Το να περιγράψεις σε έναν τυπικό «ιστορικό» τον ρόλο που έχει παίξει το Παράρτημα στους κοινωνικούς αγώνες της Πάτρας τα τελευταία 40 χρόνια είναι αδύνατο. Οι αγώνες δεν περιγράφονται με τίτλους ούτε με κεφάλαια σε κάποιο ιστορικό βιβλίο. Υπάρχουν στις εξιστορήσεις του κάθε αγωνιστή ξεχωριστά, αλλά και στα κοινά σημεία των διηγήσεων, κρύβονται πίσω από τα βλέμματα κατανόησης και τους μορφασμούς όσων συναντήθηκαν έστω και για λίγο στο αμφιθέατρο σε κάποια στιγμή αγώνα, στα δεκάδες συνθήματα που έχουν γραφτεί στους τοίχους του εδώ και δεκαετίες και υπάρχουν μέχρι και σήμερα, στα εκατοντάδες πολιτικά κείμενα και αφίσες που έχουν τυπωθεί όλα αυτά τα χρόνια και καταλήγουν στο «Συγκέντρωση – Πορεία στο Παράρτημα», υπάρχουν στη συλλογική μνήμη όλων μας που δραστηριοποιηθήκαμε μέσα σ’ αυτό.
Το Παράρτημα όποια χρήση και να είχε έως σήμερα –από πανεπιστημιακό κτήριο και αμφιθέατρο μέχρι γραφεία της ΕΛΜΕ, από κατεστραμμένο γιαπί μέχρι κατάληψη- είναι ποτισμένο με την αγωνία, το αίμα, τον ιδρώτα, την ελπίδα και την αξιοπρέπεια όλων αυτών, που μέσα σε αυτά τα 40 χρόνια της ιστορίας του επέλεξαν να προτάξουν την αντίσταση και τη μαχητικότητα ενάντια στην ύπνωση και τη μιζέρια της ήσυχης και βολεμένης ζωούλας μέσα σε ένα σύστημα βίαιο και καταστροφικό.
Οι αγώνες που κλείνονται σε μουσεία και συμπυκνώνονται σε μνημεία και τιμητικές πλακέτες μετατρέπονται σε κουφάρια, σε λείψανα. Όλοι εμείς που λειτουργούμε σε αυτόν τον χώρο έχουμε τη βαθιά αντίληψη ότι ο αγώνας για ζωή και ελευθερία δεν τελειώνει ποτέ. Είναι διαρκής και δημιουργικός. Έχει χρέος να βρίσκει καινούριες μορφές και να γεννάει νέες αντιλήψεις. Να χρησιμοποιεί τους αγώνες του χθες για να κάνει πιο αποτελεσματικούς τους αγώνες του αύριο. Το Παράρτημα το χρησιμοποιούμε με τον μόνο τρόπο που μπορεί να τιμά την ιστορία του: ως ζωντανό κύτταρο του ευρύτερου ανατρεπτικού κινήματος.
Είναι το σημείο αναφοράς για τους ακηδεμόνευτους ταξικούς και κοινωνικούς αγώνες και την αυτοοργανωμένη δημιουργία και έκφραση στην πόλη της Πάτρας. Από συνελεύσεις και πρωτοβουλίες που έχουν προκύψει γύρω από έναν αγώνα μέχρι την κοινότητα των οδοφραγμάτων το Δεκέμβρη του ’08, το Παράρτημα αποτελεί πολιτική στέγη για όποιον και όποια αποφασίζει να εγκαταλείψει τη βολή και τη θαλπωρή του σπιτιού της, να αντισταθεί και να συνταχτεί μ’ έναν αυτοοργανωμένο αγώνα, με ισότιμες και αντιεραρχικές διαδικασίες, υπεράνω κομματικών γραμμών. Από ‘δω προέκυψαν κινήσεις και δράσεις όπως αυτές για την αλληλεγγύη στους 300 μετανάστες-απεργούς πείνας το 2011, η πρωτοβουλία για την άρνηση στράτευσης, ενάντια στα στρατόπεδα συγκέντρωσης μεταναστών, ενάντια στην επιχείρηση «Ξένιος Δίας», πρωτοβουλίες αλληλεγγύης σε πολιτικούς κρατούμενους ή συλληφθέντες του κοινωνικού ταξικού πολέμου, εκδηλώσεις αλληλεγγύης στους απεργούς της Χαλυβουργίας, η πρωτοβουλία των απογραφέων και τομεαρχών, δράσεις και εκδηλώσεις αλληλεγγύης στον αγώνα των κατοίκων της ΒΑ Χαλκιδικής ενάντια στα μεταλλεία χρυσού· αποτέλεσε το κέντρο του κύματος αλληλεγγύης στις καταλήψεις και πολλές πολλές άλλες.
Παράλληλα το Παράρτημα φιλοξενεί πλήθος πολιτιστικών δράσεων όπως συναυλίες με μπάντες από την αντιεμπορική σκηνή από όλο τον κόσμο, θεματικά πάρτυ, θεατρικές παραστάσεις, παραστάσεις κουκλοθέατρου, προβολές ταινιών και ντοκυμαντέρ. Πάμπολλες είναι και οι ομάδες αυτομόρφωσης που κατά καιρούς έχουν συσταθεί∙ από την εκμάθηση ξένων γλωσσών, των προγραμμάτων σχεδιασμού και τα αντιμαθήματα φωτογραφίας ως τις τεχνικές αυτοάμυνας. Επίσης στο Παράρτημα φιλοξενούνταν πλήθος υποδομών. Αναφερόμαστε ειδικά στο Ράδιο Κατάληψη, τον αυτοοργανωμένο ραδιοφωνικό σταθμό που συστήθηκε το Δεκέμβρη του 2008 για να καλύψει τις ανάγκες του κινήματος για την επικοινωνία του λόγου του, το φωτοτυπικό μηχάνημα, ο εξοπλισμός για τις προβολές, το κινηματικό αρχείο, ο χώρος και η βιβλιοθήκη του σχολείου μεταναστών, ποδηλατικό συνεργείο, μαθητικό studio μουσικής, πίστες για skate και bmx, αυτοδιαχειριζόμενο καφενείο και μπαρ.
Όσον αφορά τώρα την οργάνωση της καθημερινότητας στον χώρο και τη λειτουργικότητά του, το πλήθος των ομάδων, συλλογικοτήτων και ατόμων που δρουν σ’ αυτόν, απαρτίζουν τη διαχειριστική συνέλευση αυτού, η οποία είναι ανοιχτή και δημόσια ανακοινωμένη (μέχρι πρότινος κάθε πρώτη Δευτέρα του μήνα στις 19.00). Συμμετέχουν πολιτικές ομάδες, ανοιχτές συνελεύσεις (γύρω από ζητήματα όπως το εργασιακό, το μεταναστευτικό, το αντιφασιστικό), αυτόνομα φοιτητικά σχήματα, το σχολείο μεταναστών και τσιγγανόπαιδων, οι ποδηλάτες-ισσες Πάτρας, η ομάδα κουκλοθεάτρου, πολιτιστικές-συναυλιακές ομάδες, ομάδες καφενείου και μπαρ, ομάδες έκφρασης, ακροβατικών κ.ά.
Όλα αυτά στεγάζει το Παράρτημα και μπορεί να στεγάσει άλλα τόσα. Η πόρτα του Παραρτήματος ήταν πάντα ανοιχτή για όποιον ήθελε να εκφραστεί εκτός και αν ήταν ρατσιστής, φασίστας, μπάτσος, σεξιστής, κερδοσκόπος, δημοσιογράφος ή ρουφιάνος.
Όλα τα παραπάνω απειλούν τα σχέδιά τους. Για αυτό και καταφεύγουν σε μια τόσο θεαματική επιχείρηση. Ελπίζουν ότι εκκενώνοντας τους χώρους μας, θα αποσυρθούμε από τον αγώνα, απ’ τους δρόμους και τις γειτονιές, θα επιβάλλουν την κινηματική σιωπή, νομίζουν ότι μπορούν να πλήξουν την απήχηση που έχει ο τρόπος διαχείρισης της καθημερινότητάς μας μέσα στις καταλήψεις, ότι μπορούν να διαρρήξουν τη συλλογικοποίηση των αναγκών, των επιθυμιών και των αρνήσεών μας.
Οι καταλήψεις και οι αυτοδιαχειριζόμενοι χώροι δεν είναι τα ντουβάρια, όσο κι αν αυτά τα ντουβάρια, τα γνωρίζουμε όπως την παλάμη του χεριού μας. Εμείς τα συντηρήσαμε τόσα χρόνια…
Οι εργασίες διαμόρφωσης του χώρου, η ανακατασκευή και η συντήρησή του έγιναν από το 2000 έως το 2013 από εμάς.
Ο χώρος όταν μπήκαμε ήταν στο μεγαλύτερο κομμάτι του γεμάτος μπάζα, είχε εργαλεία, μηχανή μωσαϊκού, φιάλες οξυγόνου, μπετονιέρα, τα οποία είτε τα πήραν οι ιδιοκτήτες τους είτε εκλάπησαν μιας και το Παράρτημα δεν είχε πόρτα (την πόρτα τη βάλαμε εμείς). Ο χώρος από το 1999 μέχρι και το 2002 ήταν γιαπί.
Τα υλικά που υπήρχαν ήταν μόνο ρετάλια εγκαταστάσεων από τον εγκατεστημένο σκελετό εξαερισμού, και των ηλεκτρολογικών-υδραυλικών εγκαταστάσεων. Το 2008 σε ξεμπάζωμα του θεωρείου ανακαλύψαμε τα τιμολόγια της ντροπής με το ποσό των 500.000.000 δραχμών σε υλικά που ποτέ δεν ήρθαν στον χώρο: κλιματισμός, τουαλέτες, εξοπλισμός προβολής, σκηνή με φωτισμό, αμφιθέατρο με επένδυση ακουστικής στους τοίχους, ηλεκτρολογικούς πίνακες ολοκληρωμένους. Απορούμε μήπως ξέρουν κάτι παραπάνω οι υπεύθυνοι του δήμου. Μάλλον έχουν αυτοί τα τιμολόγια. Ο μισός φωτισμός και τα σοβατίσματα στα τιμολόγια επίσης φαινόταν ότι είχαν ολοκληρωθεί, πράγμα που ουδέποτε συνέβη. Οι τουαλέτες, ο ηλεκτροφωτισμός, τα υδραυλικά, οι αποχετεύσεις, το βάψιμο, οι σταθερές κατασκευές, το συνεχές ξεμπάζωμα έγινε από το πλήθος του κόσμου που όλα αυτά τα χρόνια πέρασε, έμεινε ή έφυγε, και με λεφτά από την τσέπη του.
Τα τζάμια της πρόσοψης του Παραρτήματος σπάστηκαν από θρασύδειλους φασίστες ξημερώματα πριν από ένα περίπου χρόνο στις 19/05/2012. Αυτές οι ζημιές βέβαια τότε δεν σόκαραν τους αντιδημάρχους και λοιπούς παρατρεχάμενους…
Όταν το επάγγελμα του χτίστη, του οδηγού φορτηγού, του καθαριστή, του σιδερά γίνεται ο τάφος κάποιων άλλων, οφείλει να καταλάβει ότι εκείνη τη στιγμή φτιάχνει τον τάφο της ίδιας του της τάξης και όχι ότι απλά κάνει τη δουλειά του. Οι εργάτες του δήμου που εργάστηκαν για το σφράγισμα των καταλήψεων οφείλουν να συνειδητοποιήσουν ότι με τα μεροκάματά που έκαναν συντέλεσαν στον αποκλεισμό του κόσμου του αγώνα από τους φυσικούς του χώρους. Ας αναλογιστούν τον ρόλο που έπαιξαν και μπορεί να παίξουν.
Όσο για την περιβόητη αξιοποίηση του χώρου, από τις πρώτες κιόλας μέρες πολλών ειδών κοράκια έσπευσαν να κάνουν τις προτάσεις τους. Από συνεδριακό κέντρο μέχρι εμπορικό κέντρο, και από μουσείο μέχρι στέγη πολιτιστικών συλλόγων του δήμου, όλες οι προτάσεις αποσκοπούν στη δημιουργία μιας εμποροπανήγυρης είτε με σκοπό το κέρδος είτε στην καπηλεία του χώρου για μικροπολιτικά συμφέροντα. Στην πραγματικότητα όμως όλο αυτό δεν είναι τίποτα άλλο από την προσπάθεια της εξουσίας να απονοηματοδοτήσει και να αφομοιώσει τον αγωνιστικό και πολιτιστικό χαρακτήρα αυτού του χώρου. Θέλουν να πάρουν έναν χώρο που λειτουργεί αντιθεσμικά, αντιεμπορευματικά και αυτοοργανωμένα, όπου κόσμος συλλογικά και ισότιμα παίρνει τη ζωή του στα χέρια του και αγωνίζεται, και να εγκαθιδρύσουν στη θέση του ένα θεσμικά διαμεσολαβημένο στείρο έκτρωμα. Ο χώρος αυτός προτάσσει τον αγώνα και την αυτοέκφραση ως στοιχείο της καθημερινότητάς μας, και αυτό δεν μπορεί να αντικατασταθεί με πολιτιστικά γκαλά, συνέδρια και μουσεία.
Οι καταλήψεις δεν αποτελούν ούτε αυτοσκοπό, ούτε κάποιο φετίχ. Είναι πρόταση και πρόταγμα. Αποτελούνται και διαρθρώνονται από τις ανάγκες, τις αντιλήψεις, τις σχέσεις και τους στόχους των ατόμων που δραστηριοποιούνται στους χώρους αυτούς. Έχουν στόχο να καταρρίψουν στην πράξη όλα αυτά που θεωρούνται αυτονόητα αλλά δεν είναι τίποτα άλλο από επίπλαστες, φορεμένες και εσωτερικευμένες προσταγές. Ο εκβιασμός του ενοικίου, ο προκαθορισμένος καταμερισμός των ωρών της ημέρας, ο καταναλωτισμός, ο διαχωρισμός των ανθρώπων σε ανώτερους-κατώτερους με διάφορα κριτήρια, η εθνική-πατριωτική συνείδηση, η αντίληψη του κράτους και των θεσμών του ως συνεκτικών δεσμών της κοινωνίας, ο προκαθορισμένος τόπος και τρόπος διασκέδασης, ο ατομισμός και η αποξένωση αμφισβητούνται στην πράξη. Φυσικά δεν αποτελούν μαγική λύση αλλά ένα μόνιμο πεδίο πειραματισμού, προβληματισμού και δημιουργίας πάνω σε μια διαφορετική οργάνωση της κοινωνίας.
Το Παράρτημα, πάντα, ως κεντρικός χώρος τόσο αρχιτεκτονικά, πολεοδομικά άλλα και ιστορικά-πολιτικά αποτελεί σημείο αναφοράς στην Πάτρα. Σημείο συνάντησης, αμφισβήτησης, ενημέρωσης, συγκέντρωσης, ανατροπής. Όποτε χρειάστηκε λειτούργησε ως εστία έντονης κοινωνικής και πολιτικής δραστηριότητας και αυτό το ξέρουν μέχρι και οι πέτρες.
Πάνω του γεννήθηκαν, άνθισαν και παρήλθαν οι αγώνες των τελευταίων δεκαετιών.
Τα ριζώματα αυτά είναι και κάποιες από τις μικρές ή μεγάλες ιστορίες της πόλης μας. Είναι στην κουλτούρα μας γιατί καταφέραμε, έστω και λίγο αλλά ανεκτίμητα, να συμβάλλουμε και εμείς με τη σειρά μας δημιουργώντας γεγονότα και συμμετέχοντας στον αγώνα, προσπαθώντας να καλύψουμε τις ανάγκες της εποχής μας.
Τίποτα δεν τελείωσε. Όλα συνεχίζονται…
Tα θέλουμε όλα και για όλους.
απόσπασμα από το κείμενο της Κατάληψης Παραρτήματος
