάδα είναι αδίστακτο, πανίσχυρο και μονοπωλιακό. Πουλάει πανάκριβα το γάλα (που το βαπτίζει «φρέσκο» μετά από νόμο του τότε υπ. Ανάπτυξης Βενιζέλου, να πουλιέται ως τέτοιο ακόμη και 3 ημέρες μετά από τη συλλογή του) και δίνει ψίχουλα στους κτηνοτρόφους.
Ειδικά για τους κτηνοτρόφους, αν δεν ήταν η «Δωδώνη» που κρατάει κάπως τις τιμές, η κτηνοτροφία θα είχε αφανιστεί σε όλη –ναι όλη– την Ελλάδα.
Η «Δωδώνη» δεν αποτελεί «φιλετάκι» μόνο για τα κέρδη της (1,2 εκατ. ευρώ δηλαδή κάπου 400 εκατομμύρια δραχμούλες, παρά το ότι της φορτώσανε και μια «ζημιογόνο» θυγατρική της ΑΤΕ) αλλά αποτελεί και το τελευταίο ανάχωμα που συγκρατεί τις τιμές γάλακτος για τους παραγωγούς, αλλά και τις τιμές των γαλακτοκομικών, οπότε αν επιτύχουν την ιδιωτικοποίησή της, τότε το καρτέλ θα «παίζει μπάλα» μόνο του καθορίζοντας ότι τιμές αυτό θέλει.
Παρά το φαγοπότι των τρωκτικών (αγροτοπατέρες, τοπικοί κυβερνητικοί παράγοντες, βουλευτές κ.λπ. τρωκτικά) που λυμαίνονται τη Δωδώνη και τις πιέσεις για «ανταγωνιστικότητα» των μάνατζερ της Αγροτικής Τράπεζας, η Δωδώνη διατηρεί σε σημαντικό βαθμό τον κοινωνικό χαρακτήρα της, στηρίζοντας τους κτηνοτρόφους της Ηπείρου. Η γαλακτοβιομηχανία «Δωδώνη» Α.Ε. δημιουργήθηκε από τους παραγωγούς της Ηπείρου, αναπτύχθηκε με τον μόχθο τους, υπήρξε μοχλός επιβίωσης των παραγωγών της περιοχής, απέκτησε έντονα κοινωνικά χαρακτηριστικά, και έγινε αναπτυξιακό εργαλείο για το σύνολο της οικονομίας της Ηπείρου. Απόδειξη γι’ αυτό αποτελεί το ίδιο το ιστορικό της:
Το 1963 η ΕΑΣ Ιωαννίνων πήρε την πρωτοβουλία να ιδρύσει τη βιομηχανία γάλακτος με την επωνυμία «ΔΩΔΩΝΗ» Α.Ε. Την προσπάθεια αυτή στήριξε η ΑΤΕ με καταστατική δέσμευση ότι όταν θα αποχωρήσει, να μεταβιβάσει τις μετοχές στην ΕΑΣ (άρθρο 8 του καταστατικού). Το ιδιοκτησιακό καθεστώς της «ΔΩΔΩΝΗ» Α.Ε. είναι κατοχυρωμένο από το ίδιο το καταστατικό της εταιρίας, το οποίο αναφέρει επακριβώς: «αι μετοχαί της Εταιρείας είναι ονομαστικαί και μη μεταβιβάσιμοι. Κατ’ εξαίρεσιν, μετ’ έγκρισιν του Διοικητικού Συμβουλίου της Εταιρείας, αι μετοχαί τας οποίας αναλαμβάνει η Πιστωτική Ένωσις Γεωργικών Συνεταιρισμών Ιωαννίνων δύνανται να μεταβιβασθούν εις άλλας Συνεταιριστικάς οργανώσεις, αι δε μετοχαί τας οποίας αναλαμβάνει η Αγροτική Τράπεζα της Ελλάδος, ωσαύτως μετ’ έγκρισιν του Διοικητικού Συμβουλίου, δύνανται να μεταβιβασθούν εις την Πιστωτικήν Ένωσιν Γεωργικών Συνεταιρισμών Ιωαννίνων ή λοιπούς μετόχους Συνεταιριστικάς Οργανώσεις».
Σκοπός της ίδρυσης της «ΔΩΔΩΝΗ» Α.Ε. δεν ήταν αποκλειστικά και μόνο η δημιουργία κερδών και υπεραξιών αλλά:
Η ανάπτυξη της κτηνοτροφίας στην Ήπειρο.
Η διασφάλιση και ενίσχυση του εισοδήματος των παραγωγών μέσα από την επιχειρηματική δράση της βιομηχανίας.
Η αύξηση της απασχόλησης σε μια περιοχή που μαστιζόταν από τη μετανάστευση.
Γιατί όμως για χάρη της «Δωδώνης» «σφάζονται παλικάρια στην ποδιά της»;
Η «Δωδώνη», με την πάροδο του χρόνου, από μια μικρή συνεταιριστική μονάδα παστερίωσης φρέσκου γάλακτος τοπικής εμβέλειας, αναδείχθηκε σε κορυφαία ελληνική παραγωγική και εξαγωγική εταιρεία γαλακτοκομικών προϊόντων, με αποτέλεσμα να είναι η μεγαλύτερη παρασκευάστρια αυθεντικής φέτας, με εξαγωγές σε 33 χώρες της Ευρώπης, Β. Αμερικής, Ασίας και Ωκεανίας.
Έχει δε συμβάλει τα μέγιστα στα έσοδα 7.000 γαλακτοπαραγωγών/κτηνοτρόφων της Ηπείρου.
Να σημειωθεί ότι, σε αντίθεση με άλλους συνεταιρισμούς, δεν έλαβε ποτέ επιχορήγηση ή υποστήριξη από τον κρατικό προϋπολογισμό, και δεν έχει επιβαρύνει στο παραμικρό τον Έλληνα φορολογούμενο.
Το «μυστικό» των λόγων του ξεπουλήματός της κρύβεται στο προϊόν που ονομάζεται φέτα. Η φέτα είναι το ελληνικό «χαβιάρι», και στο εξωτερικό πουλιέται σαν «χρυσάφι». Η «Δωδώνη» για τη φέτα είναι «brand name». Η «Δωδώνη» είναι η εταιρεία που στο όνομα του Έλληνα και ξένου θεωρείται ως «leader» στην αγορά της φέτας.
Το γάλα για την παραγωγή της ηπειρώτικης φέτας δεν αρκεί για όλες τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην Ήπειρο. Έτσι κάποιες εταιρείες (όχι η «Δωδώνη»), παραβιάζοντας τα στοιχεία της «προστασίας ονομασίας προέλευσης», φέρνουν γάλα από την Καστοριά, το Μεσολόγγι ή τα Τρίκαλα. Η Π.Ο.Π. δεν αφορά μόνο το είδος ενός προϊόντος, αλλά και τις πρώτες ύλες με τις οποίες παρασκευάζεται. Είναι σαν να λέμε ότι η κρητική γραβιέρα φτιάχνεται με γάλα από τη Μακεδονία.
Η ύπαρξη της «Δωδώνης» ως συνεταιριστική/κρατική, εκτός από το ότι είναι κερδοφόρα, κρατά τις τιμές του αιγοπρόβειου γάλακτος περίπου στο 20% υπέρ του παραγώγου παραπάνω από την υπόλοιπη Ελλάδα, όχι μόνο για τους Ηπειρώτες παραγωγούς που δίνουν το αιγοπρόβειο γάλα στη «Δωδώνη», αλλά –λόγω ανταγωνισμού– και στους παραγωγούς από την υπόλοιπη Ελλάδα που πουλάνε το γάλα τους στις υπόλοιπες ιδιωτικές εταιρείες.
Η πώληση της κερδοφόρας «Δωδώνης» σε ιδιώτη δεν σημαίνει μόνο ότι κάποια πολυεθνική θα πάρει έναν λαϊκό «θησαυρό» για ένα κομμάτι ψωμί, αλλά και ότι αύριο οι τιμές αγοράς από τους παραγωγούς του αιγοπρόβειου γάλακτος –ελέω καρτέλ– θα πέσουν περίπου 20%. Φυσικά αυτή η πτώση των τιμών δεν πρόκειται να φτάσει στο ράφι των καταστημάτων και στον καταναλωτή.
Απέναντι στα σχέδια της κυβέρνησης-ΑΤΕ για ξεπούλημα της «Δωδώνης», έχει ξεκινήσει προσπάθεια από τους κτηνοτρόφους να την πάρουν στα χέρια τους. Πριν λίγο καιρό τα γραφεία διοίκησης της «Δωδώνης» καταλήφθηκαν από Ηπειρώτες παραγωγούς. Από τη στιγμή της κατάληψης των γραφείων της διοίκησης (και τη φυγή των διορισμένων μελών από την Αγροτική Τράπεζα διοίκησης κυριολεκτικά από την ταράτσα) μέχρι και τις 14 Μάη, λειτουργούσε χωρίς διοίκηση, μια «μικρή γεύση» από το ότι «μπορούμε καλύτερα χωρίς αφεντικά». Η παραγωγή κατά τη διάρκεια της κατάληψης συνεχιζόταν κανονικά. Στις 14 Μάη το πρωί, άγνωστο με τίνος εντολή ή κλήση, εισέβαλλαν τα ΜΑΤ στη Γαλακτοβιομηχανία, συλλαμβάνοντας πέντε αγρότες/παραγωγούς από τους καταληψίες, οι οποίοι μετά από κινητοποίηση άλλων παραγωγών αφέθηκαν ελεύθεροι μετά από κάποιες ώρες. Ίσως η καθολική αυτοδιεύθυνση και αυτοδιαχείριση της «Δωδώνης» από τους εργαζόμενους και τους παραγωγούς να μην είναι τελικά απλά ένα όνειρο θερινής νυκτός! Το ξεπούλημα της «Δωδώνης» πρέπει να γίνει «αιτία πολέμου» εναντίον του κράτους και της κυβέρνησης, όχι μόνο από τους Ηπειρώτες παραγωγούς αλλά από όλους τους κτηνοτρόφους ανά την Ελλάδα. Να μην μας διαφεύγει και το γεγονός ότι εδώ και καιρό κάποιοι πρασινοφρουροί «υπέρμαχοι» της «Δωδώνης» το ‘χουν γυρίσει στο «τσάμικο», δηλώνοντας ότι πρέπει να παραμείνει σε «χέρια Ηπειρωτών», λες και το θέμα είναι αν το νέο αφεντικό θα ‘ναι Γιαννιώτης ή Αυστραλός, και όχι το αν θα κρατηθεί στα χέρια των συνεταιρισμών, των παραγωγών και της τοπικής κοινωνίας.
*Για τη συγγραφή του παραπάνω άρθρου χρησιμοποιήθηκαν στοιχεία που έχουν δημοσιευτεί στο Athens Indymedia.
Βοσκαρούδι
