Tα χρόνια που διανύουμε, οι πολιτικοκοινωνικές εξελίξεις καλπάζουν με ρυθμούς που ζαλίζουν. Το μεταναστευτικό δε θα μπορούσε να είναι έξω και πέρα από αυτό, αντιθέτως! Σε αυτή την περίπτωση όμως, είναι ένα δράμι δυσκολότερο να εξεταστεί a priori και να δηλωθεί η εξέλιξή του. Οι πρόσφυγες που αναφέρεται ότι ήρθαν σαν τσουνάμι -από ένα σεισμό που ξεκίνησε λίγα χρόνια πριν- και οι σταθερές, με αυξανόμενους κατά περιόδους ρυθμούς, μεταναστευτικές ροές ήρθαν για να μείνουν, οριστικά ή εποχιακά. Κατά περίπτωση, το εποχιακό μπορεί να δηλώνει το τέλος ενός πολέμου και την ανοικοδόμηση μιας χώρας, εν γένει την μετατόπιση των καπιταλιστικών κέντρων.
«Ο Φουκώ τοποθέτησε τις πειθαρχικές κοινωνίες ανάμεσα στον 18ο και 19ο αιώνα· στο απόγειο τους έφτασαν στις αρχές του 20ου αιώνα. Προχώρησαν στην οργάνωση των μεγάλων χώρων εγκλεισμού. […]Είναι οι κοινωνίες του ελέγχου που έρχονται να αντικαταστήσουν τις πειθαρχικές κοινωνίες.»
Από την άλλη ο 21ος αιώνας εγκαινιάζει τα «ευφυή σύνορα».
Αντιγράφουμε από τον επίσημο σύνδεσμο της Ευρωπαϊκής Ένωσης: Η Frontex έχει διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο όσον αφορά στην απάντηση στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα κράτη μέλη πρώτης γραμμής: πρόκειται για τη δημιουργία των λεγόμενων «κομβικών σημείων» (hotspots) ή των ομάδων υποστήριξης για τη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών. Συγκεκριμένα, το Σύστημα Πληροφοριών Σένγκεν (SIS ΙΙ) έχει αναβαθμιστεί όσον αφορά τα βιομετρικά δεδομένα και τη διασύνδεση ειδοποιήσεων. Παράλληλα εφαρμόζεται επιθετικότερα το Σύστημα Πληροφοριών για τις Θεωρήσεις (VIS: αναμένεται να καταστεί η μεγαλύτερη βάση βιομετρικών δεδομένων στον κόσμο) και η Eurodac, η ευρωπαϊκή βάση δεδομένων για την αντιπαραβολή δακτυλικών αποτυπωμάτων αιτούντων άσυλο. Επιπλέον χρησιμοποιούνται ένα Σύστημα Εισόδου/Εξόδου (EES) και ένα Πρόγραμμα Καταχώρισης Ταξιδιωτών (RTP). Σε αυτό το σημείο να σημειώσουμε τις, μάλλον ευκόλως εννοούμενες, προθέσεις να δοθούν στη Frontex, ως εκ τούτου και στους συν αυτώ λοιπούς συνεργάτες, υπερκρατικές εξουσιοδοτήσεις επέμβασης για την περαιτέρω διευκόλυνση του έργου της. Υπό αυτό το πρίσμα λοιπόν, και δεδομένου ότι τα μεταναστευτικά και προσφυγικά ρεύματα δε μπορούν να σταματήσουν να έρχονται, ο νέος ανθρωπολογικός χάρτης της Ευρώπης αναμένεται πλήρως ελεγχόμενος. Ανταγωνιστικός, καθώς θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί όσο εργατικό δυναμικό χρειάζεται και για όσο χρειάζεται, στοιχείο κομβικό για τον «τοπικό» καπιταλισμό μέσα στο σταθερά ανατρεπόμενο διεθνές οικονομικό γίγνεσθαι. Και όλα αυτά αρμέγοντας χελώνες ανθρωπισμού, υφαίνοντας τρομολαγνεία και σπρώχνοντας στην εκτός των τειχών αγορά των πολέμων και των φονταμενταλιστών, νέα όπλα καθαρά και αγιασμένα από το δισκοπότηρο της δύσης.
Ας μείνουμε όμως στο φαινομενικά εύκολο αλλά ουσιαστικότερο κομμάτι, αυτό του ανθρωπισμού. Σε μια φιλοσοφική θεώρηση του, ο ανθρωπισμός είναι ένας γενικός όρος που χρησιμοποιείται συνήθως για να αναφερθούμε σε όποια θεωρία θέτει τον άνθρωπο στο επίκεντρο των πραγμάτων. Τον λούζει μια παπική τρυφερότητα, εκείνη της στοργής του δυνατού προς τον αδύναμο, τόση όση ο δυνατός να μην ξεβολευτεί από τη θέση του, αλλά αντιθέτως να ενισχύσει αυτήν την πολύτιμη ξεχωριστή μοναδική θέση. Σε μια ρεαλιστική απεικόνισή του, έχει να κάνει με την αναγνώριση των ανισοτήτων και την αναπαραγωγή τους.
O ανθρωπισμός στον 21ο αιώνα εκφράζεται μέσα από ένα ιδιοτελές πρίσμα παροδικής ατομικής εξύψωσης και παραγνωρίζει τόσο από τον «ευεργέτη» όσο και από τον «ευεργετούμενο» την ύψιστη και βίαιη ανάγκη ανατροπής του υπάρχοντος, ακριβώς αυτού δηλαδή που έφερε τον δεύτερο στη θέση αυτή. Κάπως έτσι άλλωστε δεν αισθάνονται οι «δυτικοί», οι ΜΚΟ και οι φοροαπαλλαχθέντες, δωρητές φιλάνθρωποι; Και αν όλοι αυτοί δεν χωράνε στην ίδια κατηγορία, ειδοποιός διαφορά τους αποτελεί η εξής μία, οι μεν πρώτοι λόγω θέσης και από θέσης διεκδικούν το προνόμιο της ουδετερότητας· οι τελευταίοι όμως δεν επιτρέπουν για τον εαυτό τους αυτές τις ψευδαισθήσεις. Αντιθέτως. Η καπιταλιστική μηχανή όμως χρειάζεται και τους δύο.
Από την άλλη η αλληλεγγύη έχει πολιτικές απαρχές και στοχεύει και σε πολιτικό τέλος. Έχει ανιδιοτελή θέλω που προβάλλονται στο αίσθημα ενότητας, αλληλοβοήθειας και κοινών συμφερόντων και ιδιοτελείς σκοπούς, το χτίσιμο μιας άλλης κοινωνίας. Εκφράζεται από αυτούς που αναγνωρίζουν ότι η «κρίση» θα λήξει μόνο με την διάχυση της ελεύθερης ισότιμης συνύπαρξης ανεξαρτήτως φύλου, φυλής, ηλικίας, σεξουαλικής προτίμησης ή ό,τι άλλο μπορεί να θεωρηθεί ιδιαιτερότητα.
* πανελλαδικός χάρτης σημείων συλλογής ειδών για πρόσφυγες εδώ: http://kollectnews.org/2015/09/16/πανελλαδικός-χάρτης-σημείων-συλλογή/
AP
