Συνεργείο του δήμου Λάρισας, το βράδυ της Πέμπτης 28/10/2013 κατέβασε το πανό στο οποίο αναγραφόταν το παραπάνω σύνθημα και βρισκόταν κρεμασμένο έξω από το Κοινωνικό Ιατρείο-Φαρμακείο «Τόπος Αλληλεγγύης». Τη δράση επιβεβαιώνει και η αντιδήμαρχος η οποία χαρακτήρισε το αναγραφόμενο σύνθημα «εξτρεμιστικό». Ως εξτρεμισμό χαρακτηρίζουν οι τοπικές αρχές την αλληλεγγύη, την αλληλοβοήθεια, το δικαίωμα στην υγεία και άλλες αξίες και πράξεις που για κάθε «υγιές» μυαλό ανήκουν στη σφαίρα του αυτονόητου.
Για την ιστορία
Θεωρούμε απαραίτητο να αναφερθεί ότι πριν περίπου έναν χρόνο, όταν ακόμη το εγχείρημα για το συγκεκριμένο Κοινωνικό Ιατρείο-Φαρμακείο βρισκόταν σε εμβρυικό στάδιο, έγινε μία κίνηση από μία πρωτοβουλία πολιτών, τους «ενεργούς πολίτες», για την παράλληλη δημιουργία ενός άλλου κοινωνικού ιατρείου σε συνεργασία με τον Ερυθρό Σταυρό, την εκκλησία, το πανεπιστήμιο (την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας) καθώς και με αρωγό τον Δήμο (όπως αναγράφεται στο καταστατικό του) δημιουργώντας σοβαρά ζητήματα, τόσο εντός του πανεπιστημίου όσο και στο Κοινωνικό Ιατρείο-Φαρμακείο «Τόπος Αλληλεγγύης». Την ίδια στιγμή ο Δήμος πίεζε τον «Τόπο Αλληλεγγύης» να συστεγαστεί με μία Μη Κυβερνητική Οργάνωση. Παρά τα όσα έγιναν, ο «Τόπος Αλληλεγγύης» διατηρεί την ακεραιότητά του, εξυπηρετώντας εκατοντάδες ανασφάλιστους συμπολίτες μας χωρίς καμία διάκριση, πιστός στις αμεσοδημοκρατικές οριζόντιες δομές του, ενώ σε εξαιρετικές περιπτώσεις δέχεται και ασφαλισμένους όταν κρίνεται απόλυτα απαραίτητο από τους γιατρούς.
Η συντονισμένη προσπάθεια του κράτους να χτυπήσει την Υγεία στην προκειμένη περίπτωση δεν ευδοκίμησε, και η αλληλεγγύη και η αυτοοργάνωση βγήκαν νικήτριες από το βρώμικο αυτό παιχνίδι. Χαρακτηριστικά ο «Τόπος Αλληλεγγύης» αναφέρει στην ανακοίνωσή του: «δηλώνουμε λοιπόν προς κάθε κατεύθυνση ότι θα συνεχίσουμε να ενοχλούμε με τη δράση μας όσο θα υπάρχουν οι λόγοι και οι αιτίες που γεννούν τη φτώχεια και την εξαθλίωση».
Αλληλεγγύη ή φιλανθρωπία;
Ιδιαίτερη έμφαση θεωρούμε ότι πρέπει να δοθεί στην παράλληλη δημιουργία του δεύτερου Κοινωνικού Ιατρείου με την πλήρη στήριξη του Δήμου, που αναδεικνύει την προβληματική που προκύπτει στη δημιουργία τέτοιων δομών όταν δεν έχουν σαφή ριζοσπαστικό προσανατολισμό, συγχέοντας την αλληλεγγύη με την φιλανθρωπία και λειτουργώντας πολλές φορές συμπληρωματικά σε επίπεδα αντικατάστασης ενός Ε.Σ.Υ. που ψυχορραγεί. Πρόκειται για συστημικές δομές κομμένες και ραμμένες στα μέτρα της κυβερνητικής εξουσίας και του κράτους. Άλλωστε, όπως είπε ο Eduardo Galeano: «Σε αντίθεση με την αλληλεγγύη, η οποία είναι οριζόντια και λαμβάνει χώρα μεταξύ ίσων, η φιλανθρωπία είναι πάνω-κάτω, ταπεινωτική για όσους τη λαμβάνουν και δεν αμφισβητεί ποτέ τις έμμεσες σχέσεις εξουσίας». Βλέπουμε λοιπόν ότι θεμελιακά κοινωνικά προτάγματα είναι απαραίτητα για τέτοιου είδους δομές μέσω των οποίων είναι σημαντικό να τεθούν ερωτήματα και να δοθούν λύσεις για την υγεία που θέλουμε.
Η κοινωνία βλάπτει σοβαρά την υγεία
Η ασθένεια σε μεγάλο βαθμό είναι ένα κοινωνικό παράγωγο που σχετίζεται άμεσα με την κοινωνία στην οποία ζούμε και τη ζωή που αυτή μας έχει επιβάλει. Οι ασθένειες όπως η στεφανιαία νόσος και ο καρκίνος έρχονται πρώτες στις αιτίες θανάτου στον δυτικό κόσμο, ενώ και για τις δύο το stress και ο τρόπος ζωής έχουν ενοχοποιηθεί ως προδιαθεσικοί παράγοντες από σύσσωμη την ιατρική κοινότητα. Ένα ποσοστό της τάξης του 70-80% δαπανάται για τη νοσηλεία (δηλαδή τη συμπτωματική θεραπεία της νόσου, χωρίς επιθετική προσέγγιση στα αληθινά αίτιά της, μέσω της οποίας θα μπορούσαμε να μιλάμε για πραγματική θεραπεία) και όχι για υπηρεσίες που σχετίζονται με τη δημόσια υγεία.
Η κατάσταση αυτή δικαιολογείται λόγω των τεράστιων κερδών που μπορεί να αποφέρει ο ανθρώπινος πόνος και η αρρώστια, μία κατάσταση της οποίας φρένο θα μπορούσε να θεωρηθεί η πρόληψη. Ακόμη όμως και να ίσχυε το αντίθετο, δηλαδή να επενδύονταν κεφάλαια στην πρόληψη, πάλι αυτή θα υποτασσόταν στο κέρδος, ενώ θα συνέχιζαν εκεί να αντανακλώνται η ταξική διαστρωμάτωση και η εκμετάλλευση που αυτή γεννά. Μόνο με την απεξάρτηση της υγείας από την οικονομία του κέρδους, και την αναγνώρισή της ως στοιχειώδες κοινωνικό αγαθό, με τον ταυτόχρονο μετασχηματισμό της κοινωνικής δόμησης μπορεί να απελευθερωθεί η υγεία και να πάει εκεί που ανήκει, στον καθένα μας ανάλογα με τις ανάγκες του από τον καθένα μας ανάλογα με τις δυνατότητές του. Η εμπορευματική διαδικασία, σε αντιδιαστολή με τη λογική της αυτάρκειας, τονώνει με τη σειρά της τη λογική της κατανάλωσης και όχι της δημιουργίας αγαθών, με αποτέλεσμα να οδηγεί στην εκχώρηση προσωπικών λειτουργιών σε απρόσωπους θεσμούς.
Η κατάσταση αυτή μεταφερόμενη στον τομέα της υγείας, την οποία ο ασθενής αντιλαμβάνεται ως εμπόρευμα, τον οδηγεί σε μία παθητική στάση απέναντι στην υγεία του, ενώ η γιατρειά απομακρύνεται από το να είναι έργο του αρρώστου, γεγονός που πολλές φορές επιβαρύνει την ίδια τη θεραπεία. Ο γιατρός θεοποιείται και αποκτά τεράστια εξουσία απέναντι στον ασθενή. Έτσι η αποϊατρικοποίηση της υγείας και ο επαναπροσδιορισμός της θέσης γιατρού-ασθενούς είναι θεμελιακά ζητήματα. Η βίωση και η συνειδητοποίηση της αυτονομίας με πυλώνα την υγεία είναι ιδιαίτερα ουσιώδης για να νιώσει ο άνθρωπος ότι μπορεί να ζήσει χωρίς εξουσιαστικό έλεγχο. Είναι απαραίτητη και αναπόφευκτη η δημιουργία τέτοιων δομών για τη ριζική, ριζοσπαστική αλλαγή. Εμπρός για την απαλλοτρίωση της υγείας.
Ν. Ρακόπουλος
