Εισαγωγή:
Στα μέσα του Δεκέμβρη, μέλη της εφημερίδας sine patria βρέθηκαν σε Χίο και Μυτιλήνη προκειμένου να μοιράσουν στα camps των προσφύγων την τρίγλωσση (αγγλικά, αραβικά, φαρσί) εφημερίδα. Μετά από επικοινωνία με μέλη των τοπικών εγχειρημάτων που στέκονται αλληλέγγυοι στους πρόσφυγες, με τους οποίους πραγματοποίησαν από κοινού το μοίρασμα, αποφάσισαν να πραγματοποιηθεί μια συνέντευξη προκειμένου να γίνει γνωστή η κατάσταση στην περιοχή όπως και η δράση των συντρόφων σε μια πολύ πιο δύσκολη συνθήκη από αυτές που μέχρι τώρα γνωρίζουμε.
Συνέντευξη:
Γειά σου σύντροφε. Κατ’αρχήν μπορείς να μας κάνεις μια περιγραφή των πρώτων μηνών μετά την έλευση των μεταναστών στο νησί της Χίου; Τι κλίμα επικρατούσε στην κοινωνία του νησιού;
-Κοιτάξτε να δείτε. Εμένα η ενασχόληση μου με το προσφυγικό ξεκίνησε από τις πρώτες μεγάλες ροές (σημ. εννοεί ροές προσφύγων). Τις πρώτες μέρες είχαμε περίπου 800 με 1000 άτομα ανά δύο μέρες οι οποίοι αποβιβαζόντουσαν στο νησί. Η πρώτη δομή που στήθηκε ήταν αυτή στον δημοτικό κήπο της Χίου, εκεί τροφοδοτούσαμε τους πρόσφυγες με είδη πρώτης ανάγκης, ενώ τους βοηθούσαμε μαζί με κάποιους γιατρούς, επίσης εθελοντές. Επίσης τους προσφέραμε πρωινό και ένα γεύμα που προέκυπταν από προσφορές των κατοίκων ή από άλλες συλλογικότητες που επίσης βοηθούσαν και συνεχίσαμε έτσι μέχρι που ακούστηκε το όνομα της Σούδας και της ΒΙΑΛ και εκεί ξεκίνησαν τα προβλήματα για τους πρόσφυγες, και για εμάς φυσικά.
Υπήρχε ταυτόχρονα δράση των ακροδεξιών στο νησί;
-Δεν υπήρχε δράση των ακροδεξιών εκείνη την στιγμή. Περνούσαν κάποιοι για να παρατηρήσουν αλλά δεν υπήρχε κανένα θέμα. Τα πρώτα προβλήματα ξεκίνησαν με την κατάληψη του λιμανιού από τους πρόσφυγες. Έκτοτε πότε ησυχάζουν, πότε ξεσηκώνονται αλλά το κλίμα εδώ στο νησί έχει γυρίσει εναντίον μας και εναντίον των προσφύγων. Απλά παλεύουμε.
Θες να μας αναφέρεις για την καταληψη του λιμανιού γιατί δεν είναι γνωστό σαν γεγονός;
–Η κατάληψη του λιμανιού έγινε γιατί οι συνθήκες στην ΒΙΑΛ ήταν άθλιες στην κυριολεξία. Κάποιες φορές οι πρόσφυγες έμεναν πειναμένοι για μέρες, κάποιες χωρίς νερό, από όσο δηλαδή μπορούσαμε να μάθουμε και εμείς αφού η ΒΙΑΛ ήταν ένα κλειστό στρατόπεδο. Εμείς προσπαθούσαμε να μπούμε μέσα αλλά δεν μας άφηναν, έγιναν και κάποιες διαμαρτυρίες, μέχρι που οι πρόσφυγες είπαν: πρέπει να κάνουμε κάτι άλλο. Έτσι έγινε η κατάληψη του λιμανιού. Τώρα αν υποκινήθηκε συγκεκριμένα από κάποιους, εμείς σαν ομάδα αλληλέγγυων δεν μπορέσαμε να το μάθουμε, τέλος πάντων, η συγκεκριμένη κίνηση ήταν κάτι πολύ σημαντικό τότε για το νησί. Το να μείνει το νησι χωρίς λιμάνι για δέκα και δεκαπέντε μέρες ήταν πολύ μεγάλο γεγονός. Εμείς τότε προσπαθήσαμε μιλώντας κυριολεκτικά σε κουφούς ανθρώπους, όπως και κουφός ήταν και ο δήμος πιο συγκεκριμένα, προτείναμε κάποιες λύσεις για να εκτονωθεί η κατάσταση αλλά δεν πετύχαμε κάτι. Και κάποια στιγμή γινεται το μπάμ. Δηλαδή εμφανίζονται φασίστες, οι οποίοι είναι συγκεντρωμένοι, πετάνε εκρηκτικά, κροτίδες, στους πρόσφυγες, η αστυνομία εθελοτυφλεί, επιτίθενται σε εμάς, που είχαμε χτυπηθεί, τραυματιστεί και η κατάσταση ήταν πολύ άσχημη στην κυριολεξία. Στη συνέχεια δεχόμαστε απειλές επανειλλημένα και προσωπικά και σαν συλλογικότητα, αγγίξαν τις δουλειές μας και άλλα προβλήματα που σε κάποιους ανθρώπους έγιναν πιο συγκεκριμένα. Αυτή είναι η κατάσταση που βιώνουμε μέχρι τώρα. Δεν έχει αλλάξει κάτι.
Μας έχει μεταφερθεί ότι οι φασίστες έχουν φτιάξει πολιτοφυλακές. Ισχύει αυτό;
-Αυτή τη στιγμή δεν γνωρίζω εάν έχουν δράση, υπήρξαν όμως αρκετές φορές που βγήκαν στους δρόμους, παριστάνωντας ότι φυλάνε το νησί, ενώ έχουν χτυπηθεί πρόσφυγες επανειλλημένα, οι οποίοι πλεόν κατ’ ανάγκη βγαίνουν μόνο νύχτα και ποτέ μόνοι τους και πάντα πολλοί μαζί. Κατά τα άλλα και εμείς έχουμε απειληθεί από τέτοιες ομάδες ενώ και σε μια δομή, το soli-cafe, έχουν ρίξει μολότοφ.
Για τί αριθμό μιλάμε;
-Οι ενεργοί φασίστες στο νησί είναι ένας αριθμός 40 με 45 άτομα.
Έχουν κάνει πορεία όμως 1500 άτομα.
-Αυτή η πορεία ήταν από άλλη κατηγορία της κοινωνίας μας. Πρώην πασόκοι και νυν νεοδημοκράτες που κάτι συνέβη στο νησί και τους ξεβόλεψε. Αυτοί ήταν σε μια λογική ότι αναγνωρίζουν ότι οι πρόσφυγες έρχονται από πόλεμο αλλά από την άλλα έλεγαν: και εμείς τι φταίμε να τους έχουμε μέσα στην πόρτα μας. Αυτή η κατηγορία ανθρώπων ήταν. Η πορεία που έκαναν οι φασίστες καθαρά ήταν 200 με 250 άτομα, αριθμός παρόμοιος με τον δικό μας όταν μαζευόμαστε. Είχαν κάνει δηλαδή δύο πορείες με τέτοιο αριθμό, αλλά και αυτοί δεν είναι ενεργοί, είναι και αυτοί άλλη κατηγορία.
Είπες ότι έχουν γίνει τέτοιες πορείες από αλληλέγγυους;
-Ναι. Έχουν γίνει δύο πορείες. Η μια ήταν όταν είχαν χτυπηθεί αλληλέγγυοι μετά το επεισόδια της Σούδας [1] και η άλλη στις 17 Νοέμβρη όπου κάναμε παράλληλη πορεία με τους φοιτητές του πανεπιστημίου.
Σχετικά με τους φασίστες, θεωρείς ότι έρχεται κόσμος από Αθήνα, ότι δηλαδή αποτελεί οργανωμένο σχέδιο;
-Ναί. Υπάρχουν πληροφορίες ότι έρχονται συνεχώς άτομα από Αθήνα. Εγώ είμαι πεπεισμένος ότι τις επιθέσεις στον καταυλισμό [2] τις έκαναν άτομα από Αθήνα. Επίσης την προηγούμενη μέρα ήταν εδώ οι Κασιδιάρης και Λαγός, οι οποίοι αποκλείεται να ήρθαν μόνοι τους.
Μπορείς να μας περιγράψεις ποιά είναι η ταξική σύνθεση του νησιού; Με τι ασχοούνται δηλαδή οι κάτοικοι και σε τι βαθμό έχουν επηρεαστεί τα επαγγέλματα τους από την παρουσία των μεταναστών;
-Οι κάτοικοι εδώ είναι κυρίως ναυτικοί, ασχολούνται και σε ένα δεύτερο βαθμό με την μαστίχα και επίσης είναι εμπόροι και βιοτέχνες αλλά σε μικρότερο βαθμό. Η Χίος είναι ένα νησί σε μεγάλο βαθμό συντηρητικό. Δηλαδή υπάρχει μια αντίληψη ότι «έχω εγώ να φάω, τώρα δεν με νοιάζει και πολύ αν ο διπλανός δεν έχει». Εγώ, από την εμπειρία μου τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια που ζώ εδώ, έτσι θα το χαρακτήριζα το νησί. Οι κάτοικοι καθαρά επηρεάστηκαν από τις φήμες ότι οι πρόσφυγες ληστέυουν, καταστρέφουν και άλλα τέτοια. Δηλαδή πήγαινε ένας πιτσιρικάς να κλέψει δύο καραμέλες από το περίπτερο και αυτό χαρακτηρίζονταν ληστεία. Κάπως έτσι. Με αυτό τον τρόπο χάσαμε ότι είχαμε χτίσει το πρώτο διάστημα.
Ποιά είναι η στάση του Δήμου όσον αφορά τη διαμονή των μεταναστών στο νησί;
–Η στάση του δήμου είναι ένα τίποτα. Μέχρι προχθές τσακωνόντουσαν με την Ύπατη Αρμοστία για το ποιός θα πληρώσει το ρεύμα στη Σούδα και εν τω μεταξύ είχε κρύο και οι πρόσφυγες πεινούσαν. Γενικά η στάση του δήμου είναι αν μπορεί να εξοικονομήσει κάποιο όφελος από τους πρόσφυγες έχει καλώς, αλλιώς δεν τον απασχολεί το ζήτημα.
Έχει κάνει ο δήμος ρατσιστικές δηλώσεις; Στην περίπτωση της Κρήτης αυτοί που βγήκαν μπροστά προκειμένου να μην φιλοξενηθούν μετανάστες στο νησί ήταν οι τοπικοί δήμαρχοι. Υπάρχει κάποια κίνηση από τους τοπικούς βουλευτές της νέας δημοκρατίας;
-Όχι. Αλλά όταν ο δήμαρχος στα γεγονότα του λιμανιού μας είπε: «ή έρχεστε μαζί μου ή σας δίνω σε αυτούς» εννοώντας τους φασίστες, κάτι σημαίνει αυτό. Αυτή η φράση λέει κάτι. Εμείς τότε του λέγαμε να μην εξαγριώνει την κατάσταση, ότι «άσε μας θα τους πάρουμε εμείς (σημ. εννοεί τους πρόσφυγες), να τους πάμε όπου είναι να πάνε» αλλά συναντήσαμε τοίχο.
Ποιά είναι η στάση του επίσημου κράτους, της αστυνομίας και του λιμενικού σχετικά με τους μετανάστες, τους αγώνες των μεταναστών και τους φασίστες που κινητοποιούνται στο νησί;
-Κοίτα όσον αφορά τους μετανάστες η στάση τους προφανώς δεν είναι καλή, αλλά έχοντας ακούσει και τι γίνεται αλλού νομίζω ότι είμαστε σε μια μέση κατάσταση. Έχουν παρουσιαστεί κάποια κρούσματα [3] αλλά δεν είναι τόσα πολλά όσο σε άλλες περιοχές. Τώρα σχετικά με τους φασίστες, οι επιθέσεις που έχουν γίνει μπροστά στα μάτια τους καμία δεν πήγε σαν αυτόκλητη επίθεση [4] ενώ μας αντιμετωπιζουν με φράσεις όπως: «εσύ τι έκανες εκεί; γιατί δεν ήσουν σπίτι σου;», τώρα υπάρχουν και δύο δικογραφίες που εκκρεμούν. Πάντως οι προσαγωγές που έχουν γίνει είναι μόνο από αλληλέγγυους. Δεν προσήχθη ποτέ κανένας φασίστας στην ασφάλεια.
Οι οποίοι φαντάζομαι για ένα τέτοιο μέρος θα είναι πασίγνωστοι.
-Ναι, εννοείται ότι είναι γνωστοί.
Ο πληθυσμός των μεταναστών που βρίσκονται στη Χίο, σε τι νομικό καθεστώς είναι; Τι ακριβώς περιμένει; Περιμένει την απελασή του ή να πάει στην Αθήνα;
-Η ελπίδα τους είναι να πάνε στην Αθήνα. Θεωρούν ότι έτσι κάνουν ένα βήμα μπροστά. Εμας είναι δύσκολη η θέση μας, είναι δίκοπο μαχαίρι για εμάς τι θα τους πούμε. Δεν ξέρω αν κάνουμε το σωστό. Κάποιες φορές τους λέμε να πάνε στην Αθήνα, κάποιες φορές προβληματιζόμαστε για το που θα κοιμούνται αν θα μένουν στους δρόμους, γιατί κάποιοι φεύγουν με εισητήρια της Ύπατης Αρμοστείας και κάποιοι φεύγουν παράνομα, κρύβονται μέσα στις νταλίκες, άλλους τους πιάνουν και άλλους όχι. Τέλος πάντων αυτή είναι η κατάσταση. Βέβαια μιλάνε οι πρόσφυγες στην Αθήνα με αυτούς που είναι εδώ και τους δίνουν πληροφορίες. Περισσότερα δεν γνωρίζουμε. Τώρα εμείς θεωρούμε, αν δεν αλλάξει η κατάσταση, ότι εδώ μπορεί να είναι καλύτερα για αυτούς. Πάντως είναι πολύ πολύπλοκο το θέμα. Δεν τους έχουνε πεί και τι θα γίνει μετά. Σε λίγο καιρό όλοι ξέρουμε τι θα γίνει.
Για τι ηλικίες μιλάμε;
-Υπάρχουν κάποιοι ηλικιωμένοι αλλά δεν είναι πολλοί. Σε γενικές γραμμές είναι από παιδιά μέχρι άνθρωποι 50 χρονών. Εθνικότητες έχει από όλες – από Μαρόκο και Κονγκό μέχρι Ιράκ και Αφγανιστάν. Τα πάντα.
Θέλω να μου πείς ποιά είναι η οργάνωση και η δράση των αλληλέγγυων σήμερα.
-Οι αλληλέγγυοι έχουμε μοιραστεί σε τρείς ομάδες. Έιναι η ομάδα των ρούχων, που τους προμηθεύει με ρούχα, η ομάδα της κοινωνικής κουζίνας, όπου τα υλικά έχουν τελειώσει, δηλαδή πέρα από μια σούπα, μια-δύο φορές την εβδομάδα δεν μπορούμε να προσφέρουμε κάτι άλλο, αφού πλέον υπάρχει έλλειψη προσφορών και εμείς οικονομικά έχουμε πρόβλημα. Δηλαδή ότι κάνουμε, το κάνουμε πλέον μόνοι μας, αν εξαιρέσεις κάποιες λίγες προσφορές. Τέλος υπάρχει και μια ομάδα πιο ενεργή στο πολιτικό επίπεδο. Αυτή η ομάδα κάνει συνελεύσεις μέσα στη Σούδα, μιλάει με τους ανθρώπους για προβλήματα πέρα από τα ρούχα και τα τρόφιμα, τα οποία ακούμε και σε γενικές γραμμές μας φέρνουν σε πολύ δύσκολη θέση αφού γνωρίζοντας ότι πάει να ενεργοποιηθεί το Δουβλίνο ΙΙ, [5], δεν ξέρουμε τι να τους πούμε. Αυτές οι ομάδες είναι και υπάρχει και ένας κόσμος ο οποίος κάποιες φορές ενεργοποιείται και κάποιες όχι. Επίσης τώρα τα χριστούγεννα λέμε να κάνουμε μια γιορτη, να μοιραστούνε κάποια γλυκά, να παίξουμε κάποια παιχνίδια.
Θέλεις να μας περιγράψεις την κατάσταση των τελευταίων ημερών [6];
-Οι καιρικές συνθήκες είναι πάρα πολύ βαριές, δύσκολες. Η Σούδα είναι το πλεόν ακατάλληλο μέρος για χειμώνα, δηλαδή υπάρχει ένας βοριάς που μπαίνει μέσα στην τάφρο [7] και ρίχνει τη θερμοκρασία τρείς βαθμούς κάτω. Σήμερα λύθηκε το θέμα με το ρεύμα γιατί υπήρχε διαμάχη ανάμεσα στον δήμο και την Ύπατη Αρμοστία για το ποιός θα το πληρώσει, οι τουαλέτες είναι υποτυπώδεις, δηλαδή οι περισσότεροι πρόσφυγες προσπαθούν να βρούνε κάποια τρύπα για να κάνουν την ανάγκη τους. Επίσης το νερό είναι παγωμένο. Αν πάρουμε κάποιον σπίτι μας, μπορεί να κάνει μπάνιο, αλλιώς στους μηδέν βαθμούς με παγωμένο νερό δεν γίνεται.
Αριθμητικά τι κόσμος μένει στην ΒΙΑΛ και τι κόσμος στη Σούδα;
-Στη Σούδα ο αριθμός κινείται ανάμεσα σε 700 και 1000 άτομα.
Θέλεις να προσθέσεις κάτι άλλο;
–Αυτό που θα ήθελα πω και αυτό που επιδιώκουμε με την κίνηση με τα παιδιά που ήρθανε [8] είναι ότι εμείς πρώτη φορά αντιμετωπίζουμε μια τέτοια κατάσταση, κάποια πράγματα μπορεί όντως να τα κάνουμε λάθος και συνεπώς χρειαζόμαστε υποστήριξη από κάποια ομάδα ή κάποια συλλογικότητα. Απλά πράγματα: τι κάνουμε σε αυτή την περίπτωση και τι στην άλλη. Κάτι σαν δεύτερη γνώμη. Αλλά το βασικότερο από όλα είναι ότι δεν υπάρχει νομική κάλυψη. Δηλαδη δεν έχουμε ένα δικηγόρο αυτή τη στιγμή στη Χίο, που να τρέξει για εμάς ή για τους πρόσφυγες. Υπάρχουν κρατούμενοι στο τμήμα που δεν ξέρουμε το νομικό καθεστώς. Δεν ξέρουμε τίποτα.
Θες να μας πείς κάτι για το περιστατικό με το στέλεχος της Κομισιόν [9];
–Τι να πω; Αυτό ήτανε φοβερό. Το πρωτοπαλίκαρο της Χρυσής Αυγής, οδηγός αυτού του ανθρώπου. Ο άνθρωπος που έχει χτυπήσει πρόσφυγες, μικρά παιδιά και αλληλέγγυούς. Δεν υπάρχει κάτι να πω.
Ωραία. Τελευταία ερώτηση από εμένα. Πως επιτυγχάνεται η ησυχία στα camps; Υπάρχουν στελέχη της κυβέρνησης που διαδίδουν φήμες ότι θα επιταχυνθούν οι διαδικασίες ή ότι θα πάνε όλοι στη Αθήνα; Με ποιό τρόπο δέχεται αυτός ο κόσμος να ζεί σε αυτήν την κατάσταση;
–Θεωρώ ότι οι πρόσφυγες δεν είναι ήσυχοι. Το καζάνι βράζει συνέχεια. Για αυτό και υπάρχουν ξεσπάσματα, κάποιοι τσακωμοί που αποδεικνύουν ότι δεν είναι ήσυχοι. Μερικούς προσπαθούν να τους καθησυχάσουν οι ΜΚΟ και όλοι αυτοί αλλά το έχουν καταλάβει το παιχνίδι. Απλά προσπαθούν να κάνουν κάτι. Τι θα είναι αυτό που θα κάνουν δεν ξέρω. Ήθέλαν να κάνουν μια καθιστική διαμαρτυρία, αλλά δεν την έκαναν τελικά. Τον λόγο που δεν έγινε δεν τον μάθαμε. Εγώ προσωπικά φοβάμαι μην γίνει κάτι άσχημο. Όλη η κατάσταση είναι ένα καζάνι που βράζει και δεν ξέρω τι θα γίνει. Τις ανακοινώσεις που βγαίνουν, άλλοι δεν τις ακούνε καν, άλλοι φεύγουν βρίζοντας, άλλοι περιμένουν να δουν τι θα γίνει. Πάντως κάτι θα γίνει.
Σημειώσεις
[1] & [2] αναφέρεται στα γεγονότα της 16ης και 17ης Νοέμβρη όπου μια μέρα μετά την επίσκεψη Κασιδιάρη και Λαγού στο νησί, φασίστες πραγματοποιούν μεγάλη επίθεση στον καταυλισμό της Σούδας πετώντας βεγγαλικά και μοότοφ από μεγάλο ύψος προς τις σκηνές των προσφύγων. Σύμφωνα με κινηματικά site νεαροί πρόσφυγες σαν απάντηση άνοιξαν κατάστημα με βεγγαλικά προκειμένου να αμυνθούν με τη σειρά τους. Τα γεγονότα αναφέρθηκαν εντέλώς ανάποδα από τα ΜΜΕ παρουσιάζοντας τους φασίστες σαν κατοίκους του νησιού που αντέδρασαν στην εκτόξευση των βεγγαλικών από τους πρόσφυγες. Σημειώνεται ότι όλο το σκηνικό συνέβη μπροστά σε διμοιρίες των ΜΑΤ, οι οποίες στη συνέχεια πραγματοποίησαν έφοδο στον καταλαυλισμό. Σημειώνεται επίσης ότι υπήρξαν και τραυματισμοί αλληλέγγυων που έσπευσαν να βοηθήσουν τους πρόσφυγες ενώ δεκάδες οικογένειες διέμειναν εκτός καταυλισμού για κάποιο χρονικό διάστημα. [3] πιθανώς εννοεί κρούσματα βίαιης συμπεριφοράς [4] εννοεί ότι δεν έχει σχηματιστεί δικογραφία από τους μπάτσους χωρίς να υπάρξει μύνηση [5] σύμφωνα με τον Κανονισμό Δουβλίνο ΙΙ, ο μετανάστης δικαιούται να ζητήσει άσυλο στην ευρωπαϊκή χώρα στην οποία θα εισέλθει την πρώτη φορά συνεπώς μετανάστες οι οποίοι εισέρχονται στην Ελλάδα και κατόπιν μεταβαίνουν σε άλλη χώρα για να αιτηθούν άσυλο θα πρέπει, σύμφωνα με τον κανονισμό Δουβλίνο ΙΙ, να επιστρέφουν στην Ελλάδα. [6] στις 19 Δεκέμβρη δεκάδες πρόσφυγες ξεκίνησαν απεργία πείνας διαμαρτυρόμενοι για τις άθλιες συνθήκες διαμονής τους αλλά και τις σχεδιαζόμενες απελάσεις. [7] ο καταυλισμός της Σούδας βρίσκεται κυριολεκτικά μέσα σε τάφρο [8] αναφέρεται στους συντρόφους της εφημερίδας [9] ο Μάρτεν Φερβέι, Ευρωπαίος συντονιστής για την εφαρμογή της Δήλωσης Ευρωπαϊκής Ένωσης- Τουρκίας, κατά την επίσκεψή του στη Χίο επέλεξε σαν οδηγό και σωματοφύλακα τον τοπικό αρχηγίσκο της Χ.Α, Ματθαίο Μερμυγκούση. Μετά από τις προφανείς αντιδράσεις το γεγονός αποδόθηκε σε λάθος της εταιρίας που είχε αναλάβει τις μετακινήσεις του μεγαλοστελέχους της Ε.Ε.
