Ex Libris #31

Σεπτέμβρης 1971. Αγγλία. Το βρετανικό κοινοβούλιο υπερψηφίζει την περικοπή διαφόρων δημοσίων δαπανών με νομοσχέδιο που καταθέτει η κυβέρνηση της Μάργκαρετ Θάτσερ. Ανάμεσα στις δαπάνες που θεωρούνται περιττές είναι και ένα μπουκάλι γάλα που λάμβανε κάθε παιδί κατά την άφιξη του στο σχολείο και το οποίο πλέον σταματάει να διανέμεται.

5 Σεπτέμβρη 1794. Παρίσι.
Συλλαμβάνεται ο Ζαν Φρανσουά Βαρλέ, πέντε περίπου εβδομάδες μετά την πτώση του Ροβεσπιέρου, κατηγορούμενος ως οπαδός του «Τρόμου». Ήδη κυκλοφορούσε παράνομα από χέρι σε χέρι η μπροσούρα του «Έκρηξη» («Gare l’ explosion») στο εξώφυλλο της οποίας υπήρχε ένα καιγόμενο κτίριο, πλαισιωμένο από το σύνθημα «Καλύτερα να καταστραφεί μια επαναστατική κυβέρνηση παρά ένα επαναστατικό ιδανικό». Ο Βαρλέ υπήρξε ηγετική μορφή των Λυσσασμένων, της πλέον επαναστατικής σοσιαλιστικής ομάδας που έδρασε κατά την διάρκεια της Γαλλικής Επανάστασης, ενώ στα διάφορα κείμενά του και τις ομιλίες του προπαγάνδιζε συστηματικά την ιδέα της άμεσης Δημοκρατίας, αλλά και της αναδιανομής των περιουσιών, υπογράφοντας ως «πολίτης Βαρλέ, παριζιάνος, απόστολος της Θεάς Ελευθερίας, Ιακωβίνος και Αβράκωτος».

6 Σεπτεμβρη 1966. Kέιπ Τάουν. Πέφτει νεκρός με τέσσερις μαχαιριές μέσα στη βουλή, ο  πρωθυπουργός της Νότιας Αφρικής, Χέντρικ Φέρβουρντ, γνωστός σαν «αρχιτέκτονας» του Απαρτχάιντ. Δράστης είναι ο, ελληνομοζαμβικιανής καταγωγής, ναυτικός Δημήτρης Τσαφέντας. Ο Τσαφέντας, κομμουνιστής, χριστιανός αλλά και σχιζοφρενής, θα δηλώσει στους ανακριτές ότι «ήταν αηδιασμένος με τις ρατσιστικές πολιτικές του Φέρβουρντ» ενώ η πράξη προήλθε από μάλλον ένα κράμα πολιτικών και προσωπικών κινήτρων, αφού λόγω της μικτής καταγωγής του δεν μπορούσε να καταταγεί σε καμία από τις φυλετικές κατηγορίες του Απαρχάιντ. Στη δίκη του ο δικαστής δήλωσε πως δεν μπορεί να τον ανακρίνει γιατί δεν μπορεί να ανακρίνει ένα σκυλί, αποφεύγοντας έτσι να τον δικάσει φοβούμενος την ηρωοποίησή του, ενώ η ιδιόρρυθμη προσωπικότητά του, όπως και το γεγονός ότι δεν ήταν ούτε μαύρος, αλλά ούτε λευκός συνετέλεσαν στο να μην αναγνωριστεί η προσφορά του στον πόλεμο απέναντι σε ένα από τα πιο βάρβαρα καθεστώτα που γνώρισε η ανθρωπότητα, ούτε καν μετά την πτώση του Απαρχάιντ. Ο Τσαφέντας πέθανε σε ψυχιατρείο στις στις 10 Οκτωβρίου 1999 αφού άντεξε ατελείωτες ώρες βασανιστηρίων κατά την 30ετή και πλέον παραμονή του σε φυλακές και ψυχιατρεία της Νότιας Αφρικής.

6 Σεπτέμβρη 1861. Αθήνα. Ο αντιβασιλικός φοιτητής, θαυμαστής της Γαλλικής Επανάστασης, Αριστείδης Δρόσος αποπειράται να εκτελέσει τη βασίλισσα Αμαλία πυροβολώντας από μικρή απόσταση αλλά εν τέλει αστοχεί. Τα τελευταία χρόνια της βασιλείας του Όθωνα είναι ιδιαίτερα ταραγμένα και οι αντιβασιλικές ταραχές και εξεγέρσεις θα αποτελέσουν τη μήτρα για την γέννηση των επερχόμενων κοινωνικών κινημάτων. Χαρακτηριστικό της κοινωνικής κινητικότητας που υπάρχει είναι ότι τρείς μέρες μετά την απόπειρα, στις 9 Σεπτέμβρη θα δημοσιευτεί στην εφημερίδα Φως του Σοφοκλή Kαρύδη το άρθρο Αναρχία, που θεωρείται το πρώτο αναρχικό δημοσίευμα στον ελλαδικό χώρο.

 
5 Οκτώβρη 1980. Θεσσαλονίκη. Ολοκληρώνεται το 21ο φεστιβάλ ελληνικού κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης και η ταινία που σαρώνει τα βραβεία είναι ο «Μεγαλέξανδρος» του Θεόδωρου Αγγελόπουλου, μια συμβολική ταινία ξεκάθαρα ριζοσπαστικών προβληματισμών. Υπόθεση της ταινίας  είναι η συμβίωση, και εν τέλει η σύγκρουση, των κατοίκων ενός χωριού που εφαρμόζεται η κολλεκτιβοποίηση, η λαϊκή δικαιοσύνη και η αυτοδιεύθυνση με μια πολυπληθή ομάδα εξεγερμένων ληστών που βρίσκουν εκεί καταφύγιο και ταυτόχρονα με μια άλλη ομάδα καταζητούμενων Ιταλών αναρχικών. Η ταινία θα κερδίσει τα πρώτα βραβεία σκηνοθεσίας, φωτογραφίας, σκηνογραφίας και ηχοληψίας ενώ στο ίδιο φεστιβάλ, σημαντικές διακρίσεις θα κερδίσει και η επίσης πολιτική ταινία «Παραγγελιά» του Παύλου Τάσιου, που πραγματεύεται την υπόθεση του Νίκου Κοεμτζή.

7 Οκτώβρη 2006. Μόσχα.
Βρίσκεται νεκρή από πυροβολισμό, η δημοσιογράφος Άννα Πολιτόφσκαγια στο ασανσέρ της πολυκατοικίας της. Η Πολιτόφσκαγια, που πριν εκτελεστεί είχε τις χειρότερες δυνατές σχέσεις με το καθεστώς Πούτιν, αποτελεί κλασσικό παράδειγμα δημοσιογράφου που άλλαξε στρατόπεδο κατά την διάρκεια της επαφής της με τα γεγονότα που μέχρι τότε υποτίθεται ότι περιέγραφε. Φανατικός οπαδός του πολέμου της Τσετσενίας και της εξόντωσης των «ισλαμιστών συμμοριτών» η Πολιτόφσκαγια θα ταξιδέψει στην εμπόλεμη ζώνη και θα έρθει αντιμέτωπη με την πραγματικότητα: τα προσφυγικά καραβάνια και την απελπισία του άμαχου πληθυσμού, το εμπόριο όπλων, τις σφαγές και την κερδοσκοπία στην οποία επιδίδονται οι ρώσικες αρχές, την απαγόρευση κυκλοφορίας παντού όπου εισέρχεται ο ρώσικος στρατός και ταυτόχρονα την απόλυτη εγκατάλειψη των εξαθλιωμένων κατοίκων του Γκρόζνι, της πρωτεύουσας δηλαδή της Τσετσενίας, που έχουν μόλις «απελευθερώσει» τα ρώσικα στρατεύματα. Έκτοτε θα ασχοληθεί με την αποκάλυψη της πραγματικής εικόνας του «βρώμικου πολέμου» της Τσετσενίας καθώς και με άλλα ενοχλητικά για το ρώσικο καθεστώς ζητήματα και θα καταταχθεί στην κατηγορία των «εθνικά ύποπτων» δημοσιογράφων. Πριν βρεθεί νεκρή είχε επιβιώσει από άλλες δύο απόπειρες κατά της ζωής της.

17 Οκτώβρη 1949. Βουκουρέστι. Η εξόριστη πλέον «Προσωρινή Δημοκρατική Κυβέρνηση» των ανταρτών του ΔΣΕ ανακοινώνει το τέλος του εμφυλίου με διάγγελμα της ηγεσίας που μεταδόθηκε από ραδιοσταθμό του Βουκουρεστίου. Το διάγγελμα αυτό ξεκινάει ως εξής: Ο ΔΣΕ δεν κατέθεσε τα όπλα, μονάχα τα έθεσε παρά πόδα…