«Η Κόλαση είναι άδεια και όλοι οι διάβολοι είναι εδώ».
~Ουίλλιαμ Σέξπιρ
Οι Νέοι Διαχειριστές
Από το βράδυ της 25ης Γενάρη, όλα τα ΜΜΕ ανεξαρτήτως μιλάνε για την πρώτη κυβέρνηση της Αριστεράς στην ιστορία της χώρας. Μετά από μια σειρά κωλοτούμπες, οι μεγάλοι δημοσιογραφικοί όμιλοι εν τέλει πανηγύρισαν μαζί με τους νικητές την αλλαγή σελίδας. Πίσω από τα χαμόγελα και τη μαζική ψευδαίσθηση ενός σημαντικού κομματιού του πληθυσμού, η πραγματικότητα είναι αμείλικτη – αμέσως μετά τη νίκη των συριζαίων εμφανίζεται στο προσκήνιο η απέραντη κενότητα του ανύπαρκτου πολιτικού σχεδίου της νέας εξουσίας. Πλούσιοι και φτωχοί, εφοπλιστές και ναυτεργάτες, μπάτσοι και διαδηλωτές, ευρωπαϊστές και αντι–ευρωπαϊστές, δανειστές και χρεοκοπημένη κοινωνία, όλοι θα δουν τις αντικρουόμενες επιθυμίες και τα αντιθετικά συμφέροντά τους να ικανοποιούνται, αφού οι συριζαίοι, για να πάρουν την εξουσία, υποσχέθηκαν ότι θα ικανοποιήσουν όλα ανεξαιρέτως τα κοινωνικά κομμάτια. Ταυτόχρονα, η νέα κυβέρνηση θα συγκρουστεί με το ντόπιο και το ευρωπαϊκό κεφάλαιο ικανοποιώντας τις απαιτήσεις της χρεοκοπημένης κοινωνίας, προεξοφλώντας όμως ότι δε θα προβεί σε καμιά ουσιαστική ρήξη και ότι εν τέλει θα βρεθεί λύση. Ο τρόπος με τον οποίο θα γίνουν όλ’ αυτά είναι (και θα παραμείνει) άγνωστος για τον πληθυσμό, γιατί δεν ειπώθηκε ποτέ και σε κανένα σημείο των τελευταίων ετών – απλά και μόνο γιατί δεν τον ξέρουν ούτε οι ίδιοι οι συριζαίοι. Αντ ‘ αυτού, περιφέρονταν στα κανάλια λέγοντας φληναφήματα από το πρωί μέχρι το βράδυ, από τα οποία κανείς σώφρων άνθρωπος δεν μπορεί να συμπεράνει ότι υπήρχε οποιοδήποτε σχέδιο. Ανεξαρτήτως λοιπόν απ’ το εάν θα μακροημερεύσει στην εξουσία, η νέα αριστερή κυβέρνηση δε βγήκε βάσει των πολιτικών προτάσεών της αλλά μιας ψυχολογικού τύπου επικοινωνιακής επίθεσης βασισμένης στο ότι τα πράγματα δεν μπορούν να γίνουν χειρότερα. Με λίγα λόγια, το επιχείρημά τους προς τα κατώτερα κοινωνικά κομμάτια ήταν «κλείστε τα μάτια και θα φτιάξουν όλα». Και ένα μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας το έκανε, αρνούμενο πεισματικά να δει την πραγματικότητα.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση
Βασικό επιχείρημα για την υπογραφή και επέκταση των μνημονίων και όσων αυτά συνεπάγονταν, είναι η άρρηκτη σχέση της Ελλάδας με την Ε.Ε και η υποχρέωση της χώρας ν’ ακολουθεί τα γενικότερα ευρωπαϊκά οικονομικά σχέδια. Με την ανάληψη της εξουσίας από τον ΣΥ.ΡΙ.ΖΑ, δύο τινά μπορεί να συμβούν: ή θα ακολουθηθεί η ίδια πολιτική με κάπως λιγότερη ένταση στα πλαίσια της παραγωγικής ανασυγκρότησης ή θα αλλάξει προς πιο φιλολαϊκά μέτρα, που μετά θα πρέπει να εφαρμοστούν και στις υπόλοιπες χώρες (τουλάχιστον) του Νότου. Και στις δύο περιπτώσεις η ευρωπαϊκή οικονομία είναι κερδισμένη: στην πρώτη, τα πράγματα συνεχίζουν ως έχουν, ενώ στη δεύτερη επανεκκινούν την οικονομία των κρατών του Νότου με τον πληθυσμό τους φτωχοποιημένο και την κατάσταση ομαλοποιημένη. Επίσης, η Ε.Ε είναι ικανοποιημένη και για ένα δεύτερο ρόλο. Δεν αμφισβητήθηκε πουθενά ως νομοτελειακή συνθήκη, δε θίχτηκαν οι κεντρικές γραμμές της ανθρωποφαγικής οικονομικής πολιτικής της, δεν αναφέρθηκε πουθενά ο αποικιοκρατικός ρόλος της. Η υποτιθέμενη «νίκη του λαού», «της κοινωνίας» κ.τ.λ. εκφράζεται μεν σε πρώτο χρόνο από την επικράτηση του ΣΥ.ΡΙ.ΖΑ, αλλά σε δεύτερο δεν αναφέρονται πουθενά τα βαθύτερα αίτια της διάλυσης του κοινωνικού ιστού, τονίζοντας μονομερώς την ευθύνη της ακροδεξιάς λόγω της κακής διαχείρισης. Το μεγάλο κέντρο εξουσίας παραμένει ίδιο, αυτό που αλλάζει είναι το πολιτικό προσωπικό, το οποίο με τη σειρά του μπορεί να αλλάξει ξανά, ανάλογα με τις ανάγκες του συστήματος.
Το Βαθύ Κράτος
Οι εκλογές δεν είναι τίποτα περισσότερο από την αλλαγή του πολιτικού προσωπικού. Το κράτος, το βαθύ κράτος, ο στρατός, οι μπάτσοι και τα μέσα ενημέρωσης δεν εκλέγονται, είναι ο καθεστωτικός μηχανισμός που καλούνται να διαχειριστούν οι συριζαίοι από ‘δω και πέρα. Τα πρώτα δείγματα γραφής είναι τα αναμενόμενα: υπόσχεση για μισθολογικές αυξήσεις στους μπάτσους και τους στρατιωτικούς, των οποίων τη χρησιμότητα προς όφελός του αναγνωρίζει κάθε σώφρων κρατιστής, και υπόσχεση για μη διάλυση αλλά ενσωμάτωση των παρακρατικών σωμάτων. Τα δείγματα γραφής είναι σαφή κι από την άλλη πλευρά: οι μπάτσοι ψήφισαν πάλι, κατά πλειοψηφία, τους ναζί στις εκλογές. Το βαθύ κράτος στην Ελλάδα έχει εξίσου βαθιές ρίζες, οι οποίες γιγαντώθηκαν το τελευταίο διάστημα. Οι ναζιστές και οι ναζιστές μπάτσοι, οι κυπατζήδες και οι νέοι ολιγάρχες με τους ιδιωτικούς στρατούς, οι μπαλτάκοι και το Δίκτυο 21 αποτελούν σάρκα από τη σάρκα του νεοελληνικού κράτους και δεν είναι εύκολα διαχειρίσιμοι. Οι συριζαίοι είχαν ουσιαστικά ένα βασικό δίλημμα τα τελευταία χρόνια: είτε να κυβερνήσουν αποδίδοντας υποτυπώδη κοινωνική δικαιοσύνη με τη στήριξη της αγωνιζόμενης κοινωνίας, είτε ν’ αγκιστρωθούν σε ένα κομμάτι του κεφαλαίου και να ελπίζουν στη δική του στήριξη για τη διαχείριση ή την αντιμετώπιση του πολύμορφου παρακράτους. Επέλεξαν το δεύτερο. Όπως είπε και ο νέος πρωθυπουργός στην κεντρική προεκλογική ομιλία του, προσπαθώντας να θίξει όσο γίνεται μικρότερα και πιο κατάπτυστα κοινωνικά κομμάτια: «οι μοναδικοί που πρέπει να φοβούνται, είναι οι λαθρέμποροι και οι φοροφυγάδες». Οι συριζαίοι προτείνουν την εθνική και ταξική συμφιλίωση και η επιλογή της ρήξης είναι πλέον στην άλλη πλευρά. Στο βάθος, η Δημοκρατία της Βαϊμάρης και οι δεξιές πλατείες της Ουκρανίας δείχνουν μια πιθανή κακή εξέλιξη των πραγμάτων.
Το Πολιτικό Ζήτημα
Η νίκη του ΣΥ.ΡΙ.ΖΑ πρέπει να αξιολογηθεί σε όλες τις παραμέτρους της. Οι συριζαίοι διεξήγαγαν μια προεκλογική εκστρατεία με σχεδόν αποκλειστικά οικονομικούς όρους. Η αλληλεγγύη, ο αντιρατσισμός, η δημοκρατία, η αξιοπρέπεια, ο αγώνας, η Αριστερά και άλλες λέξεις που βρίσκονται μόνιμα στην αριστερή φρασεολογία τα τελευταία εκατό χρόνια, πέρασαν σε δεύτερη μοίρα προκειμένου να αναδειχθεί το υπέρτατο επιχείρημα: στις 26 του μήνα, βασικός μισθός 751 ευρώ. Ο εξευτελισμός της πολιτικής από ένα ”αριστερό” κόμμα δεν μπορεί παρά να έχει συνέπειες. Έχει να κάνει με τους όρους με τους οποίους μιλάμε όλοι. Οι όποιες διαδικασίες υπήρχαν στη βάση της κοινωνίας, που σκόπευαν ν’ αποδομήσουν το υπάρχον μοντέλο κοινωνικής οργάνωσης, το όποιο νέο συλλογικό φαντασιακό είχε γεννηθεί, κονιορτοποιήθηκαν από την ψευδή επιστροφή στην καπιταλιστική κανονικότητα – και αυτό είναι τεράστιο πρόβλημα. Η λογική αλληλουχία σύμφωνα με την οποία παρότι το οικονομικό ζήτημα αποτελεί το βασικό αίτιο και κατά τη διαδικασία ανάπτυξης των κινημάτων εμφανίζονται συνολικότερες ρήξεις και αμφισβητήσεις αντιστράφηκε ως εξής: μετά την ήττα των συνολικότερων αγώνων, ήρθε η υπόσχεση για ομαλότητα και οικονομική αποκατάσταση. Η υποτιθέμενη ταξική συνεργασία που ευαγγελίζονται οι αριστεροί διαχειριστές πατάει πάνω σ’ αυτούς τους όρους, έρχεται δηλαδή να διαχειριστεί την ήττα της αγωνιζόμενης κοινωνίας και μέσω αυτής της ήττας να περάσει (εάν περάσει) στην παραγωγική ανασυγκρότηση. Ταυτόχρονα, η ελαστικοποίηση της εργασίας, η μαύρη εργασία, οι άθλιοι μισθοί και οι άθλιες εργασιακές συνθήκες έχουν επιβληθεί στο σύνολο του κοινωνικού σώματος και δεν αλλάζουν εύκολα με νόμους και διατάγματα. Εν τέλει, αυτό που συνέβη δεν είναι η αριστερή μετατόπιση ενός κομματιού του πληθυσμού αλλά η δεξιά μετατόπιση ενός ρεφορμιστικού αριστερού κόμματος. Η νέα κυβέρνηση, συνεπώς, όχι μόνο δεν πήρε την εξουσία επειδή άρθρωσε αριστερό λόγο, αντιθέτως την πήρε επειδή μίλησε με όρους ακραία καπιταλιστικούς. Τόσα είναι τα λεφτά, βγάλτε μας και τα παίρνετε. Τελεία.
Το Κοινωνικό Ζήτημα
Για να λυθεί ένα πρόβλημα πρέπει να γνωρίζουμε τις αιτίες που το δημιούργησαν. Η εθνική αφήγηση του προβλήματος της κρίσης θέλει την αιτία του προβλήματος να βρίσκεται στην υποτέλεια της χώρας. Η ταξική αφήγηση με την σειρά της εξέφραζε την ίδια την ύπαρξη του καπιταλισμού σαν αίτιο της κρίσης αφού θεωρεί ότι οι κρίσεις αποτελούν δομικό συστατικό του. Η αφήγηση με την οποία κατάφερε ο ΣΥ.ΡΙ.ΖΑ να κερδίσει τις εκλογές είναι χαρακτηριστική και των προθέσεων του. Το επίκεντρο του προβλήματος είναι η διαφθορά και η διαπλοκή, η κακή χρήση των κρατικών εργαλείων. Η ακραία λαΪκιστική αφήγηση των συριζαίων δεν είναι εθνική περισσότερο από όσο χρειάζεται για να συγκυβερνήσει με τον Καμμένο, δεν έχει καμία ταξική αναφορά, δεν θίγει ούτε κατ’ ελάχιστο τον ίδια την ύπαρξη του καπιταλισμού, έρχεται από τα χρόνια των παχιών αγελάδων, τότε που νεοδημοκράτες και πασόκοι αλληλοκατηγορούνταν για το ποιος είναι πιο διεφθαρμένος και είναι ακραία αντιδραστική.
Ο Νέος Συσχετισμός Δυνάμεων
Η αλλαγή στο πολιτικό προσωπικό που διαχειρίζεται την καπιταλιστική κρίση, ούτε μπορεί να οδηγήσει σε επανάπαυση, ούτε μπορεί να κριθεί σαν αμελητέα. Οι προσδοκίες και τα αιτήματα των αγωνιζόμενων κοινωνικών κομματιών, αυτών που τα τελευταία χρόνια αντιμετώπιζαν μονίμως τα ρόπαλα των ματατζήδων και των δελτάδων και τα πολεμικά διαγγέλματα των καναλιών, μπορούν να βγουν δυναμικά στο προσκήνιο. Ανεξαρτήτως τι θα κάνουν οι συριζαίοι σε επίπεδο εξουσίας, πρέπει να δούμε τι θα κάνουμε εμείς. Ο χώρος που έχουμε δεν είναι πλέον ο ίδιος, ο αντικαπιταλιστικός αγώνας, ο αντιφασιστικός αγώνας, οι πολιτικοί κρατούμενοι, το ζήτημα της αυτοοργάνωσης είναι όλα ζητήματα που πρέπει να βγουν στο προσκήνιο. Το επαναστατικό κίνημα δεν ηττήθηκε πολιτικά τα τελευταία χρόνια – υπέστη στρατιωτικού τύπου καταστολή από το κράτος, το βαθύ κράτος και μια γκρούπα φασιστών που εξουσίαζαν και πολιτεύονταν αποκλειστικά και μόνο χαϊδεύοντας το ακροδεξιό ακροατήριο. Πρέπει να επιδιωχθεί μια αλλαγή επιπέδου στο δημόσιο λόγο με τρόπο που να αποστασιοποιηθεί εντελώς από την τρομολαγνεία των ακροδεξιών εμπόρων της Τάξης, να μιλήσουμε για όλα και να δράσουμε συνολικά. Η ιδιορρυθμία της εποχής και οι αντιφάσεις που γεννάει η καπιταλιστική κρίση πρέπει να αξιολογούνται ανάλογα. Ούτε ο χρόνος που έχουμε είναι πλέον ο ίδιος. Είναι η ώρα να διεκδικήσουμε ξανά το δρόμο από τους μπάτσους, τώρα που η καταστολή δε διαφημίζεται σαν η απόλυτη κοινωνική πρόνοια. Τα στρατόπεδα συγκέντρωσης και οι φυλακές τύπου Γ πρέπει να ξηλωθούν. Τα χρυσαυγίτικα γραφεία πρέπει να κλείσουν με κάθε τρόπο. Πολιτικές και στεγαστικές καταλήψεις, αυτοοργανωμένα εγχειρήματα που χάθηκαν μπορούν να ξανακερδηθούν και να δημιουργηθούν νέα, καθώς και ζωτικός χώρος στη μητρόπολη. Δε βρισκόμαστε στον κήπο του Επίκουρου, βρισκόμαστε στην κόλαση του πραγματικού, ο εκφασισμός της καθημερινότητας ήρθε με τη βία και αναγκαστικά με τη βία θα φύγει. Σε τελική ανάλυση, εάν δε βάλουμε εμείς τις ερωτήσεις, θα τις βάλουν οι φασίστες και δεν πρέπει να έχουμε καμιά αυταπάτη για το ποιες απαντήσεις θα δώσουν οι νέοι κυβερνώντες.
Βαγιάν
