Τα τελευταία 6 χρόνια, σε μια χώρα βαριά χτυπημένη από την κρίση, η βαρβαρότητα με τη μορφή της λιτότητας, της αντιλαϊκής αγριότητας και του εργασιακού μεσαίωνα βιώνεται άγρια στην Ελλάδα. Καθημερινά πολλοί άνθρωποι χάνουν τις δουλείες τους, επιχειρήσεις κλείνουν ή μεταφέρονται σε γειτονικές χώρες, εργασιακά/εργατικά δικαιώματα καταργούνται, και όμως το μέλλον φαντάζει χειρότερο.
Στην Ελλάδα λοιπόν του 2016:
- Η (επίσημη) ανεργία πλησιάζει το 30% με 1.300.000 περίπου ανέργους, εκ των οποίων μόνο το 10% δικαιούται επίδομα
- Το 40% όσων εργάζονται δεν είναι ασφαλισμένοι, προσφέρουν δηλαδή «μαύρη»-αδήλωτη εργασία.
- Χιλιάδες εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα αντί για μισθό αμείβονται με… κουπόνια αγοράς προϊόντων από σούπερ μάρκετ.
- Ένας στους τρεις κατοίκους αυτής της χώρας ζει κάτω από το όριο της φτώχειας.
- Χιλιάδες Έλληνες μεταναστεύουν κάθε χρόνο στο εξωτερικό, αναζητώντας καλύτερες συνθήκες διαβίωσης.
Άλλωστε, σύμφωνα με έρευνα του Ευρωβαρόμετρου που δημοσιεύτηκε πέρυσι στις Βρυξέλλες και εξετάζει με ποιο τρόπο η κρίση επηρέασε τις εργασιακές συνθήκες, οι χειρότερες συνθήκες εργασίας σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκονται στην Ελλάδα. Αυτά είναι κάποια πρώτα, βασικά στοιχεία που πρέπει να γνωρίζουν όσοι πρόσφυγες/μετανάστες σκοπεύουν να δοκιμάσουν την τύχη τους εδώ.
Η οικονομία της Ελλάδας ωστόσο, δεν βρισκόταν πάντα σε τόσο χαμηλά επίπεδα. Η ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας στην δεκαετία του ’90 οφείλονταν κατά κύριο λόγο στην εκμετάλλευση των μεταναστών, που και τότε είχαν εισρεύσει κατά χιλιάδες στην Ελλάδα, κυρίως από βαλκανικές χώρες. Σπανίως αναφέρεται πως οι μετανάστες είχαν θετική επίδραση στον πληθωρισμό, αφού μειώθηκε το κόστος παραγωγής μέσω της μαύρης εργασίας τους. Ούτε ποτέ έχει αναφερθεί η συνεισφορά των μεταναστών στην αύξηση της προσφοράς εργασίας, την αύξηση της αγροτικής παραγωγής και του αγροτικού εισοδήματος και σε πολλά άλλα.
Ακόμα και εκείνες τις «καλές» εποχές ευμάρειας πάντως, οι μισθοί παρέμεναν σε χαμηλά επίπεδα για το εργατικό δυναμικό.
Ας επιστρέψουμε όμως στη σημερινή εποχή, της ανεργίας και της εκμετάλλευσης χωρίς όρια. Σύμφωνα με έκθεση του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ (FRA), όσοι μεταναστεύουν στην ΕΕ και κυρίως στην Ελλάδα, όπου βρίσκεται στη τελευταία θέση της σχετικής λίστας, διατρέχουν κίνδυνο να πέσουν θύματα σοβαρής εργασιακής εκμετάλλευσης. Τα πορίσματα της έκθεσης δείχνουν ότι η εγκληματική εργασιακή εκμετάλλευση είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη σε μια σειρά από κλάδους, όπως κυρίως η γεωργία, οι κατασκευές, τα ξενοδοχεία και οι υπηρεσίες εστίασης, η οικιακή εργασία και η μεταποίηση, καθώς και ότι οι θύτες δεν διατρέχουν ιδιαίτερο κίνδυνο να διωχθούν ποινικά ή να υποχρεωθούν να αποζημιώσουν τα θύματα. Παρά τη διαφοροποιημένη γεωγραφική και τομεακή κατανομή τους, οι εργαζόμενοι, που πέφτουν θύματα εκμετάλλευσης, παρουσιάζουν συχνά σημαντικές ομοιότητες, όπως είναι οι πολύ χαμηλοί μισθοί – μερικές φορές ένα ευρώ την ώρα, ή και λιγότερο – και τα 12ωρα ωράρια εργασίας, για έξι, ή και επτά ημέρες την εβδομάδα. «Η κατάσταση αυτή δεν βλάπτει μόνο τα ίδια τα θύματα, αλλά υπονομεύει γενικότερα τους κανόνες εργασίας», αναφέρει χαρακτηριστικά η έκθεση.
Για να μην γίνεται αναφορά όμως μόνο σε εκθέσεις και έρευνες, ας δούμε και μερικά τρανταχτά παραδείγματα εργοδοτικής αυθαιρεσίας εναντίον μεταναστών που έγιναν γνωστά τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα. Κάποια από τα ελάχιστα συμβάντα που έγιναν ευρέως γνωστά:
- Το 2013 στη Νέα Μανωλάδα 119 μετανάστες από το Μπαγκλαντές, που εργάζονταν κάτω από “απάνθρωπες συνθήκες” σε καλλιέργειες φράουλας, δέχτηκαν τα πυρά των εποπτών τους όταν ζήτησαν την καταβολή των 22 ευρώ ανά ημέρα εργασίας που τους είχαν υποσχεθεί. Οι αρχές αναγνώρισαν ως θύματα εργασιακού trafficking και παραχώρησαν άδεια παραμονής μόνο στους 35 εργάτες που τραυματίστηκαν. Επιπλέον, από τους τέσσερις θύτες που συνελήφθησαν, ένας κρίθηκε ένοχος, με την κατηγορία της πρόκλησης σοβαρής σωματικής βλάβης, ένας κρίθηκε ένοχος, για απλή συμμετοχή και δύο αφέθηκαν ελεύθεροι. Ο ιδιοκτήτης της επιχείρησης αθωώθηκε ομόφωνα από τις κατηγορίες της σοβαρής επίθεσης και του εργασιακού trafficking, όπως αναφέρεται.
- Το 2012 ο Ουαλίντ Ταλέμπ, Αιγύπτιος εργαζόμενος σε φούρνο, είχε βρεθεί αλυσοδεμένος σε δέντρο το καλοκαίρι στη Σαλαμίνα. Ο Ουαλίντ είχε πέσει θύμα φρικιαστικής επίθεσης από τον Έλληνα εργοδότη του, ο οποίος τον απήγαγε, τον έδειρε, του έκλεψε οικονομίες μηνών και τον άφησε επί ώρες αλυσοδεμένο σε έναν στάβλο στη Σαλαμίνα.
Το αφεντικό του Ταλέμπ καταδικάστηκε σε 13 χρόνια φυλακή και αυτή τη στιγμή εκτίει την ποινή του. - Το 2008 η Κωνσταντίνα Κούνεβα, καθαρίστρια από τη Βουλγαρία, δέχθηκε επίθεση από δύο αγνώστους, που την περιέλουσαν με βιτριόλι και την υποχρέωσαν να το καταπιεί, προκαλώντας απώλεια της όρασης από το ένα μάτι και βλάβες σε εσωτερικά όργανα. Τον προηγούμενο καιρό η εταιρεία που εργαζόταν είχε ενοχληθεί από τους αγώνες της για καλύτερες συνθήκες εργασίας, με αποτέλεσμα η Κούνεβα να δέχεται απειλές για τη ζωή της.
Στο δικαστήριο που έγινε κάποιους μήνες αργότερα, η έδρα αποφάνθηκε πως το περιστατικό ήταν εργατικό ατύχημα και επιδίκασε στην Κωνσταντίνα Κούνεβα το ποσό των 250.000 από την εταιρεία που εργαζόταν.
Θα πρέπει να αναφερθεί ωστόσο πως και στις 3 συγκεκριμένες περιπτώσεις, όπως και σε πολλές άλλες ακόμα, το κύμα αλληλεγγύης ήταν πολύ μεγάλο. Υπήρξε, από μεγάλο μέρος του αντιφασιστικού κινήματος, ηθική και οικονομική στήριξη των θυμάτων, πορείες αλληλεγγύης, μαζικές παρουσίες στα δικαστήρια όπου εκδικάστηκαν οι υποθέσεις και διάφορες άλλες δράσεις που σκοπό είχαν να δείξουν πως κανένας καταπιεσμένος, ανεξάρτητα από τον τόπο καταγωγής του, δεν είναι μόνος του απέναντι στους καταπιεστές του.
Αυτές είναι λοιπόν οι συνθήκες που πρέπει να περιμένουν ότι θα αντιμετωπίσουν όσοι αποφασίσουν να παραμείνουν στην Ελλάδα. Συνθήκες ήδη δύσκολες για όσους έτυχε να γεννηθούν εδώ, ακόμα δυσκολότερες για τους πρόσφυγες/μετανάστες που βρεθήκαν εδώ χωρίς να το θέλουν.
