Το 1974 ο Χένρι Κίσινγκερ έλεγε «Ελέγξτε το πετρέλαιο και θα ελέγχετε τα έθνη. Ελέγξτε το φαγητό και θα ελέγχετε τον κόσμο». Με τα σημερινά δεδομένα, για να αποδοθεί το ίδιο νόημα θα πρέπει να αντικαταστήσουμε τη λέξη «πετρέλαιο» με τις λέξεις «ενεργειακοί πόροι» και «ενεργειακά δίκτυα».
Σήμερα, ο ιδιαίτερα συγκεντρωμένος σε λίγα χέρια -διεθνώς και σε επίπεδο Ε.Ε.- τομέας της ενέργειας, δεν έχει διλήμματα «καθαρής» και «βρώμικης» ενέργειας. Οι ίδιοι κολοσσοί προωθούν όλα τα είδη ενέργειας, ανάλογα με τη συγκυρία που διαμορφώνεται. Πολύ περισσότερο, δεν έχει διλήμματα για τους τρόπους που θα χρησιμοποιήσει για να επιβάλει τον έλεγχο του τομέα της ενέργειας. Αν η οικονομία και η πολιτική δεν αρκούν, δεν διστάζει να προχωρήσει με τη βία.
Όλα τα παραπάνω δεν είναι θεωρητικά. Είναι αυτό ακριβώς που βιώνουμε σήμερα στην Ανατολική Μεσόγειο, όπου, σε καιρό κρίσης, κάποιοι έχουν την πολυτέλεια να διαμορφώνουν με κάθε μέσο την «επόμενη ημέρα», όπως την αντιλαμβάνονται κι όπως τους συμφέρει. Στις γεωπολιτικές αυτές συγκρούσεις, ο τομέας της ενέργειας έχει κυρίαρχη θέση. Ο καθορισμός του «μίγματος ενέργειας» (πυρηνικά, άνθρακας, υδρογονάνθρακες, βΑΠΕ, τώρα και σχιστολιθικό αέριο), οι όροι ελέγχου των πόρων και των δικτύων μεταφοράς με αγωγούς και υποβρύχια καλώδια, περνάνε μέσα από την εξαθλίωση των λαών της Ανατολικής Μεσογείου, και κολυμπώντας στο αίμα τους.
Ήδη έχει γίνει ξεκάθαρο ότι η πολιτική για τις ΑΠΕ είναι μια αδιαφανής πολιτική που σχεδιάζεται με βάση τις πρωτοβουλίες της αγοράς, και όχι με ορθολογικά κριτήρια και τεχνικοοικονομικά δεδομένα. Κυρίως, όχι με κοινωνικά δεδομένα! Τα όποια αιτήματα για ενημέρωση και συμμετοχή στις αποφάσεις της κοινωνίας για όλα τα υπόλοιπα θέματα ενέργειας, συναντούν άρνηση, όχι μόνο για τους ίδιους λόγους που συνάντησαν μέχρι σήμερα (περί ελεύθερης αγοράς), αλλά και για πολλούς άλλους. Ισχυρίζονται ότι ανήκουν στη σφαίρα της εξωτερικής πολιτικής –εννοώντας τις διεθνοποιημένες αγορές- και ότι οι χειρισμοί ανήκουν στους ειδικούς, κι ας είναι η κοινωνία που πληρώνει τις συνέπειες.
Τα «διευρωπαϊκά δίκτυα» ενέργειας, που εύκολα εκτείνονται σε μη ευρωπαϊκό χώρο, ανάλογα με τις συμμαχίες που διαμορφώνονται (όπως αγωγός ΤΑΠ, διασύνδεση Ισραήλ-Κύπρος-Ελλάδα μέσω Κρήτης) δεν σχεδιάζονται για να ενώσουν τους λαούς του πλανήτη, αλλά τα συμφέροντα των εκάστοτε συμμάχων, στα πλαίσια μιας παγκοσμιοποίησης του ελέγχου και των κερδών των ομίλων στον τομέα της ενέργειας.
Ποια διασύνδεση;
Το μπλακ άουτ στη Σαντορίνη τον περασμένο Αύγουστο, ήταν μόνο η αφορμή για να θυμηθούν να προωθήσουν τις διασυνδέσεις. Η περίπτωση όμως της διασύνδεσης της Κρήτης, πέρα από τις ομοιότητες που έχει με τη διασύνδεση των Κυκλάδων (στήριξη των νησιών με μονάδες βάσης από το ηπειρωτικό σύστημα με αντάλλαγμα την υπερφόρτωσή τους με βΑΠΕ), περιέχει κι άλλες παραμέτρους που αφήνουν έκθετη την Κρήτη και σ’ άλλους κινδύνους. Αυτό οφείλεται κυρίως στην ύπαρξη της Νατοϊκής βάσης στη Σούδα, αλλά και στην προοπτική εξόρυξης υδρογονανθράκων, τις «υποστηρικτικές» δραστηριότητες που θα αναζητηθούν σε χερσαίους χώρους του νότου του νησιού, όπου -συν τοις άλλοις- έχουν αποτυπωθεί στους χάρτες και «οικόπεδα» εξόρυξης.
Για τη διασύνδεση της Κρήτης, προβάλλεται, για «λαϊκή κατανάλωση», το επιχείρημα της απεξάρτησης από το πετρέλαιο και της απαλλαγής της κοινωνίας από το κόστος Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας (ΥΚΩ), που πληρώνει στους λογαριασμούς του ρεύματος.
Αυτά δεν ισχύουν όπως σαφώς διευκρινίζει ο Ανεξάρτητος Διαχειριστής Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΔΜΗΕ) στις παρατηρήσεις που έγιναν για το Δεκαετές Πρόγραμμα Ανάπτυξης Συστήματος Μεταφοράς (2014-23): «Η διασύνδεση των νησιών με το ηπειρωτικό Σύστημα οδηγεί πράγματι σε σημαντική εξοικονόμηση ΥΚΩ, λόγω της διαφοράς κόστους μεταξύ της παραγόμενης ενέργειας από πετρελαϊκές μονάδες και αυτής στο Διασυνδεμένο Σύστημα. Σε καμία περίπτωση όμως δεν επιτυγχάνεται “μηδενισμός” των ΥΚΩ και τούτο για τους πιο κάτω λόγους: (α) Μετά τη διασύνδεση ενός νησιωτικού συμπλέγματος δεν είναι δυνατόν να αποξηλωθεί η συμβατική ισχύς. Ένα σημαντικό μέρος αυτής πρέπει να παραμείνει για λόγους ασφάλειας τροφοδότησης…».
Εξάλλου, το μόνο βέβαιο είναι, ότι το κόστος του ρεύματος θα αυξηθεί και στο ηπειρωτικό σύστημα και στα νησιά, λόγω της απελευθέρωσης της αγοράς ενέργειας.
Η εξαγγελία για τη διασύνδεση της Κρήτης μέσω κοινοτικών προγραμμάτων και μέσω Συμπράξεων Δημόσιου Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ), αλλά και με διεθνή διαγωνισμό είναι απόλυτα ασαφής. Η εξαγγελία αναφέρεται στη διασύνδεση Ισραήλ-Κύπρος-Ελλάδα μέσω Κρήτης που έχει ενταχθεί στα Διευρωπαϊκά Δίκτυα, χωρίς ποτέ να εξηγηθεί πώς αυτή η διασύνδεση θα επηρεάσει την Κρήτη και τα υπόλοιπα σχέδια διασύνδεσης.
Είναι πολλά τα καλώδια και πολλοί οι ενδιαφερόμενοι μνηστήρες
Πέρα από το καλώδιο Ισραήλ-Κύπρος-Ελλάδα, υπάρχει ο προγραμματισμός του Ανεξάρτητου Διαχειριστή Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΔΜΗΕ) ότι ο ίδιος θα αναλάβει τη διασύνδεση. Στο μεταξύ, ο ίδιος ο ΑΔΜΗΕ –ακόμη θυγατρική της ΔΕΗ- οδεύει προς ιδιωτικοποίηση μέσω ΤΑΙΠΕΔ, την ίδια στιγμή που στο Βερολίνο και το Αμβούργο η κοινωνία αγωνίζεται για να επανακρατικοποιηθούν τα ενεργειακά δίκτυα, έχοντας διαπιστώσει ότι η ιδιωτικοποίηση ανεβάζει το κόστος της ενέργειας, και η Ιρλανδία εγκαταλείπει την πώληση της κρατικής εταιρείας ηλεκτρισμού που ζητούσε η «δική της» τρόικα;
Παράλληλα είναι γνωστό σε όλους, ότι έχουν ενταχθεί στο φαστ τρακ τα σχέδια δύο εταιρειών για να κατασκευάσουν καθεμία αιολικούς σταθμούς πάνω από 1000 MW, και ότι οι ίδιες αναλαμβάνουν το κόστος της διασύνδεσης. Ανάλογο σχέδιο υπάρχει και από την Παγκρήτια Τράπεζα με φωτοβολταϊκούς σταθμούς.
Σε κάθε περίπτωση, επειδή το πρόβλημα δεν είναι ποιος ακριβώς θα κατασκευάσει τη διασύνδεση, αλλά ποιες θα είναι οι συνέπειες για την Κρήτη, τονίζουμε ότι:
Δεν πρόκειται να μπούμε στη διαδικασία να διαλέξουμε πόσα, ποια και από ποιους, καλώδια θα διασυνδεθούν με την Κρήτη. Δεν θα επιτρέψουμε κανένα καλώδιο, που θα ανοίξει ντε φάκτο τον ασκό των βΑΠΕ, της καταστροφής και του ξεπουλήματος στο νησί μας.
Δεν θα φάμε το παραμύθι ότι θα απαλλαγεί η κοινωνία από τις αυξήσεις στους λογαριασμούς του ρεύματος, ούτε ότι θα κλείσουν οι πετρελαϊκές μονάδες στην Κρήτη.
Δεν δεχόμαστε αέναες επενδύσεις στον τομέα της ενέργειας, που ενώ δεν είναι αναγκαίες, χρηματοδοτούνται με πόρους «ανάπτυξης» -που κι αυτούς τους πληρώνουμε- ενώ θα μπορούσαν να διατεθούν σε άλλους τομείς που έχει ανάγκη ο τόπος.
Δεν θα δεχθούμε η Κρήτη, από μοναδικό στον κόσμο νησί για την βιοποικιλότητα και τη φυσική του ομορφιά, που γέννησε έναν από τους σημαντικότερους πολιτισμούς του κόσμου, να μετατραπεί σε μια ΑΠΕ-ραντη βιομηχανική ζώνη παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και σε ένα αβύθιστο αεροπλανοφόρο που θα αποθηκεύει και θα μεταφέρει τα ενεργειακά αποθέματα της Ανατολικής Μεσογείου σε όλο τον κόσμο!
Παγκρήτιο Δίκτυο Αγώνα Κατά Των Βιομηχανικών ΑΠΕ
padyagobape@gmail.com
https://sites.google.com/site/pagkritiodyktioagonakatavape
