Από το ναυάγιο του Τιτανικού το 1912 και τη θέσπιση των κανόνων ασφάλειας για όλους τους επιβάτες –ανεξαρτήτως της τάξης τους– μέχρι σήμερα, το 2023, και τα δρομολόγια της Attica Group από την Ιταλία προς την Ελλάδα, λίγα πράγματα έχουν αλλάξει για τους ανθρώπους των κάτω καταστρωμάτων, που ανήκουν στη χαμηλότερη τάξη, και βρίσκονται σε ένα συνεχές καθεστώς εξαίρεσης.
Ο Τιτανικός βυθίζεται ξημερώματα της 15ης Απριλίου του 1912, οδηγώντας στον θάνατο περισσότερους από 1.500 ανθρώπους, καθιστώντας το ναυάγιο μία από τις μεγαλύτερες ναυτικές καταστροφές σε καιρό ειρήνης στην ιστορία. Η συντριπτική πλειοψηφία των επιβατών που είχαν επιβιβαστεί σε σωσίβιες λέμβους ήταν πρώτης και δεύτερης θέσης. Λίγοι επιβάτες τρίτης θέσης είχαν καταφέρει να φτάσουν στο κατάστρωμα για πρώτη και τελευταία φόρα, διεκδικώντας μια θέση στις σωσίβιες λέμβους, καθώς απαγορευόταν η έξοδός τους στα ανοιχτά καταστρώματα και τους χώρους της πρώτης και δεύτερης θέσης.
«Αυτός ο διαχωρισμός δεν ήταν απλώς για κοινωνικούς λόγους, αλλά ήταν απαίτηση των νόμων για τη μετανάστευση των Ηνωμένων Πολιτειών, οι οποίοι επέβαλλαν τον διαχωρισμό των επιβατών τρίτης θέσης για τον έλεγχο της μετανάστευσης και την πρόληψη της εξάπλωσης μολυσματικών ασθενειών. Επιβάτες πρώτης και δεύτερης θέσης σε υπερατλαντικά πλοία αποβιβάστηκαν στις κύριες προβλήτες στο νησί του Μανχάταν, αλλά οι επιβάτες τρίτης θέσης έπρεπε να περάσουν από υγειονομικούς ελέγχους και επεξεργασία στη Νήσο Έλις.
»Πριν όλοι οι επιβάτες της τρίτης θέσης να έχουν καν την ευκαιρία της ζωής τους, οι ναύτες του Τιτανικού στερέωσαν τις πόρτες και τις σκάλες που οδηγούσαν από το τμήμα τρίτης θέσης στο κατάστρωμα»
Τιτανικός 1912
Στον απόηχο του ναυαγίου, η δημόσια κατακραυγή για την έλλειψη σωστικών λέμβων, τους χαλαρούς κανόνες ασφάλειας και την άνιση μεταχείριση των διαφορετικών θέσεων στις οποίες ανήκαν οι επιβάτες που επέβαιναν στο πλοίο, οδηγεί, το 1914, στη δημιουργία της Σύμβασης SOLAS (Safety Of Life At Sea – Ασφάλεια Ζωής στη Θάλασσα), η οποία διέπει τη ναυτική ασφάλεια μέχρι και σήμερα. Συγκεκριμένα η σύμβαση SOLAS του 1974, όπως τροποποιήθηκε με το ΦΕΚ 47 Α΄/11-2-2004, ισχύει και στην Ελλάδα.
Σήμερα, ένα από τα πλοία του ομίλου Attica –που διαχειρίζεται τις εταιρίες Superfast Ferries, Blue Star Ferries, Hellenic Seaways, πλέον και την Αnek Lines– αναχωρεί από κάποιο λιμάνι της Ιταλίας με προορισμό την Ελλάδα. Οι επιβάτες επιβιβάζονται, η φόρτωση ολοκληρώνεται, και από τα μεγάφωνα του πλοίου ακούγεται πως το πλοίο είναι έτοιμο για αναχώρηση και για λόγους ασφάλειας οι πόρτες που οδηγούν στα γκαράζ του πλοίου θα παραμείνουν κλειδωμένες.«Σύμφωνα με τους διεθνείς κανονισμούς (σύμβαση SOLAS κ.λπ.), απαγορεύεται αυστηρά η πρόσβαση των επιβατών στα καταστρώματα του γκαράζ, όσο το πλοίο βρίσκεται σε πλεύση».
Ακολουθεί το βίντεο που ενημερώνει τους επιβάτες ότι το πλοίο συμμορφώνεται πλήρως με όλους τους κανονισμούς για την ασφάλειας της ζωής στη θάλασσα˙ το ταξίδι ξεκίνα, ο καπετάνιος εύχεται ένα άνετο και ασφαλές ταξίδι, ενώ οι επιβάτες χαλαρώνουν και απολαμβάνουν την διαδρομή. Είναι όμως έτσι τα πράγματα;
Η πολύμηνη διασυνοριακή ερεύνα «Επαναπροωθήσεις: Οι μυστικές “φυλακές” των πλοίων της γραμμής Ελλάδα-Ιταλία», υπό τον συντονισμό του Lighthouse Reports, αποδεικνύει ότι τα πράγματα δεν είναι ακριβώς έτσι για όλους τους επιβάτες.Για πρώτη φορά με τεκμήρια, η έρευνα αποκαλύπτει τα μυστικά δωμάτια μέσα στα οποία επαναπροωθούνται παράνομα εκατοντάδες αιτούντες άσυλο από την Ιταλία στην Ελλάδα.
Φαίνεται να έχει θεσπιστεί μια άτυπη συμφωνία μεταξύ της ακτοφυλακής και των ναυτιλιακών εταιριών του ομίλου Attica, για επαναπροωθήσεις μεταναστών που συλλαμβάνονται σε ιταλικά λιμάνια, στην προσπάθειά τους να συναντήσουν καλύτερες συνθήκες ζωής από την Ελλάδα στην Ευρώπη. Κομμάτι αυτής της συμφωνίας αποτελεί η δημιουργία άτυπων φυλακών στα γκαράζ των πλοίων Superfast I, Superfast II και Asterion II. Οι φυλακές αυτές βρίσκονται άλλοτε σε κλουβιά που προορίζονταν για αποσκευές, άλλοτε ανάμεσα σε λαμαρίνες ή ακόμα και σε εγκαταλελειμμένες τουαλέτες.
Σε αυτές κλειδώνονται, δεμένοι ακόμα και με χειροπέδες στις σωληνώσεις των γκαράζ, οι μετανάστες που παραδίδονται στο πλήρωμα των παραπάνω πλοίων, με σκοπό να κάνουν το αντίστροφο ταξίδι για την επαναπροώθησή τους στην Ελλάδα.
«Δύο επίπεδα πιο κάτω –από τους ευδιάθετους επιβάτες– υπάρχει ένα δωμάτιο, την ύπαρξη του οποίου αγνοούν οι δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι που ταξιδεύουν με το συγκεκριμένο πλοίο κάθε χρόνο. Την πρόσβαση σε αυτό αποτρέπει μια βαριά, ατσάλινη πόρτα — η μόνη πόρτα σε όλο το πλοίο που, πέραν της κλειδαριάς, εξωτερικά κλειδώνει και με σύρτη. Κλειδωμένοι εδώ περνούν συνολικά έως και πάνω από 50 ώρες».
Attica Group 2023
Μονό τα τελευταία 8 χρόνια έχουν συμβεί δύο θαλάσσια δυστυχήματα στις γραμμές Ελλάδας-Ιταλίας. Στις 28 Δεκεμβρίου 2014, το Norman Atlantic σε μίσθωση από την εταιρεία ANEK Lines, έπιασε φωτιά στο στενό του Οτράντο, στην Αδριατική Θάλασσα. Η φωτιά προκάλεσε τον θάνατο 11 ανθρώπων, 16 είναι αγνοούμενοι, ενώ σε αυτούς προστίθενται και 6 επιβάτες που είχαν κρυφτεί στο γκαράζ, στην προσπάθειά τους να περάσουν στην Ιταλία. Το επιβατικό πλοίο Euroferry Olympia είχε πιάσει φωτιά λίγη ώρα μετά την αναχώρησή του από το λιμάνι της Ηγουμενίτσας, τα ξημερώματα της Παρασκευής 18 Φεβρουαρίου το 2022. Σύμφωνα με τον επίσημο απολογισμό των αρχών, οι νεκροί ανέρχονται πλέον στους 11.
Κάπως έτσι βλέπουμε τους μετανάστες –που έχουν γλιτώσει από το Αιγαίο– να μπαίνουν κρυφά στα πλοία της γραμμής, για να συνεχίσουν το ταξίδι τους στην Ευρώπη, κινδυνεύοντας μια ακόμη φόρα να πεθαίνουν. Όσοι συλληφθούν εξαναγκάζονται να επιστρέψουν στα γκαράζ των ίδιων πλοίων, για να κινδυνεύσουν και πάλι να πεθάνουν, στο αντίστροφο ταξίδι, δεμένοι αυτή τη φόρα σε κάποιο σωλήνα ή κλειδωμένοι σε κάποιο κλουβί, θύματα της αντιμεταναστευτικής πολιτικής, η οποία δεν σταμάτα μόλις περάσουν τα ευρωπαϊκά σύνορα.
Foreign_Voice
