«Ο Κροπότκιν θεωρούσε ότι οι αναρχικοί δεν έδιναν την απαιτούμενη σημασία στα θεμελιώδη στοιχεία της κοινωνικής επανάστασης. Το πιο σημαντικό στην επαναστατική διαδικασία δεν ήταν η ώρα της μάχης – αυτή είναι απλώς η αναγκαία περίοδος της καταστροφής του παλιού, προκειμένου ν’ ανοίξει ο δρόμος για ανοικοδόμηση. Ο βασικός παράγοντας σε μια επανάσταση είναι η οργάνωση της οικονομικής ζωής της χώρας».
~Έμμα Γκόλντμαν, «Η απογοήτευσή μου στη Ρωσία»,
κεφ. 17, σελ. 120, εκδόσεις «Απόπειρα», Αθήνα 2009
Η Έμμα Γκόλντμαν μέσα από το παραπάνω απόσπασμα έρχεται να μας θυμίσει ένα από τα βασικότερα προτάγματα των αναρχικών ιδεών. Αυτό της αυτοδιαχείρισης ενός παραγωγικού εργασιακού χώρου από τους ίδιους τους εργάτες του, χωρίς να υπάρχει πάνω από τα κεφάλια τους η σκιά ενός αφεντικού που καρπώνεται την εργατική τους δύναμη, χωρίς ούτε μία στάλα ιδρώτα να τρέξει στο μέτωπό του.
Μέσα στις σελίδες της Άπατρις έχουμε παρουσιάσει στο παρελθόν τόσο τον αγώνα των εργατών της ΒΙΟ.ΜΕ. (Βιομηχανική Μεταλλευτική) στην προσπάθειά τους να περάσει το εργοστάσιο δομικών υλικών -στο οποίο δούλευαν, πριν οι ιδιοκτήτες του αποφασίσουν να το κλείσουν- στα δικά τους χέρια, όσο και άλλες ανάλογες προσπάθειες αυτοδιαχείρισης από τους ίδιους τους εργαζόμενους εργοστασίων και άλλων επιχειρήσεων σε άλλες χώρες του πλανήτη (Αργεντινή, Γερμανία, κ.λπ.). Πρόκειται για τη θυγατρική της Φίλκεραμ της οικογένειας Φιλίππου, ΦΑΓΕ κ.λπ., άλλοτε κραταιής βιομηχανίας πλακιδίων και δομικών υλικών. Το 2011 η μητρική εταιρεία κατέθεσε πτώχευση. Χωρίς να κηρυχθεί πτώχευση και στη θυγατρική ΒΙΟ.ΜΕ., οι μηχανές έσβησαν και οι 70 εργαζόμενοι βρέθηκαν στον δρόμο. Περίπου σαράντα πρώην εργαζόμενοι στη ΒΙΟ.ΜΕ. αποφάσισαν ότι μπορούν οι ίδιοι να ξαναβάλουν μπροστά τις μηχανές, χωρίς αφεντικά. Πάνω από έναν χρόνο, οι εργαζόμενοι με τη συμπαράσταση αλληλέγγυου κόσμου όργωσαν κυριολεκτικά την Ελλάδα από τον Έβρο ως την Κρήτη, μέσω του πανελλαδικού καραβανιού αλληλεγγύης που διοργανώθηκε, παρουσιάζοντας το εγχείρημα της αυτοδιαχείρισης του εργοστασίου. Στην Κρήτη, το «παγκρήτιο καραβάνι αλληλεγγύης στη ΒΙΟ.ΜΕ.» διοργάνωσε κατά το τριήμερο 2-4 Νοέμβρη τις ανάλογες εκδηλώσεις παρουσίασης του εγχειρήματος σε Ηράκλειο, Ρέθυμνο και Χανιά αντίστοιχα.
Ήρθε λοιπόν η στιγμή που το πρώτο στην Ελλάδα αυτοδιαχειριζόμενο εργοστάσιο από τους ίδιους τους εργάτες του να αποτελέσει πραγματικότητα περνώντας από τη θεωρία στην πράξη.
Πριν μερικές εβδομάδες οι εργαζόμενοι στη ΒΙΟ.ΜΕ. έβγαλαν την παρακάτω ανακοίνωση, μέσω της οποίας γνωστοποιούν την κατάσταση που βρίσκονταν μέχρι πρότινος, αλλά και τα σχέδιά τους για το μέλλον:
Συνάδελφοι–συναδέλφισσες, συναγωνιστές–συναγωνίστριες
Θα θέλαμε να σας κάνουμε μια ενημέρωση , για το τι πρόκειται να πράξουν οι εργαζόμενοι της ΒΙΟ.ΜΕ. το επόμενο διάστημα που ακολουθεί , μέχρι και τον Φεβρουάριο.
Στη συνάντηση που πραγματοποιήθηκε στο υπουργείο εργασίας , τονίσαμε προς τον υπουργό πως εδώ και 20 μήνες βάλαμε κάποια αιτήματα που δεν έχουν απαντηθεί, και για όσα υπήρξε μια πρωτοβουλία του υπουργείου εργασίας δεν προχωρούν γιατί κωλύονται από αλλά υπουργεία .
Εμείς τονίσαμε πως για μας είναι σύνολο η πολιτεία και όχι το κάθε υπουργείο χωριστά. Και πως δεν μπορούμε να περιμένουμε άλλο. Έχουμε φτάσει σε απόγνωση και βλέπουμε πως δεν έχουμε να χάσουμε τίποτα άλλο περισσότερο από αυτό που έχουμε χάσει ήδη. Και ενημερώσαμε πως εμείς ξεκινάμε τη λειτουργία του εργοστασίου και δεν μας ενδιαφέρουν οι συνέπειες όποιες και αν είναι γιατί θεωρούμε ότι είμαστε στα χειρότερα.
Συνάδελφοι και συναδέλφισσες . Οι εργαζόμενοι της ΒΙΟ.ΜΕ. μέσα από τη γενική συνέλευση αποφασίσαμε πως η μόνη λύση απέναντι στη λαίλαπα που έρχεται, είναι να ελέγξουμε την παραγωγή άμεσα οι εργάτες. Να πάρουμε την ευθύνη να διευθύνουμε το εργοστάσιο, μέσα από τη γενική συνέλευση των εργαζομένων. Και καλούμε όλους τους εργαζόμενους, ανέργους συνδικαλισμένους και μεμονωμένους να πάρουν θέση και να απαντήσουν στο ζήτημα που μπαίνει πλέον επιτακτικά.
Εμείς απαντήσαμε πως θέλουμε πίσω τις δουλειές μας, θέλουμε τις ζωές μας, θέλουμε την αξιοπρέπειά μας. Τώρα αν αυτό θεωρείται παράλογο, ε ναι είμαστε παράλογοι! Αν θεωρείται άνομο, ναι είμαστε άνομοι! Αν θεωρείται άπιαστο όνειρο, ναι τρέχουμε να πιάσουμε το όνειρό μας, και να ζήσουμε τις οικογένειές μας!
Καλούμε λαϊκές συνελεύσεις γειτονίας, συλλόγους, πολιτικές οργανώσεις, σωματεία, νεολαιίστικα στέκια, να απαντήσουν! Καλούμε κάθε άνθρωπο που μπορεί να αντικρίζει ακόμα τον Ήλιο και να ελπίζει πως, ναι δεν είναι ανάγκη να φύγουν τα παιδιά μας για να βρουν καλύτερο μέλλον στο εξωτερικό, δεν είναι ανάγκη να είσαι υποτακτικός για να δουλεύεις! Δεν πρέπει να κάνεις επαιτεία για να επιβιώσεις! Δώσε μια απάντηση στο ζήτημα που μπαίνει σήμερα! Πάρε θέση και σπάσε τα δεσμά που σε περικλείουν! Άνοιξε στόμα και μυαλό και απάντησε!
Η αυτοδιαχειριζόμενη ΒΙΟ.ΜΕ. ανάβει τις μηχανές της
Η ΒΙΟ.ΜΕ. άνοιξε τις πύλες της κάτω από εργατικό έλεγχο την Τρίτη 12/02/2013. Το εργοστάσιό της ξεκίνησε να λειτουργεί στα χέρια των εργαζόμενων, ενώ πλήθος αλληλέγγυων συγκεντρώθηκε στο εργοστάσιο και περιηγήθηκε στους χώρους του. Κατά τη διάρκεια της συνέντευξης τύπου που δόθηκε στην πόρτα του εργοστασίου, ο πρόεδρος του σωματείου βάσης των εργαζομένων στη ΒΙΟ.ΜΕ., Μάκης Αναγνώστου, τόνισε ότι στόχος των εργαζομένων ήταν να γίνει κατανοητό ότι «αυτό που διαδίδουμε δεν είναι μια ιδέα που έχουν κάποιοι τρελοί γραφικοί αλλά η πραγματικότητα, δηλαδή ότι οι εργαζόμενοι της Βιομηχανικής Μεταλλευτικής ανοίγουν το εργοστάσιο και το λειτουργούν μόνοι τους χωρίς καμία επιστασία και χωρίς πατρονάρισμα. Οι μηχανές πήραν μπροστά μόνο από τους εργάτες. Οι εργαζόμενοι αποφασίσαμε να λειτουργήσουμε το εργοστάσιο γιατί δεν έχουμε άλλη λύση επιβίωσης, και δεν μπορούμε να περιμένουμε πότε θα καταφέρουν να συνεννοηθούν μεταξύ τους οι αρμόδιοι. Περιμένουμε οι αρμόδιοι να προχωρήσουν στη λύση των γραφειοκρατικών προβλημάτων που απομένουν για να μπορέσουμε να περάσουμε στην πλήρη επανεκκίνηση της παραγωγής » . Η πόρτα του εργοστασίου λοιπόν άνοιξε και οι εργαζόμενοι προχωρούν σταδιακά στην επαναλειτουργία του. Οι εργαζόμενοι θα είναι ισότιμοι μέτοχοι και οι αποφάσεις για τη λειτουργία του εργοστασίου θα λαμβάνονται από τη γενική συνέλευση. Η ιδιαιτερότητα της ΒΙΟ.ΜΕ. είναι ότι δεν έχει χρεοκοπήσει και δεν έχει κλείσει. Προτεραιότητα αυτή τη στιγμή για τους ίδιους είναι η ανακύκλωση των υλικών και η πώλησή του κατασχεθέντος από τους ίδιους στοκ προϊόντων (κόλλες, αρμοί κ.ά.) μέσω πλειστηριασμού στα δύο τρίτα της τιμής τους, προκειμένου να συγκεντρωθούν τα πρώτα χρήματα για την αγορά πρώτων υλών. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει και το κείμενο που έβγαλε στη δημοσιότητα η ανοικτή πρωτοβουλία αλληλεγγύης στους εργάτες της ΒΙΟ.ΜΕ:
«Οι εργάτες της Βιομηχανικής Μεταλλευτικής πετούν το γάντι στο χρεοκοπημένο πολιτικό σύστημα, και καλούν όλους τους εργάτες να αναλάβουν την παραγωγική διαδικασία στα χέρια τους. Οι ίδιοι τολμούν να κάνουν την αρχή παίρνοντας στις 12 Φλεβάρη το εργοστάσιο στα χέρια τους με διαδικασίες άμεσης δημοκρατίας και συνδικαλισμού βάσης.
»Η εξαφανισμένη εδώ και δυο χρόνια εργοδοσία, μπροστά στην αποφασιστικότητα των εργατών, κινεί την τελευταία στιγμή διαδικασίες για να διασφαλίσει τα δικαιώματά της και να εμποδίσει την επανέναρξη λειτουργίας του κάτω από τον έλεγχο των εργατών. Το κράτος και η κυβέρνηση κωλυσιεργούν να δώσουν απαντήσεις ποντάροντας στην οικονομική εξαθλίωση των εργαζομένων.
»Όμως ο αγώνας των εργατών της ΒΙΟ.ΜΕ. δεν επιδέχεται αναβολές. Είναι η πρώτη πράξη αποπομπής των καπιτα-ληστών από την παραγωγική διαδικασία, σε συνθήκες οξύτατης κοινωνικής κρίσης και απόλυτης χρεοκοπίας του συστήματός τους. Η τύχη της ΒΙΟ.ΜΕ. δεν θα κριθεί μόνο στα όρια του εργοστασίου, αλλά και στο επίπεδο του συνολικού κοινωνικού αγώνα κι αντιμετώπισης του κράτους έκτακτης ανάγκης, που εφαρμόζει το μνημονιακό πρόγραμμα κοινωνικής καταστροφής, με τις δυνάμεις καταστολής και την επίκληση στρατιωτικών νόμων. Γι’ αυτό, μέσα στις συνθήκες της μαζικής ανεργίας και της απόλυτης εξαθλίωσης, το σημαντικότερο καθήκον παραμένει η επέκταση του αγώνα των εργατών της ΒΙΟ.ΜΕ. σε όλα τα εργοστάσια και επιχειρήσεις που εγκαταλείπονται, κλείνουν, πτωχεύουν, απολύουν.
»Ο αγώνας των εργατών της ΒΙΟ.ΜΕ. για την αυτοδιαχείριση της παραγωγής, είναι αγώνας ζωής και θανάτου για όλους τους ανέργους, τους εργαζόμενους, για ολόκληρη την κοινωνική πλειοψηφία.
»Ο αγώνας των εργατών της ΒΙΟ.ΜΕ είναι αγώνας για μία κοινωνία χωρίς αφεντικά και εκμετάλλευση, είναι αγώνας όλων μας! Θα νικήσουμε!».
»Οι ίδιοι οι εργαζόμενοι σε παλαιότερη ανακοίνωσή τους αναφέρουν: «Οι εργαζόμενοι της Βιομηχανικής Μεταλλευτικής αγωνιζόμαστε για να περάσει το εργοστάσιο από τα χέρια του κεφαλαίου στα χέρια των εργαζομένων! Απλήρωτοι από τον Μάιο του 2011, και σε επίσχεση εργασίας με μεγάλα προβλήματα επιβίωσης αγωνιζόμαστε να κρατήσουμε μια πολύ δυναμική επιχείρηση παραγωγής δομικών υλικών ζωντανή, και τους εργαζόμενους με αξιοπρέπεια και με ανορθωμένο το ανάστημα απέναντι στη λαίλαπα του ξένου και του ντόπιου κεφαλαίου!
»Αγωνιζόμαστε να κάνουμε πράξη ότι εμείς οι εργαζόμενοι μπορούμε χωρίς τα αφεντικά!
Αγωνιζόμαστε να αποδείξουμε πως αν δε μπορούν αυτοί εμείς μπορούμε χωρίς αυτούς και θα το καταφέρουμε!»
Ταυτόχρονα, μεγάλη και ενθουσιώδης είναι η υποστήριξη από το εξωτερικό στον αγώνα της ΒΙΟ.ΜΕ. για αυτοδιεύθυνση και πλήρη εργατικό έλεγχο. Συλλογικότητες αλλά και άτομα από όλες τις γωνιές του πλανήτη στηρίζουν τη διεθνή καμπάνια αλληλεγγύης στο εγχείρημα. Ανάμεσα σε αυτούς οι: David Harvey, Naomi Klein, Avi Lewis, John Holloway, Silvia Federici, George Caffentzis, Sergio Tischler, David Graeber, Raúl Zibechi, Giorgio Agamben, Mag Wompel.
Το παρακάτω κείμενο είναι οι αρχές που υπογράφουν οι συμμετέχοντες στο εγχείρημα του συνεταιρισμού εργατοϋπαλλήλων της ΒΙΟ.ΜΕ.
ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΣΥΜΦΩΝΗΤΙΚΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΥΤΟΔΙΕΥΘΥΝΣΗ
ΚΑΙ ΤΟΝ ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΕΛΕΓΧΟ ΤΟΥ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟΥ
Οι κάτωθι υπογεγραμμένοι, μέλη και μη του Σωματείου Εργαζομένων της Βιομηχανικής Μεταλλευτικής, υπογράφουμε και συμφωνούμε τα παρακάτω:
- Αναλαμβάνουμε τη λειτουργία του εργοστασίου με όρους πλήρους αυτοδιεύθυνσης και εργατικού ελέγχου τόσο των παραγωγικών όσο των διοικητικών δομών του. Βασική και κεντρική αρχή λειτουργίας του εργοστασίου, της διεξαγωγής του αγώνα μας και κεντρικός όρος των μελλοντικών μας σχεδίων είναι η ισοτιμία στη συμμετοχή και τη λήψη των αποφάσεων, η οριζοντιότητα και η άμεση δημοκρατία. Κάθε είδους διάκριση, δυσμενής μεταχείριση, αποκλεισμοί και ετεροκαθορισμοί είναι εκτός του πλαισίου λειτουργίας μας, και γίνεται κάθε προσπάθεια για την αποφυγή τέτοιων συμπεριφορών και πρακτικών που θέτουν εμπόδια στο χειραφετητικό μας πρόταγμα.
- Ανώτατο όργανο αποτελεί η Γενική Συνέλευση των εργαζομένων. Αυτή συγκροτείται ως όργανο και αποφασίζει τόσο σε γενικό-προγραμματικό επίπεδο, όσο και για ειδικότερα θέματα, μπορεί δε να εξουσιοδοτεί συγκεκριμένα μέλη της για την εκπροσώπηση του Σωματείου σε συγκεκριμένες διαδικασίες, και για τη διεκπεραίωση συγκεκριμένων ειδικά καθορισμένων υποθέσεων. Όλοι όσοι αναλαμβάνουν να εκπροσωπούν τη Συνέλευση ή να προβαίνουν σε συγκεκριμένες ενέργειες, υποχρεούνται σε λεπτομερή λογοδοσία.
- Η συμμετοχή στη Γενική Συνέλευση είναι υποχρεωτική για όλα τα μέλη.
- Οι αποφάσεις που λαμβάνει η Γενική Συνέλευση δεσμεύουν όλους και όλες, η δε υλοποίησή τους είναι υποχρεωτική ανεξάρτητα από τη συμφωνία ή τη διαφωνία με αυτές.
- Αν μια απόφαση κριθεί από άτομο ή ομάδα ατόμων λανθασμένη ή μη εφαρμόσιμη, τούτο μπορεί να τεθεί ενώπιον της Γενικής Συνέλευσης, η οποία και θα αποφασίσει αν τελικά θα πρέπει να αλλάξει αυτή, να μεταρρυθμιστεί ή να διατηρηθεί. Σε κάθε περίπτωση, μέχρι την εκ νέου συζήτηση, η απόφαση δεσμεύει πλήρως όλους και όλες, και υποχρεούνται να πράττουν τα δέοντα για την υλοποίησή της. Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης σε ειλημμένη απόφαση, θα καθορίζονται ποινές από τη Γενική Συνέλευση, που μπορούν να κυμαίνονται από απλή επίπληξη έως την αργία, και σε βαριές περιπτώσεις τη διαγραφή.
- Η ισοτιμία, εκτός από τη συμμετοχή στις αποφάσεις και τη χάραξη της στρατηγικής του υπό εργατικό έλεγχο εργοστασίου, περιλαμβάνει και τη συμμετοχή στις ζημίες και τα κέρδη του εργοστασίου.
- Η Γενική Συνέλευση, έπειτα από διαβουλεύσεις και αφού τεθούν όλοι οι σχετικοί παράγοντες προς συζήτηση, μπορεί να ορίζει τη θέση στην οποία θα εργάζεται κάθε εργαζόμενος/η. Αυτός/ή, θα μπορεί να διατυπώνει επιφυλάξεις κατά τη συνέλευση, σε κάθε περίπτωση όμως οφείλει να συμμορφώνεται προς αυτό που του έχει υποδειχθεί από την τελευταία. Ακόμη, κάθε εργαζόμενος/η θα πρέπει, στα πλαίσια του εφικτού, να μάθει να λειτουργεί/ δουλεύει σε κάθε πόστο που θα του ζητηθεί και στο οποίο θα θεωρηθεί ότι είναι απαραίτητος/η.
- Όσοι/ες υπογράφουν το παρόν συμφωνητικό δεσμεύονται ότι πληροφορίες οι οποίες κρίνονται σημαντικές για τη λειτουργία του εργοστασίου, για τη χάραξη της παραγωγικής αλλά και της πολιτικής μας στρατηγικής, και για τις μεταξύ μας σχέσεις (είτε τις έχουν λάβει στο παρελθόν είτε τις αποκτήσουν στο μέλλον με οποιονδήποτε τρόπο, και κυρίως από τη διαδικασία εκπροσώπησης του συνεταιρισμού ενώπιον εταιριών, ιδιωτών και όποιων άλλων δημόσιων ή ιδιωτικών φορέων) θα κοινοποιούνται στη Γενική Συνέλευση προς εκτίμηση και αξιοποίηση από κοινού και σε καμία περίπτωση δεν θα αποκρύπτονται.
Τα ως άνω συμφωνημένα αποτελούν τις βασικές αρχές της λειτουργίας του εργοστασίου με εργατικό έλεγχο και αυτοδιεύθυνση. Ο σεβασμός, τόσο σε επίπεδο αρχών, όσο και σε επίπεδο πρακτικό, αποτελεί υποχρέωση όσων υπογράφουμε το παρόν, το οποίο μπορεί να αλλάξει μόνο εφόσον η Γενική Συνέλευση κρίνει ότι πρέπει να επέλθουν αλλαγές σε αυτό. Στην περίπτωση αυτή, θα συνταχθεί νέο συμφωνητικό, έπειτα από συζήτηση στη συνέλευση, και θα υπογραφεί από όλους/ες.
Η γενική συνέλευση του σωματείου εργατοϋπαλλήλων της ΒΙΟ.ΜΕ.
Ευχή μας είναι η κίνηση των εργαζομένων στη ΒΙΟ.ΜΕ. να βρει μιμητές στους εργασιακούς χώρους που κλείνουν οι διάφοροι επιχειρηματίες, πετώντας στον δρόμο τους ανθρώπους που έως τότε τους έδιναν ζωή και χρήμα. Στηρίξτε την προσπάθεια των εργαζομένων της ΒΙΟ.ΜΕ. Στο blog του σωματείου τους, υπάρχει ένας πλήρης ενημερωμένος κατάλογος με πλήθος προϊόντων που παράγουν, ανώτερης ποιότητας και σε τιμές πολύ πιο χαμηλές από αυτές που υπάρχουν για ανάλογα προϊόντα στην αγορά. Αυτή η τελευταία πρόταση δεν αποτελεί μία έμμεση διαφήμιση από την πλευρά μας. Είναι μια ελάχιστη συμβολή αλληλεγγύης και αναγνώρισης του εγχειρήματός τους, οι οποίοι κάνουν πράξη το σύνθημα: «Χωρίς εσένα γρανάζι δεν γυρνά, εργάτη μπορείς χωρίς αφεντικά».
Kατάλογος προϊόντων: http://biom-metal.blogspot.gr/p/blog-page_1.html
Ευάγριος Αληθινός
