«Τα προσφυγικά της Λ. Αλεξάνδρας, από την ανέγερσή τους το 1933, αποτέλεσαν ένα από τα ελάχιστα δείγματα οργανωμένης δόμησης στην Αθήνα του μεσοπολέμου. Ο σκοπός τους ήταν να στεγάσουν κάποιους από τους πρόσφυγες του 1922, που μέχρι τότε ζούσαν σε παραγκουπόλεις. Οι νεόχτιστες κατοικίες που αγοράστηκαν με δάνεια και άλλες ευκαιρίες πληρωμής, αποτέλεσαν μια ζωντανή γειτονιά… […] εξέφραζαν την καθημερινότητα ενός υποβαθμισμένου κομματιού της εργατικής τάξης και είναι πλέον φορτισμένες με μνήμες από την αντίσταση, τα Δεκεμβριανά και τον εμφύλιο».
«Αποτελούν ένα συγκρότημα φθηνών, χαμηλών κατοικιών και ελεύθερων χώρων ανάμεσα σε τεράστια κρατικά κτίρια (σ.σ. Γ.Α.Δ.Α. & Εφετείο) και πυκνοδομημένες οκταώροφες πολυκατοικίες. Είναι ένα από τα λίγα εναπομείναντα “αναξιοποίητα”, από κερδοσκοπική άποψη, κομμάτια γης στην περιοχή και γενικά στο κέντρο της Αθήνας».
«Ήδη από το 1986 έγιναν οι πρώτες προσπάθειες ανταλλαγής των προσφυγικών με άλλες κατοικίες, χωρίς όμως το σχέδιο αυτό να βρει την αποδοχή των ιδιοκτητών. Το 2001, και εν όψει των ολυμπιακών αγώνων του 2004, ξεκινά η ληστρική απαλλοτρίωση των προσφυγικών από την Κτηματική Εταιρία του Δημοσίου, με απώτερο σκοπό την κατεδάφιση των 6 από τα 8 μπλοκ πολυκατοικιών και την δημιουργία “ελεύθερου χώρου πρασίνου”».
«Στα επόμενα δύο χρόνια απαλλοτριώνονται πάνω από τα μισά σπίτια. Η προσφυγή όμως στο Συμβούλιο της Επικρατείας πετυχαίνει να χαρακτηριστούν τα 8 μπλοκ πολυκατοικιών διατηρητέα και μπλοκάρει την κατεδάφισή τους […] Αφού λοιπόν, τα προσφυγικά για ένα μικρό διάστημα ερήμωσαν, άρχισαν να καταλαμβάνονται σταδιακά από διάφορες κοινωνικές ομάδες όπως οικονομικούς μετανάστες, πολιτικούς πρόσφυγες, άστεγους, άνεργους και επισφαλείς εργαζόμενους…»(*).
Οι εξελίξεις σε σχέση με το ΤΑΙΠΕΔ: τα Προσφυγικά απέναντι στο φάσμα της καταστολής και της λεηλασίας
«Στις 11/3/14, 138 κατειλημμένα διαμερίσματα της γειτονιάς των προσφυγικών παραχωρήθηκαν στο ΤΑΙΠΕΔ, με σκοπό την προς πώληση εκμετάλλευσή τους. Με βάση τους σχεδιασμούς αυτούς, η εκδίωξη 500 και πλέον κατοίκων των προσφυγικών, οικογενειών, ασθενών, μεταναστών και προσφύγων, αγωνιστών και εργατών, αποτελεί ένα σενάριο που πρόκειται σε άμεσο χρόνο να υλοποιηθεί». (**).
Η εξέλιξη αυτή επιφέρει ριζικές αλλαγές πάνω στο θέμα της μελλοντικής τύχης της κοινότητας των προσφυγικών. Τη θέτει σε καθεστώς παρατεταμένου συναγερμού, ανακινώντας κεντρικά το ζήτημα των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της γειτονιάς (καταλήψεις, μετανάστες, πρόσφυγες, πολιτικοί αγωνιστές), και τη στοχοποιεί σε μια σειρά θεσμικών και παραθεσμικών φορέων και μηχανισμών. Μπάτσοι, επιχειρηματίες, φασίστες, δημοσιογράφοι, μαυρογυαλούροι και κάθε είδους κοράκι της εξουσίας μετρούν κέρδη και ζημιές, και ζυγιάζουν τον ταξικό τους αντίπαλο.
Έτσι ή αλλιώς, κάθε ενεργοποίηση του ΤΑΙΠΕΔ αποτελεί ένα νέο κάλεσμα πολέμου και λεηλασίας των αφεντικών ενάντια στην κοινωνική υλική βάση, και επιπλέον ένταση της καταστολής. Ο πόλεμος αυτός, όπως ο κάθε πόλεμος, δεν αποτελεί απλά το γεγονός μιας μάχης, αλλά το σύνολο μιας ολόκληρης διαδικασίας κίνησης του αντιπάλου. Περιλαμβάνει όλα τα στάδια προπαρασκευής και υλοποίησης, που θα ορίσουν το αποτέλεσμα μιας αναμέτρησης, που, όταν προκύψει, θα έχει διαμορφώσει τους συγκεκριμένους, από κάθε πλευρά, συσχετισμούς. Διερεύνηση του πεδίου, αντιπροπαγάνδα και στερεοτυπική οριοθέτιση του εχθρού, αναζήτηση και συγκρότηση συμμαχιών, παράθεση των δυνάμεων και επιλογή θέσεων, εύρεση της κατάλληλης στιγμής, και σταδιακή αποδυνάμωση του αντιπάλου. Υπό αυτό το πρίσμα ο πόλεμος εναντίον των προσφυγικών έχει ήδη κηρυχθεί, και η στιγμή που ο καθένας θα επιλέξει σε ποια πλευρά θα ταχθεί και πλάι σε ποιον θα πολεμήσει, έχει φτάσει.
Μιλώντας για τη γειτονιά των Προσφυγικών
Τα προσφυγικά αποτελούν μια σύγχρονη προλεταριακή γειτονιά με όλη τη συνθετότητα που παρουσιάζουν οι δυτικές μητροπόλεις. Ένας μικρόκοσμος από τις περισσότερες μεταναστευτικές κοινότητες που βρίσκονται στον ελλαδικό χώρο, από την Τουρκία και το Κουρδιστάν, από χώρες της Μ. Ανατολής, των Βαλκανίων, της Αφρικής, της Κεντρικής, δυτικής και ανατολικής Ευρώπης. Πολιτικοί αγωνιστές-πρόσφυγες από ένα ευρύ φάσμα τάσεων και αντιλήψεων, βιωματικά συνδεδεμένοι με τις ιδιαίτερες παραδόσεις των τόπων καταγωγής τους. Κοινωνικές ομάδες που πλήττονται από την καπιταλιστική λεηλασία και τον κοινωνικό ρατσισμό, ιδιοκτήτες κυρίως μεγάλης ηλικίας ή τα παιδιά τους και νοικάρηδες, πολιτικοί αγωνιστές, άνθρωποι που βρέθηκαν χωρίς σπίτι και δουλειά.
Είναι δύσκολο να περιγραφεί η πραγματικότητα της εργατικής τάξης με όρους αστικής αισθητικής και αντίληψης. Η καθημερινότητα των πιο καταπιεσμένων είναι το αποτέλεσμα του κατακερματισμού, της έλλειψης υλικών πόρων και της απομόνωσης που προσφέρει η αστική εξουσία στους αόρατους των μητροπόλεων: ο καθημερινός αγώνας για το ψωμί, η γραφειοκρατία των μηχανισμών μετανάστευσης και ασύλου, οι συχνές διώξεις, ο κοινωνικός ρατσισμός και η απουσία κάθε πρόνοιας για τους φτωχότερους.
Είναι μια πραγματικότητα δυναμική όπου συγκρούονται ριζικά οι αξίες της κυριαρχίας με τα προτάγματα της κοινότητας. Η αλληλέγγυα σχέση και η συνοργάνωση με την εξατομίκευση, ο αγώνας με τον εφησυχασμό. Η διαλεκτική τους σύνθεση δημιουργεί κάθε στιγμή ένα νέο ποιοτικό όλον, το οποίο βαδίζει είτε προς την κοινοτική ριζοσπαστικοποίηση είτε προς την διατήρηση της συνθήκης απομόνωσης και κατακερματισμού.
Μέσα σε αυτό το πεδίο, από ένα κομμάτι της γειτονιάς, πραγματώνεται φαντασιακά και υλικά μια κοινότητα η οποία αντιλαμβάνεται τον εαυτό της «ως ένα σύνολο ανθρώπων, σχέσεων και υποδομών που συγκροτούνται στη βάση ενός κοινού πολιτικού προτάγματος, αυτού της κοινοκτημοσύνης, της ισότητας και της συναπόφασης. Αυτό που με όρους πολιτικού φαντασιακού ονομάζεται κομμούνα (commune)». (*)
Η Συνέλευση Κατειλημμένων Προσφυγικών
Η Συ.Κα.Προ. είναι το αποτέλεσμα της οργάνωσης της προλεταριακής βάσης πάνω στο πρωτογενές κοινωνικό πεδίο με ριζοσπαστικούς όρους επανοικειοποίησης κάθε πτυχής της πολιτικοκοινωνικής καθημερινότητας, και πάνω στην αναγκαιότητα αντιμετώπισης κρίσιμων ζητημάτων για κάθε προλεταριακή γειτονιά, όπως η συμμοριοποίηση και ο κοινωνικός κανιβαλισμός. Αποτελεί ένα δίκτυο υποκειμένων και υποδομών που συνδέονται μεταξύ τους με όρους κοινοκτημοσύνης και κοινής δέσμευσης πάνω στα επίδικα της αυτοοργάνωσης της γειτονιάς και του ευρύτερου αγώνα. Οργανώνεται στη βάση της ισότητας, της αλληλεγγύης και της ελευθερίας ως αλληλένδετα, μεταξύ τους, συστατικά. Είναι το, μαχητικά και δεσμευτικά, αυτοοργανωμένο σε κινηματική και τοπική βάση κομμάτι της γειτονιάς, που προωθεί έμπρακτα το πρόταγμα της εξέλιξης της κατειλημμένης γειτονιάς των προσφυγικών σε κατειλημμένη κοινότητα.
Επιχειρεί πάνω στην προοπτική της δημιουργίας δομών κοινοτικής αυτοθέσμισης, υποδομών παραγωγικής και κοινωνικής δραστηριοποίησης και αλληλεγγύης. Στην κατεύθυνση της διαρκούς κοινωνικής και πολιτικής ζύμωσης μέσω διαδικασιών βιωματικής, οργανωτικής και συνελευσιακής συγκρότησης προωθεί την ταξική συνείδηση και αυτοοργάνωση μέσα στη γειτονιά, και προτάσσει την ενότητα στη δράση και το πρόταγμα του κοινωνικού αγώνα.
Λειτουργεί αυτοοργανωμένες δομές ξενώνων, αυτομόρφωσης, συλλογικής κουζίνας και φούρνων στη λογική της εσωτερικής οικονομίας, σίτισης, ένδυσης και περίθαλψης ανθρώπων της γειτονιάς, νομικής στήριξης και προστασίας. Συμμετέχει σε μια σειρά κεντρικών συλλογικοποιήσεων και συντονισμών, την Συντονιστική Συνέλευση Αλληλεγγύης στον Αγώνα των Κατοίκων της ΒΑ Χαλκιδικής, τον Αντιφασιστικό Συντονισμό στην Πατησίων, στην Συνέλευση Συνελεύσεων Γειτονιών, στην Αυτοοργανωμένη Λαϊκή του Ζήκου και σε μια σειρά άλλων κινηματικών δράσεων στα πεδία των καταλήψεων, του αντιφασισμού και των ταξικών αγώνων.
Τα προσφυγικά και το καταληψιακό κίνημα: Αιχμές, Επίδικα και Διακυβεύματα
Από την πρώτη στιγμή της ανακοίνωσης σε σχέση με το ΤΑΙΠΕΔ πραγματοποιήθηκε ένα πλήθος δράσεων και κινήσεων (μικροφωνικές, μοιράσματα κειμένων, παρεμβάσεις πολιτικής πίεσης) από την ΣΥΚΑΠΡΟ, κομμάτια της κοινότητας και της γειτονιάς των προσφυγικών καθώς και αλληλέγγυων συλλογικοτήτων και συντρόφων-ισσών στα πλαίσια του καλέσματος αγώνα για την υπεράσπιση των προσφυγικών. Παράλληλα ενισχύθηκε το βάθεμα της ενότητας μέσω της κοινής ζύμωσης, της ενδυνάμωση των σχέσεων επικοινωνίας και της περαιτέρω εμπλοκής ανθρώπων της γειτονιάς στο πρόταγμα της κοινότητας. Η Ανοιχτή Συνέλευση αγώνα της κοινότητας των προσφυγικών και αλληλέγγυων συγκροτήθηκε ώστε να υλοποιήσει έναν γενικότερο σχεδιασμό αναβάθμισης και ενίσχυσης των δομών και των υποδομών (υγεία, αυτομόρφωση, νομική προστασία κτλ) μέσα στη γειτονιά, και να τονώσει το αγωνιστικό δυναμικό και τις δυνατότητές του. Παράλληλα επιχειρείται η ενεργοποίηση συλλογικότερων σχήματων αλληλεγγύης στον αγώνα των προσφυγικών, και η διασύνδεσή του με επίμαχους αγώνες στην εγγύτερη περιοχή αλλά και ευρύτερα.
Εντούτοις, ο αγώνας των προσφυγικών δεν αντιμετωπίζει ως μοναδικό αντίπαλο την κρατική καταστολή και λεηλασία. Εδράζεται ήδη στην κατακερματισμένη κοινωνική βάση, στην κινηματική ύφεση, στην αφομοιωτική επίδραση των αναθέσεων και των διαμεσολαβήσεων, του αγωνιστικού εφησυχασμού, της αυτοαπαξίωσης και της αντιληπτικής παθογένειας που επιφέρει η πολιτική υποχώρηση ενός κινήματος που μετά από μια πενταετία κοινωνικού πολέμου δείχνει να έχει χάσει τον βηματισμό του. Η αλληλέγγυα σχέση δοκιμάζεται στο βάρος της πολυδιάσπασης και της εξατομίκευσης. Η ενότητα πάνω στα συνολικά διακυβεύματα του αγώνα και ο σεβασμός στην αυτοοργανωμένη προλεταριακή βάση που χειραφετείται δεν αποτελεί αυτονόητο κεκτημένο αλλά διαρκές και επίδικο αρχής.
Από την άλλη, πλήθος παραδειγμάτων από κάθε σημείο του κόσμου καταδεικνύουν ότι η καταληψιακή πρακτική δεν αποτελεί απλά άλλο ένα εργαλείο, αλλά το βασικό εργαλείο που συνθέτει την εκφρασμένη στο υλικό πεδίο, σε τετραγωνικά και κυβικά μέτρα, ανταγωνιστική διαλεκτική και τον εδαφικοποιημένο συσχετισμό μεταξύ του κόσμου της αυτοοργάνωσης και του κόσμου της κυριαρχίας. Το κίνημα των Εργατών χωρίς Γη στην Βραζιλία, οι απελευθερωμένες κοινότητες των Ζαπατίστας, το κύμα των καταλήψεων στέγης στην Ιταλία, οι κατειλημμένες γειτονιές της Ισπανίας, οι καταλήψεις ως κέντρα αγώνα και ριζικής αντιπαράθεσης (Ταχρίρ, Γκεζί, πλατεία Συντάγματος κ.α.), αποτελούν κατειλημμένα σημεία μαχητικής επανοικειοποίησης του κοινωνικού χώρου και πλούτου. Συμπυκνώνουν στιγμές ριζικής αντιπαράθεσης με την εξουσία, επιχειρώντας να επαναφέρουν την αποφασιστική και εκτελεστική ισχύ στα χέρια των εν γένει φορέων τους, των καταπιεσμένων προλετάριων. Το διαρκές πρόταγμα και επίδικό τους δεν είναι να παραμείνουν και να διατηρηθούν καθεαυτά, αλλά να διαχυθούν στο πιο πλατύ κοινωνικό πεδίο.
«Η συνταγή μιας μονόπλευρα αμυντικής τακτικής του να διασώσουμε ότι μπορούμε (η τακτική του στατικού οδοφράγματος) δεν μπορεί παρά να μας οδηγήσει στις πιο οδυνηρές ήττες […] Αντίθετα, με εφαλτήριο τα εγχειρήματα που καταστέλλονται οφείλουμε να αντεπιτεθούμε συνολικά παίρνοντας στα χέρια μας την πρωτοβουλία, προτάσσοντας την από κοινού σύνδεση των κοινωνικών αγώνων και τη διοχέτευση της δυναμικής μας στην κατεύθυνση της οριστικής νίκης του ριζοσπαστικού κινήματος». (Συ.Κα.Προ. 12/10/13).
ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΜΕ ΤΙΣ ΚΑΤΑΛΗΨΕΙΣ ΚΑΙ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΟΥ ΑΓΩΝΑ
ΤΑ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΑ ΑΝΗΚΟΥΝ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΚΑΤΟΙΚΩΝ ΤΟΥΣ
Συνέλευση Κατειλημμένων Προσφυγικών
21/4/2014
(*) Από την ιδρυτική μπροσούρα της Συ.Κα.Προ. – Ιούλιος 2012
(**) ΚΑΤΩ ΤΑ ΧΕΡΙΑ ΑΠ’ ΤΑ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΑ – Συ.Κα.Προ. 12/3/2014
