Από τις 17 Νοέμβρη 2018 έχει γεννηθεί μια κίνηση στην Γαλλία με το όνομα ”Κίτρινα Γιλέκα”. Φαίνεται ότι πολλές συγκεχυμένες πληροφορίες έχουν διαδοθεί μέσω του διεθνούς και γαλλικού τύπου σχετικά με τις πολιτικές κατευθύνσεις αυτού του κινήματος και των αιτημάτων του. Θα προσπαθήσουμε να την αποσαφηνίσουμε μέσω της δικής μας οπτικής γωνίας, μίας αναρχικής συλλογικότητας από μία μεσαίου μεγέθους πόλη της ανατολικής Γαλλίας.
Το κάλεσμα στα social media και η πρώτη συγκέντρωση
Τον τελευταίο Ιούνη, ένα βίντεο κυκλοφόρησε στα social media μετά την ανακοίνωση της κυβέρνησης για νέα μέτρα, με την αύξηση των φόρων καυσίμων να είναι ένα από αυτά. Σε αυτό το βίντεο η Priscillia Ludosky, μία 33χρονη επιχειρηματίας, αναφέρθηκε στην αύξηση της φορολόγησης της μεσαίας τάξης και ανακοίνωσε μια ιντερνετική συλλογή υπογραφών η οποία συγκέντρωσε έντονο ενδιαφέρον. Η πρώτη διαδήλωση καλέστηκε στις 17 Νοέμβρη σε μικρές μεγάλες και μεσαίες πόλεις της Γαλλίας.
Αυτή την μέρα σύμφωνα με τα ΜΜΕ (γι αυτό ας δεχτούμε αυτό τον αριθμό με τις απαραίτητες επιφυλάξεις) 290 χιλιάδες άνθρωποι συγκεντρώθηκαν σε όλη την Γαλλία. Σε αυτή την ”1η πράξη”, όπως την ονόμασαν οι διαδηλωτές (οι οποίες εβδομαδιαίες διαμαρτυρίες καθεξής ονομάζονται αύξουσες αριθμητικά), διαδηλώσεις εμφανίστηκαν σε διαφορετικές πόλεις μαζί με τα πρώτα οδοφράγματα. Η πιο συνήθης δράση ήταν το μπλοκάρισμα των διοδίων. Οι ”Δράσεις ελεύθερης μετακίνησης” όπου τα μέλη των κίτρινων γιλέκων κρατούσαν ανοιχτές τις πύλες διέλευσης.
Η ασαφής πολιτική τοποθέτηση και ο ρόλος της αριστεράς
Στην συνέχεια όχι μόνο κόσμος άρχισε να συγκεντρώνεται τα σαββατοκύριακα, αλλά δημιούργησαν επίσης τοπικά σημεία συνάντησης στους κυκλικούς κόμβους των τοπικών οδών. Κυριολεκτικά αναπτύχθηκαν μικρά χωριά στο δημόσιο χώρο με τους συγκεντρωμένους να τρώνε,πίνουν και να συζητάνε όλοι μαζί. Σε αυτό το σημείο το ποιο προφανές στοιχείο του κινήματος ήταν ήδη εμφανές: Το πολιτικά ασαφές μήνυμα πίσω από αυτήν την πολύ δημοφιλή διαμαρτυρία.
Παραδείγματος χάρη, οι διαδηλωτές που συγκεντρώνονταν στους δρόμους διένειμαν φυλλάδια στους οδηγούς εξηγώντας γιατί είναι στα ”κίτρινα γιλέκα”. Εκτός από την οργή για την υπερφορολόγηση, δεν υπήρχε κάποιο πολιτικό επιχείρημα προς συζήτηση. Το κίνημα εκείνη την στιγμή συγκέντρωνε κυρίως άτομα της μεσαίας τάξης αλλά και μικροαφεντικά που έβλεπαν τον εαυτό τους ως θύματα της φορολογίας.
Τότε και έγινε ένα κάλεσμα προς τους υποστηρικτές να τοποθετούν το κίτρινο γιλέκο τους στο παρμπρίζ του αυτοκινήτου τους σε ένδειξη συμπαράστασης στο κίνημα (Στην Γαλλία ο ΚΟΚ υποχρεώνει τους οδηγούς να έχουν ένα φωσφοριζέ γιλέκο στο αυτοκίνητό τους για την περίπτωση κάποιας βλάβης ή ακινητοποίησης). Από τότε και στο εξής η εικόνα με το κίτρινο γιλέκο στο παρμπρίζ του αυτοκινήτου έγινε πολύ συνήθης και γνώριμη από τα χωριά μέχρι τις μεγάλες πόλεις της Γαλλίας.
Ήταν εντυπωσιακό ότι στην αρχή τα μέλη των ανώτερων τάξεων υποστήριξαν τα αιτήματα των κ.γ. . Λόγω της ποικιλομορφίας των συμμετεχόντων στην κίνηση, δεν υπήρχε εμφανής πολιτική κατεύθυνση και αυτό παραμένει ένα από τα προβλήματα ακόμα μετά από 18 εβδομάδες διαμαρτυρίας.
Από την πλευρά των αριστερών ομάδων, τα μέλη τους δεν είχαν μεγάλη όρεξη να ανακατευτούν με αυτές τις διαμαρτυρίες. Εκτός από πολύ λίγες πόλεις, οι αντιφασίστες και οι αναρχικοί δεν συμμετείχαν στην πρώτη διαμαρτυρία τουλάχιστον σε ομαδικό επίπεδο. Ατομικότητες συμμετείχαν στις συγκεντρώσεις για να πάρουν μια πρώτη γεύση, αλλά χρειάστηκαν δύο εβδομάδες, ώστε οι σημαίες και σύμβολα των αριστερών και αναρχικών ομάδων να εμφανιστούν στις διαμαρτυρίες. Αυτό βέβαια είναι μια γενίκευση, καθώς σε μερικές πόλεις όπως η Τουλούζη οι ακροδεξιοί εκδιώχθηκαν κλοτσηδόν από την αρχή της διαμαρτυρίας και οι αναρχικοί/αντιφασίστες ενεπλάκησαν από την έναρξη του κινήματος.
Μία από τις αιτίες για αυτή την συνθήκη είναι ότι οι πολιτικές απόψεις είναι τόσες, όσες και οι ομάδες των κίτρινων γιλέκων.
H ποικιλία δραστηριοτήτων οι οποίες οργανώθηκαν από τα κ.γ. είναι τόση που δεν μπορούμε να τις τοποθετήσουμε σε ένα κουτί. Από την μία, ένα μεγάλο εύρος των συμβόλων του καπιταλισμού και της μπουρζουαζίας με εταιρίες όπως οι Monsanto, Vuitton και Airbus στοχοποιήθηκαν. Από την άλλη, αρχικά πολλά αφεντικά νέων επιχειρήσεων συμμετείχαν ενεργά στις διαμαρτυρίες. Στην διάρκεια αυτών ακούστηκε μια μεγάλη γκάμα ομοφοβικών, σεξιστικών και ρατσιστικών συνθημάτων με την ενεργό παρουσία της ακροδεξιάς. Με το πέρασμα του χρόνου όμως η μάχη φαίνεται ότι συνεχίζεται από την εργατική τάξη. Φαίνεται ότι τα αφεντικά και οι ανώτερες τάξεις που ενεπλάκησαν στα αρχικά στάδια σε διαμαρτυρία για την υπερφορολόγηση, σταμάτησαν να στηρίζουν πια, όσο τα αιτήματα του κινήματος εξελίσσονται γύρω από την κοινωνική δικαιοσύνη και όχι ενάντια στην φορολογία.
Με το πέρασμα του χρόνου, διάφορες ομάδες προσπάθησαν να ελέγξουν το κίνημα. Αρχικά τα πολιτικά κόμματα προσπάθησαν να σαγηνεύσουν τα κ.γ. χωρίς όμως επιτυχία. Σε τοπικό επίπεδο οι πολιτικές δομές προσπάθησαν να διεισδύσουν στο κίνημα αλλά παρόλα αυτά, τα κ.γ. παρέμειναν αρκετά ανεξάρτητα από τα διάφορα πολιτικά κόμματα.
Τα κ.γ. επιμένουν σε κάτι το οποία είναι πολύ σημαντικό για το κίνημά τους, την ενότητα. Για εμάς είναι μία λάθος θέση. Επιδιώκουν να αυξηθούν αριθμητικά όσο το δυνατόν περισσότερο και γιαυτό δέχονται τον οποιονδήποτε. Η συνέπεια αυτού είναι ότι οι διαδηλώσεις είναι γεμάτες φασίστες τους οποίους κανείς από τα κ.γ. δεν ασχολείται να τους πετάξει έξω. Επίσης αυτή η θέση συνεπάγεται ότι η μετάδοση των αιτημάτων τους παραμένει πολύ προβληματική καθώς ο λόγος τους πρέπει να είναι πολύ χλιαρός ώστε να μην προσβάλει κανένα.
Ως αντιφασίστες, συμμετέχουμε στις διαδηλώσεις για να πετάξουμε έξω οποιονδήποτε ακροδεξιό. Δεν θα έχουν κανένα χώρο ανάμεσά μας. Αλλά τα κ.γ. αδυνατούν να το αντιληφθούν. Έχουν προσκολληθεί στην ουτοπική ιδέα ότι όλοι στο κίνημα παλεύουν για τους ίδιους στόχους και ότι είναι ενωμένοι παρά τις διαφορετικές πολιτικές τους οπτικές.
Ο αντίκτυπος στην πολιτική ζωή και τους ανθρώπους
Πέραν των διαφορετικών αιτημάτων, δύο από τα πιο σημαντικά και δημοφιλή είναι σχετικά με την επαναφορά του φόρου πλουτισμού (ISM) και για τα δεσμευτικά δημοψηφίσματα (RIC). Τον Δεκέμβρη του 2017, ο φόρος αλληλεγγύης πάνω στην περιουσία (ISM) καταργήθηκε και αντικαταστάθηκε από τον φόρο στην ακίνητη περιουσία (IFI). Με σκοπό σύμφωνα με την κυβέρνηση “την επανεκκίνηση των επενδύσεων των γαλλικών επιχειρήσεων και την δημιουργία νέων θέσεων εργασίας”. Με αυτό το μέτρο ο Μακρόν ενίσχυσε την εικόνα του “προέδρου των πλουσίων”. Σχετικά με το RIC, το πρότυπο είναι το ελβετικό σύστημα το οποίο δίνει την δυνατότητα στους πολίτες να κάνουν συλλογή υπογραφών για την κατάθεση αιτημάτων προς ψήφιση. Εάν συγκεντρωθεί ο ελάχιστος αναγκαίος αριθμός υπογραφών, η κυβέρνηση υποχρεούται να θέση το αίτημα προς δημοψήφισμα. Με αυτό το τρόπο πιστεύουν ότι θα ενισχυθεί η δημοκρατία.
Παρότι η κυβέρνηση δεν υποχωρεί σε αυτά αιτήματα, το κίνημα έχει αποσταθεροποιήσει σημαντικά τον Μακρόν. Πριν τις διαδηλώσεις, προωθούσε τις μεταρρυθμίσεις με πολύ εντατικό ρυθμό, αλλά αυτή η κρίση τον εξανάγκασε να χαμηλώσει ταχύτητα. Για παράδειγμα οι συζητήσεις για την μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού και του συστήματος υγείας έχουν πάει πίσω.
Παραμένουμε σκεπτικοί για τα κ.γ. και την οργάνωση (αποδιοργάνωση) τους, αλλά σίγουρα ότι έχει συμβεί έχει χαραχθεί στην συλλογική μνήμη. Καταρχήν οι άνθρωποι οι οποίοι συμμετέχουν ενεργά και θεωρούν τους εαυτούς τους κ.γ. είναι αυτοί που ποτέ δεν συμμετείχαν σε κάποια διαμαρτυρία. Ήταν προφανές εξαρχής καθώς κάποιος έβλεπε διαδηλωτές να παίρνουν τεράστια ρίσκα με την αστυνομία χωρίς καν να καλύπτουν τα χαρακτηριστικά τους. Το ίδιο ισχύει και με τις ιντερνετικές συνεννοήσεις όπου όλες οι πληροφορίες ευαίσθητες ή μη, δημοσιεύονταν στο Facebook.
Γνώμη μας είναι ότι ο κόσμος έμαθε πολλά από αυτά. Τώρα γνωρίζουν πως να αυτοπροστατεύονται στις διαδηλώσεις, έχουν μάθει την χρήση διάφορων ιντερνετικών εργαλείων επικοινωνίας και το ποιο σημαντικό από όλα, έμαθαν να συντονίζονται μέσω δημοσίων συνελεύσεων. Η αρχή των διαδηλώσεων ήταν πραγματικά χαώδης και το “πάμε και βλέπουμε” λειτούργησε για μικρό χρονικό διάστημα καθώς μπέρδευε την αστυνομία ακόμα περισσότερο γιατί κανένας δεν ήξερε τι θα γίνει μετά από δέκα λεπτά. Το “πάμε και βλέπουμε” όμως κατέληξε απολύτως προβλέψιμο.
Εκείνη την στιγμή το κίνημα αντιλήφθηκε ότι υπήρχε ανάγκη για την δημιουργία σημείων συντονισμού, τα οποία τα δημιούργησαν με την μορφή λαϊκών συνελεύσεων ή ακόμη και με την δημιουργία καταλήψεων. Οι κυκλικοί κόμβοι κυκλοφορίας υπήρξαν επίσης στρατηγικά σημεία για διάλογο, λήψη αποφάσεων και επίσης για την φυσική επανοικειοποίηση του δρόμου.
Η στάση με τις δυνάμεις καταστολής
Κάτι που ίσως θυμίζει το ελληνικό κίνημα των αγανακτισμένων είναι η εξέλιξη της στάσης των κ.γ. απέναντι στις δυνάμεις επιβολής του νόμου. Η στάση αυτή άλλαξε μέσα σε αυτούς τους πέντε μήνες. Αρχικά είχαμε βαρεθεί να ακούμε το πλήθος να φωνάζει “Η αστυνομία να έρθει μαζί μας”. Ακόμη περισσότερο έπειτα από λίγες εβδομάδες όταν η μεγαλύτερη αστυνομική ένωση κήρυξε απεργία. Αυτό τα κ.γ. το αντιλήφθηκαν σαν στήριξη των αιτημάτων τους, παρόλα αυτά το μόνο που επιδίωκαν οι αστυνομικοί ήταν αύξηση αποδοχών καθώς πια είχαν μεγαλύτερο “φόρτο εργασίας” εξαιτίας τους.
Αυτό άλλαξε ραγδαία καθώς ο αριθμός των τραυματιών αυξήθηκε. Τον Ιανουάριο, καταμετρήθηκαν 157 τραυματισμοί στο κεφάλι, 18 τυφλώσεις, 4 ακρωτηριασμοί και ένας θάνατος ανάμεσα στις βλάβες που προξένησαν οι αστυνομικές δυνάμεις. Η σκληρή καταστολή αντέστρεψε την τάση που θεωρούσε την αστυνομία ως εν δυνάμει συμμάχους. Οι διαδηλωτές άρχισαν να μαθαίνουν πως να προστατεύονται (φυσικά και νομικά) από την αστυνομία και πολύ περισσότεροι πια ήταν διατεθειμένοι να λάβουν μέρος σε συγκρούσεις, αντιλαμβανόμενοι την αιτιολογημένη άσκηση βίας εναντίον του συστήματος.
Η αστυνομική βία ήταν επίσης αυτή που έφερε στο προσκήνιο ένα σημαντικό ζήτημα. Την χρήση ενός νέου “μη θανατηφόρου” όπλου ονόματι LBD (“αμυντικός” εκτοξευτής σφαιριδίων καουτσούκ) από την γαλλική αστυνομία. Δεν θα μπούμε σε λεπτομέρειες σχετικά με αυτό το όπλο, το οποίο δημιουργήθηκε για να προξενήσει βλάβη και να ακινητοποιήσει τους διαδηλωτές χωρίς να τους τραυματίσει σοβαρά ή τους σκοτώσει. Στην πραγματικότητα όμως αυτό ισχύει μόνο εάν εκτελέσει βολή από τουλάχιστον εφτά μέτρα απόσταση και κάτω από το ύψος των ώμων. Η χρήση του είναι υπεύθυνη για το μεγαλύτερο ποσοστό τυφλώσεων και σοβαρών εγκεφαλικών τραυμάτων και καταγμάτων. Στην Ευρώπη η Γαλλία είναι μία από τις ελάχιστες χώρες που χρησιμοποιείται απεριόριστα. Η απαγόρευση χρήσης του απορρίφθηκε πρόσφατα από την δικαιοσύνη.
Ένα κίνημα σε εξέλιξη
Είναι δύσκολο να βγει ένα τελικό συμπέρασμα από αυτή την ανάλυση καθώς οι διαδηλώσεις συνεχίζονται κάθε Σάββατο και παρότι όλοι λένε ότι η δημοτικότητα έχει μειωθεί, οι μαχητικές διαδηλώσεις της 16 Μάρτη για την επέτειο της έναρξης του κινήματος στα Ηλύσια πεδία, είχαν ως αποτέλεσμα την συμπόρευση του black block και των κίτρινων γιλέκων χέρι-χέρι. Η άμεση αντίδραση από τον κρατικό μηχανισμό ήταν η απόλυση του αρχηγού της αστυνομίας του Παρισιού και η ανακοίνωση πρόσθετων μέτρων απαγόρευσης των διαδηλώσεων εφόσον υπάρχει κίνδυνος παρεκτροπής.
Κάθε πλευρά αυτής της κρίσης στην Γαλλία θα χρειαζόταν να αναλυθεί σε πολύ μεγαλύτερο βάθος, μα η επιδίωξη αυτού του κείμενου είναι να δώσει μια γενική εικόνα του κινήματος και την οπτική μας από την εμπειρία στην πόλη μας η οποία είναι μία ανάμεσα σε πολλές άλλες.
GAI
