Πολλές φορές οι λέξεις κρύβουν πολλές ιστορίες πίσω από το νόημά τους. Μία από αυτές είναι και η λέξη τσανακογλύφτης που σήμερα μεταφράζεται σε αυτόν που γλύφει το πιάτο της εξουσίας. Το πρώτο της συνθετικό είναι η «τσανάκα», δηλαδή το πιάτο και το δεύτερο φυσικά ο γλύφτης. Στην πόλη του Πύργου η ιστορία της συγκεκριμένης λέξης ξεκινάει απ’ το μακρινό 1941, στη διάρκεια της ιταλικής κατοχής. Οι Ιταλοί είχαν το αρχηγείο τους στο σημείο που βρίσκεται σήμερα το 1ο Γυμνάσιο, και στην περιοχή είχαν μαζευτεί πολλά παιδιά που είχαν χάσει τους γονείς τους κατά τη διάρκεια του πολέμου, τα οποία κοιμόντουσαν κάτω από τα ιταλικά φορτηγά.
Μία μέρα κάποια από τα ορφανά ξεκίνησαν να παίρνουν τα άδεια πιάτα των φαντάρων (τις τσανάκες) για να πάνε να τις πλύνουν στη βρύση της πόλης που βρισκόταν αρκετά μακριά από το στρατόπεδο. Ο λόγος φυσικά ήταν για να φάνε ότι είχε απομείνει, και μέχρι να φτάσουν στη βρύση το πιάτο δεν χρειαζόταν καν να πλυθεί. Έτσι εμφανίστηκαν οι τσανακογλύφτες, αυτοί δηλαδή που έγλυφαν το πιάτο της εξουσίας. Οι ομάδες αυτές σιγά-σιγά μεγάλωσαν και μάλιστα με τον καιρό άρχισαν να διώχνουν μικρότερα ορφανά που ήθελαν να πάρουν και αυτά καμιά τσανάκα, ενώ επίσης γίνονταν πολλοί τσακωμοί για το ποιος θα πάρει τις περισσότερες.
Με το τέλος του πολέμου αυτές οι ομάδες εξαφανίστηκαν, όχι όμως και η λέξη, που πήρε την αρνητική σημασία που έχει μέχρι και σήμερα, ξεχνόντας τις ρίζες της και συγχέοντας τους τσανακογλύφτες του σήμερα είτε μιλάμε για ρουφιάνους συναδέλφους, είτε «προδότες» πολιτικούς, με τα παιδάκια που στη κατοχή αναγκάστηκαν να ρίξουν την αξιοπρέπειά τους απέναντι στον κατακτητή με αντάλλαγμα λίγα αποφάγια.
Τραμπάκουλας
