In memoriam Μιχάλη Σάλλα και λοιπών αστικών δυνάμεων
Το τρίτο δεκαήμερο του Ιουλίου 2016, το σύνολο των έντυπων και ηλεκτρονικών μέσων «ενημέρωσης» δημοσίευαν πανομοιότυπη αγιογραφία-αναδρομή στην καριέρα του Μιχάλη Σάλλα ως τραπεζίτη. Αφορμή η «οικειοθελής αποχώρηση» του κάποτε παντοδύναμου παράγοντα της Τράπεζας Πειραιώς από τη διοίκησή της, καθώς, δυστυχώς για τον Σάλλα, όλα τα ωραία πράγματα κάποτε τελειώνουν.
Ο βασιλεύς απέθανε, ζήτω ο βασιλεύς
Ο ιδρυτικός νόμος του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας προβλέπει ότι αυτοί που θα διοικούν τις τράπεζες μετά την ανακεφαλαιοποίηση και το ξεκαθάρισμα των «κόκκινων δανείων» δεν πρέπει να έχουν σχέση την τελευταία δεκαετία με πιστωτικά ιδρύματα που λειτουργούν στην Ελλάδα, όπως επίσης και να μην έχουν υπηρετήσει σε δημόσια θέση ή να έχουν σχέση με πολιτικά κόμματα την τελευταία τετραετία. Οπότε οι «συνήθεις ύποπτοι» (π.χ. η «αντιμνημονιακή» Λούκα Κατσέλη) αποκλείονται – άσε που και οι αμοιβές είναι σχετικά χαμηλές γιατί οι τέσσερις ελληνικές «συστημικές» τράπεζες είναι μικρά ψάρια, που στο άμεσο μέλλον κι αφού εκκαθαριστούν από τις «κόκκινες« εκκρεμότητές τους θα απορροφηθούν από μεγαλύτερες ευρωπαϊκές τράπεζες: Οι νέοι διοικητές τους, λέει το ρεπορτάζ, θα παίρνουν «μόνο» 200-390 χιλιάδες ευρώ το χρόνο.
Η διεθνής πιάτσα των τραπεζικών στελεχών είναι επιφυλακτική, γιατί φοβάται τα νομικά και άλλα ρίσκα που συνοδεύουν αυτές τις θέσεις-καρμανιόλα. Γράφει το Bloomberg («Ζητούνται τραπεζίτες», 9/9/2016, http://bloom.bg/2cf0XRn): «Λες και δεν έφταναν τα βουνά κόκκινων δανείων και η πτώση των τιμών των μετοχών τους, οι ελληνικές τράπεζες έχουν ν’ αντιμετωπίσουν έναν ακόμη πονοκέφαλο: να βρουν στελέχη με προσόντα για τις διοικητικές τους θέσεις. Η Εθνική Τράπεζα αναζητά πρόεδρο διοικητικού συμβουλίου, πρόεδρο εξελεγκτικής επιτροπής, όπως και μη εκτελεστικούς διευθυντές. Το κρατικό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, ο μεγαλύτερος μέτοχος τόσο της Τράπεζας Πειραιώς όσο και της Εθνικής, έδωσε παράταση στην προθεσμία των αιτήσεων για την κορυφαία διοικητική θέση του, που αρχικά ήταν η 25η Αυγούστου, σύμφωνα με πηγή που γνωρίζει τα πράγματα. Η Τράπεζα Πειραιώς αναζητά CEO από τον Ιανουάριο». Πιο πρόσφατα, είδαμε την απόρριψη της προτεινόμενης διοίκησης της Τράπεζας Αττικής (που ανήκει στο ασφαλιστικό ταμείο μηχανικών και εργοληπτών δημοσίων έργων ΤΣΜΕΔΕ).
Μ’ αυτά τα δεδομένα, ο έντυπος και ηλεκτρονικός τύπος φώναζε υστερικά το καλοκαίρι για τον «αφελληνισμό των τραπεζών». Πρόκειται για τα ίδια μέσα «ενημέρωσης» που τα τελευταία χρόνια δικαιολογούσαν τις μνημονιακές πολιτικές και τους τεχνικούς όρους των μνημονίων, εξυμνώντας τους «τεχνοκράτες» που θα μας λύσουν όλα τα προβλήματα. Τι έπαθαν ξαφνικά τώρα που η διάσωση των «συστημικών» και «too big to fail» τραπεζών (Εθνική, Eurobank, Πειραιώς, Alphabank) περνά από τη στελέχωση των διοικήσεών τους με άγνωστα σ’ αυτούς πρόσωπα; Αυτό που έπαθαν είναι πως τίθεται υπό διακινδύνευση η ίδια τους η ύπαρξη – ήταν αυτές οι τράπεζες κι αυτά τα στελέχη που μέχρι πρότινος τους εξασφάλιζαν πόρους με τη διαφημιστική τους δαπάνη και τα θαλασσοδάνειά τους. Κάτι τέτοιο ήταν φυσικά αναγκαίο για την ομαλή και επωφελή λειτουργία της «εθνικής» και υπερεθνικής προπαγάνδας – τόσο σε καλές όσο και σε άσχημες εποχές, είτε με αριστερό είτε με δεξιό προσωπείο.
Για να έχουμε μια αίσθηση των μεγεθών, ένας αριθμός: το καλοκαίρι του 2009, η «αριστερή» Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία χρέωνε 50 στρογγυλά χιλιάρικα για κάθε διαφημιστική σελίδα του κυρίου σώματος της εφημερίδας. Αν τα βάλουμε κάτω, θα δούμε ότι τα έσοδα από τις πωλήσεις αυτής, αλλά και όλων των υπόλοιπων εφημερίδων, ήταν κλάσμα μόνο των εσόδων τους από τις διαφημίσεις. Για τα ηλεκτρονικά μέσα «ενημέρωσης» (τηλεόραση, ραδιόφωνο), δεν υπήρχε καν το άλλοθι των πωλήσεων «λιανικής»: πάντοτε πουλούσαν θεατές και ακροατές στους διαφημιστές και τους διαφημιζόμενους.
Τα καινούργια ρούχα του βασιλιά
Τον Αύγουστο, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ υλοποίησε τη δημοπρασία τεσσάρων αδειών λειτουργίας τηλεοπτικών καναλιών πανελλήνιας εμβέλειας. Η αλλαγή των συνθηκών στις τράπεζες είχε φυσικά τον αντίκτυπό της στο αποτέλεσμα της δημοπρασίας: κάποιοι δεν κατάφεραν να πάρουν εγγυητικές επιστολές, κάποιοι άλλοι δεν είχαν λεφτά για πέταμα κι έμειναν στην απέξω.
Η τραγελαφική υπόθεση του «πόθεν έσχες» Καλογρίτσα (παιδιού των καλύτερων ημερών του Περισσού) αναδεικνύει απλώς τα όρια του συστήματος αυτού, το οποίο έχει ανάγκη από αποστρατείες κι εναλλαγές προσωπικού σε διάφορα επίπεδα: μαζί με τον Σάλλα, απ’ τον τραπεζικό χώρο, θα βρεθεί στην αποστρατεία και ο άλλοτε κραταιός ΔΟΛ των Ψυχάρηδων. Και γι’ αυτούς, τα ωραία πράγματα τελείωσαν και πρέπει ν’ αλλάξουν αντικείμενο. Όλο και κάπου θα τους συναντήσουμε στο μέλλον – ωστόσο θα πρέπει να θυμόμαστε ότι στις περισσότερες περιπτώσεις όλοι αυτοί οι «παίκτες» έχουν ανταγωνιζόμενα άμεσα συμφέροντα και θα συγκρούονται διαρκώς σ’ ό,τι αφορά τα δικά τους επίδικα.
Ο βασιλιάς έχει αυτιά γαϊδάρου
Εκκρεμεί να δούμε μερικές λεπτομέρειες ακόμη για το πού θα κάτσει η μπίλια, και γι’ αυτό δε θα το ρίξουμε στο κουτσομπολιό, ωστόσο είναι βέβαιο ότι κάτι έχει αλλάξει – συμφώνησαν σ’ αυτό και οι αγαπητοί Αλέξης Παπαχελάς και Γιάννης Πρετεντέρης.
Ο πρώτος, έγραψε στην Καθημερινή: «Για να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους. Ένα κομμάτι του ελληνικού κατεστημένου είχε ήδη σαπίσει πολύ. Η κρίση το αποτελείωσε, αλλά ήταν και πριν «στον αέρα». Οι υπερβολές, η παντελής έλλειψη κανόνων διακυβέρνησης επιχειρήσεων, η απουσία σεβασμού στους θεσμούς είχαν οδηγήσει σε ένα Φαρ Ουέστ νεοελληνικού τύπου. (…) Σήμερα λοιπόν έχουμε μια μεγάλη αλλαγή σκηνικού, ένα ξαναμοίρασμα της πίτας ισχύος και χρήματος. Η Ελλάδα περνάει τέτοιες φάσεις κάθε 30-40 χρόνια. Μετά την κρίση του 2009, ήταν αναπόφευκτο να έχουμε ακόμη έναν τέτοιο κύκλο».
Ο δεύτερος, αρκετά απογοητευμένος από την Λούμπεν Μεγαλοαστική Τάξη, που έλεγε κάποτε κι η 17Ν στις προκηρύξεις της, έγραψε στο Βήμα: «Αυτό που θεωρήθηκε Βατερλό της αστικής τάξης απέναντι σε κάτι ξύπνιους και αδίστακτους ακτιβιστές [σσ. εννοεί την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ] δεν είναι τελικά παρά η εκκωφαντική αποκάλυψη των ορίων μιας επιχειρηματικής τάξης που δεν έχει σχέση με αστικό σύστημα. Είναι πλούσιοι, δεν είναι αστοί. Και γι’ αυτό προέχει η προστασία του πλούτου τους και όχι η συνείδηση ενός συστήματος που τους επέτρεψε να τον αποκτήσουν (…) Αν χρωστάμε λοιπόν κάτι στον ΣΥΡΙΖΑ είναι ότι οδήγησε ένα στρεβλό και ανισόρροπο επιχειρηματικό σύστημα στο όριά του. Ότι ανέδειξε την έλλειψη ενός υγιούς και συνειδητού αστισμού».
Το κλάμα των δημοσιογράφων-ναυαρχίδων του αστικού λόγου στην Ελλάδα δείχνει τον εκνευρισμό και την απογοήτευσή τους. Όπως όμως δείχνουν όλα, δε θα κρατήσει πολύ. Ως κατεξοχήν οργανικά φερέφωνα της κυριαρχίας, θα προσαρμόσουν κι εκείνοι το λόγο τους ανάλογα με τα συμφέροντά τους – κι αυτοί πλούσιοι είναι και αυτόν τον πλούτο θα κοιτάξουν να προστατέψουν. Ο «ελληνικός καπιταλισμός» ωστόσο περνά σε μια νέα φάση. Η ζωή συνεχίζεται. Το παραμύθι έχει χάπι εντ για τους νέους κρατούντες και, δυστυχώς, δεν φαίνεται να έχει δράκο…
π.
