Η συνέλευση No Lager (στη Θεσσαλονίκη) δημιουργήθηκε τον Δεκέμβριο του 2013 με αρχική βάση συγκρότησης τις θέσεις που είχαν αναπτυχθεί από τις συντρόφισσες και τους συντρόφους της συνέλευσης No Lager στην Αθήνα. Σκοπός της συνέλευσης είναι η θεωρητική επεξεργασία, η κυκλοφορία πληροφοριών, η δικτύωση με αντίστοιχες πρωτοβουλίες και άτομα, και η οργάνωση δράσεων ενάντια στα στρατόπεδα συγκέντρωσης.

Τα στρατόπεδα συγκέντρωσης αποτελούν την πιο χαρακτηριστική έκφραση του ολοκληρωτισμού, και το αποκορύφωμα της αντιμεταναστευτικής πολιτικής του ελληνικού κράτους. Δεν παραγνωρίζουμε το γεγονός ότι αυτά δεν στέκονται από μόνα τους, αλλά μόνο ως μέρος ενός μηχανισμού που κρατά απαγορευμένο και υποτιμημένο ένα μεγάλο κομμάτι της εργατικής τάξης.

Βλέπουμε αυτήν τη στρατηγική υποτίμησης ως μια αναγκαία και πολλαπλά επωφελή για το κεφάλαιο διαδικασία, την οποία το ελληνικό κράτος εξελίσσει και συγκροτεί σε φυσικό επίπεδο, ανάλογα με τις ανάγκες του ως καπιταλιστικός σχηματισμός. Ως εκ τούτου, ο ειδικός ρόλος των στρατοπέδων συγκέντρωσης μεταβάλλεται διαρκώς, καθώς μεταβάλλεται και ο ρόλος που ο ελληνικός καπιταλισμός επιφυλάσσει σε αυτούς που προορίζει να τα γεμίσουν.

Μετά το 2008, η διαχείριση της κρίσης από τα αφεντικά υπαγορεύει μια νέα πιο βίαιη μεταχείριση των μεταναστών ως περιττό εργατικό δυναμικό, και αυτή δεν είναι άλλη από την ανακήρυξή τους σε εσωτερικό εχθρό. Τα στρατόπεδα συγκέντρωσης αποκτούν αναβαθμισμένο ρόλο, ειδικά με τις επιχειρήσεις-σκούπα που ξεκίνησαν το καλοκαίρι του 2012. Η ολοένα αυξανόμενη προβολή τους αποσκοπεί στην εμπέδωση του νέου δόγματος διαχείρισης του πλεονάζοντος πληθυσμού: Όταν ακόμα και η εκμετάλλευση δεν αποτελεί συμφέρουσα λύση, τότε σειρά έχει η εξόντωση.

Παράλληλα, γύρω από αυτά στήνεται ένα σύνολο από επικερδείς οικονομικές δραστηριότητες, αφού κονδύλια της Ε.Ε. εκταμιεύονται και απορροφώνται από τις μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις, που αναλαμβάνουν να κατασκευάσουν, να εξοπλίσουν και να συντηρήσουν τα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Δεν παραλείπουμε και τους αυξημένους μισθούς των μπάτσων και ανθρωποφυλάκων που απασχολούνται σε αυτά.

Έτσι η εναντίωση στην ύπαρξη στρατοπέδων συγκέντρωσης οφείλει να ξεπερνά (χωρίς να υποτιμά) αυτή καθ’ αυτή τη συνθήκη του εγκλεισμού. Γιατί τα στρατόπεδα συγκέντρωσης είναι μόνο φυσικά αποκομμένα από την υπόλοιπη επικράτεια. Γιατί έξω από αυτά, η λειτουργία τους νομιμοποιείται από ένα σύνολο κοινωνικών-υλικών σχέσεων μέσα στο οποίο οι μετανάστες και οι μετανάστριες είναι απαγορευμένες υπάρξεις. Και αυτές οι σχέσεις χτίζονται επί δεκαετίες από το κράτος και τα κάθε είδους αφεντικά με τις ευλογίες του διάχυτου ελληνικού ρατσισμού.

Δράσεις έξω από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης

Από τα πρώτα της βήματα, η συνέλευση έθεσε ως πρωταρχική στόχευση την επικοινωνία των περιεχομένων μας και τη δικτύωση με τους απαγορευμένους-ες μετανάστες και τις μετανάστριες. Προφανώς από αυτό δεν θα μπορούσε να λείπει η φυσική μας παρουσία έξω από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, όπου βέβαια αυτό είναι εφικτό λόγω απόστασης.

Στο Παρανέστι

Τον Δεκέμβριο του 2014, έναν χρόνο μετά τη δημιουργία της ομάδας, βρεθήκαμε για πρώτη φορά μαζικά και οργανωμένα έξω από το στρατόπεδο συγκέντρωσης του Παρανεστίου Δράμας. Περίπου 200 άτομα από συλλογικότητες της Θεσσαλονίκης και άλλων πόλεων της Β. Ελλάδας αλλά και μεμονωμένα, φωνάξαμε συνθήματα για πάνω από 2 ώρες με στόχο να δείξουμε στους μετανάστες ότι δεν είναι μόνοι. Φτάσαμε μερικά μέτρα από την είσοδο του στρατοπέδου, αφού μπροστά μας είχαν παραταχθεί σειρές των ματ και κλούβες. Καθώς, λόγω χωροταξίας η οπτική επαφή ήταν μόνο στοιχειώδης, στήθηκε μικροφωνική, από όπου επαναλαμβάνονταν ηχογραφημένα μηνύματα αλληλεγγύης σε αγγλικά και γαλλικά, ώστε να γίνει αντιληπτή τόσο η παρουσία μας όσο και οι προθέσεις της δράσης αυτής προς τους έγκλειστους. Αυτοί απαντούσαν από το προαύλιο με συνθήματα και σφυρίγματα παρά τις απειλές των μπάτσων να παραμείνουν ήσυχοι. Ομάδα αλληλέγγυων και δικηγόρων μπήκε στο στρατόπεδο και παρέδωσε είδη ρουχισμού και υγιεινής στους μετανάστες.

Στην Ξάνθη

Τον ίδιο καιρό, ήδη επεξεργαζόμασταν το σχέδιο για μια αντίστοιχη δράση έξω από το στρατόπεδο συγκέντρωσης που βρίσκεται στην Ξάνθη, που μαζί με αυτό της Δράμας αποτελούν τα δύο κοντινότερα σε εμάς στρατόπεδα συγκέντρωσης. Στη διοργάνωση της δράσης συμμετείχαν, εκτός απ’ τη συνέλευση του No Lager στη Θεσσαλονίκη, συλλογικότητες από τη Θεσσαλονίκη, την Ξάνθη και άλλες πόλεις, καθώς και μεμονωμένοι αλληλέγγυοι-ες. Το Σάββατο 28/02 πραγματοποιήθηκε σύντομη πορεία στην Ξάνθη, και στη συνέχεια περίπου 300 άτομα διαδηλώσαμε έξω από το στρατόπεδο συγκέντρωσης μεταναστών, που στεγάζεται στην πρώην σχολή αστυφυλάκων.

Η στάση των μπάτσων ήταν διακριτική, γεγονός που υποθέτουμε ότι οφείλεται αφενός στη νέα τακτική καταστολής της αριστεροδεξιάς κυβέρνησης, αφετέρου στη δυναμικότητα μιας μαζικής (για τα δεδομένα) διαδήλωσης. Φτάσαμε ακριβώς έξω από τις πτέρυγες των κρατουμένων όπου για 2 ώρες ανταλλάσσαμε συνθήματα, ακούσαμε προσωπικές μαρτυρίες των μεταναστών οι οποίοι είχαν φτιάξει αυτοσχέδια πανό με μηνύματα που αποζητούσαν ελευθερία. Καθ’ όλη τη διάρκεια της παρέμβασης επικοινωνούσαμε με μοναδικό εμπόδιο την περίφραξη του στρατοπέδου, κάτι που προκάλεσε ανάμεικτα συναισθήματα, καθώς μέσα στο θερμό κλίμα αλληλεγγύης που δημιουργήθηκε, υπέβοσκε το ερώτημα για το ποιο μπορεί να είναι το βήμα παραπάνω.

Η απεργία πείνας στο Παρανέστι

«Κάνουμε απεργία πείνας. Κλείστε το στρατόπεδο στο Παρανέστι. Δώστε μας την ελευθερία να πάρουμε χαρτιά με τα ονόματά μας. Η ελευθερία είναι φυσικό δικαίωμα των ανθρώπινων πλασμάτων. Αναγκαζόμαστε να κάνουμε απεργία πείνας για το αίτημά μας προς την ελληνική κυβέρνηση. Η ελευθερία είναι ανθρώπινο δικαίωμα και θα έπρεπε να μας ανήκει. Με την απεργία πείνας χάνουμε την ελευθερία μας. Θα συνεχίσουμε ως τον θάνατο. Ελευθερία ή θάνατος».

Ανακοίνωση των μεταναστών απεργών πείνας στο Παρανέστι

Στις 23 Μαρτίου, 23 μετανάστες, έγκλειστοι στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Παρανεστίου Δράμας, ξεκίνησαν απεργία πείνας η οποία διήρκεσε 18 ημέρες. Αιτήματά τους ήταν η άμεση απελευθέρωση και η νομιμοποίησή τους. Αναγνωρίζοντας ως παράλογη και άδικη τη συνθήκη της κράτησής τους, δεν δέχθηκαν να παραμένουν φυλακισμένοι περιμένοντας την όποια διαδικασία χορήγησης χαρτιών. Τη στιγμή που η απεργία εκτυλισσόταν, στο Παρανέστι ήταν φυλακισμένοι 210 μετανάστες και περίπου 80 ανήλικοι, ενώ ανάμεσά τους υπήρχαν άτομα με σοβαρά προβλήματα υγείας που «αντιμετωπίζονταν» μόνο με παυσίπονα.

Στην αρχή της απεργίας πείνας, οι μετανάστες δέχονταν συνεχώς καψόνια από τους δεσμοφύλακές τους, και απειλές ότι θα τους σκορπίσουν σε διαφορετικά στρατόπεδα. Όπως αναφέρουν, παρακρατούνταν αντικείμενα και χρήματα που τους έστελναν φίλοι τους, με τον εκβιασμό ότι θα τα παραλάβουν μόνο εάν σταματήσουν την απεργία πείνας. Αντίστοιχα σκληρή για την υγεία των απεργών υπήρξε και η στάση του γιατρού του στρατοπέδου. Η συνθήκη αυτή άλλαξε χάρη στην αποφασιστικότητα των απεργών αλλά και λόγω των αλληλέγγυων, που βρέθηκαν από τις πρώτες μέρες κοντά στους απεργούς πείνας (σε αντίθεση με το τραγικό κινηματικό έλλειμμα στις μεγάλες απεργίες πείνας των έγκλειστων μεταναστών το καλοκαίρι/φθινόπωρο του 2013).

Μετά από μια εβδομάδα, η απεργία πείνας είχε ήδη αρχίσει να πετυχαίνει αποτελέσματα. Γύρω στους 40 ανήλικους που είχαν απειλήσει ότι θα ξεκινήσουν κι αυτοί απεργία πείνας αφέθηκαν ελεύθεροι, ενώ αφέθηκαν ελεύθεροι επίσης μετανάστες που είχαν προβλήματα υγείας (πριν την απεργία πείνας δεν είχαν καν εξεταστεί από γιατρό…). Στις 8 Απριλίου οι απεργοί πείνας σταμάτησαν καθώς, ήδη ταλαιπωρημένοι από την πολύμηνη κράτηση, είχαν φτάσει στα όρια των αντοχών τους, ενώ οι ανθρωποφύλακες τούς διαβεβαίωναν ότι θα απελευθερωθούν άμεσα είτε λόγω 6μηνου είτε λόγω αίτησης ασύλου.

Δράσεις αλληλεγγύης στην απεργία πείνας

Κατά τη διάρκεια της απεργίας πείνας βρεθήκαμε δύο φορές έξω από το στρατόπεδο του Παρανεστίου, ενώ παράλληλα διοργανώσαμε μια μικροφωνική συγκέντρωση-ενημέρωση, και μια πορεία στο κέντρο της Θεσσαλονίκης.

Την Κυριακή 29/03, περίπου 30 σύντροφοι και συντρόφισσες με πρωτοβουλία της συνέλευσης No Lager Θεσσαλονίκης, προσεγγίσαμε το στρατόπεδο από το βουνό στη βόρεια πλευρά του, κοντά στις πτέρυγες όπου κρατούνται οι μετανάστες, και όπου βρισκόταν σε εξέλιξη η απεργία πείνας. Για σχεδόν δύο ώρες ανταλλάσσαμε συνθήματα με τους φυλακισμένους μετανάστες, οι οποίοι έφτιαξαν επιτόπου αυτοσχέδια πανό, σχημάτισαν με ρούχα τις λέξεις «FREEDOM OR DEATH», μας πετούσαν χάρτινες μπάλες με μηνύματα (ανάμεσά τους κι ένα χαρτί «εθελοντικής απέλασης» (!) που τους είχαν δώσει να υπογράψουν).

Μετά από μια εβδομάδα, το Σάββατο 04/04, ένα λεωφορείο και 3 αυτοκίνητα με αλληλέγγυους-ες από Θεσσαλονίκη και Δράμα συγκεντρωθήκαμε ξανά έξω από το στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Παρανέστι. Εκτός από την ανταλλαγή συνθημάτων, στήσαμε μικροφωνική με γεννήτρια και δεχόμασταν και στέλναμε μηνύματα μέσα σε μπουκάλια νερού, ενώ οι κρατούμενοι απαντούσαν πετώντας μπάλες ποδοσφαίρου, ακόμη και παπούτσια μέσα στα οποία τοποθετούσαν σημειώματα. Όπως μας είπαν όσοι συνέχιζαν τότε την απεργία, ο λόγος που αντέχουν ακόμα παρά την κακή τους κατάσταση ήταν η αλληλεγγύη από έξω, καθώς σε προηγούμενες περιπτώσεις που έκαναν απεργία πείνας δεν το είχε μάθει κανείς.

Κατά τη δεύτερη παρουσία μας εκεί, εμφανής ήταν η αλλαγή της στάσης των μπάτσων απέναντι στους αλληλέγγυους, αφού δεν επέτρεψαν την είσοδο σε κανέναν εκτός δικηγόρων, λέγοντάς μας να υποβάλουμε αίτηση στο αρχηγείο της αστυνομίας στην Αθήνα, και θα μας απαντήσουν σε 10 μέρες (!!!). Επίσης, σε εφαρμογή της δήλωσης Πανούση ότι «τα κέντρα κράτησης μπορεί να χρειαστεί να ξαναγεμίσουν», σε μια πτέρυγα βρίσκονταν καινούργιοι κρατούμενοι μετανάστες από το Αφγανιστάν.

Επίλογος

Τα στρατόπεδα συγκέντρωσης δεν θα τα γκρεμίσει κανένας άλλος παρά οι ίδιοι οι κρατούμενοί τους, ως τα υποκείμενα που βιώνουν άμεσα τη συνθήκη που επιθυμούν να ανατρέψουν. Όμως η δυναμική (και) αυτού του αγώνα εξαρτάται άμεσα από την αποφασιστικότητα και την αυτοπεποίθηση που θα επιδείξουν εκείνη τη στιγμή. Χαρακτηριστικά που αμφότερα επηρεάζονται από τη στάση του κινήματος αλληλεγγύης που θα τους συμπαρασταθεί. Ειδικά από τη στιγμή που οι αγώνες των μεταναστών, εκτός του ότι αντιμετωπίζονται βίαια χωρίς κανένα πρόσχημα, στερούνται την όποια μορφή καθεστωτικής ή εναλλακτικής δημοσιοποίησης.

Η εμπειρία μας από την πρόσφατη σειρά δράσεων έξω από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης μάς δείχνει την αξία να στεκόμαστε δίπλα στους μετανάστες, ειδικά όταν αυτοί επιλέγουν να αντισταθούν με μαζικό και δυναμικό τρόπο απέναντι στον εγκλεισμό τους. Είναι μέρος της δικής μας συμβολής στο γκρέμισμα των στρατοπέδων συγκέντρωσης. Και είναι το λιγότερο που μπορούμε να κάνουμε για να ενισχύσουμε την αυτοπεποίθησή τους και να τους υπενθυμίσουμε ότι δεν είναι μόνοι. Και δυστυχώς ήμασταν ελάχιστοι αυτοί που το κάναμε…

No Lager Θεσσαλονίκης