Μια ωδή στο αυτοοργανωμένο θέατρο μέσα από την παρουσίαση της θεατρικής ομάδας «Βuffonata»
Ιστορικό
Η θεατρική ομάδα της Buffonata μεγάλωσε στο «Mεγάλο Σπίτι», όμως είχε συλληφθεί ως ιδέα και πράξη λίγα χρόνια νωρίτερα, περί το 1997, στο πολιτιστικό Κέντρο Λαών της Ανατολής «Η Γέφυρα», προχωρά δηλαδή ολοταχώς προς την 3η δεκαετία ζωής της. Η πρώτη παράσταση, το «Μistero Buffo» του Ντάριο Φο, ανεβαίνει με μουσική από ζωντανή ορχήστρα. Μετά από αυτήν, ακολουθούν πολλές πολλές ακόμη: «Βρωμιά», «Πεθαίνω σαν χώρα», «Μαμά Φρικιό», «Παλιατσούρες», «To παιχνίδι της σφαγής», «Εφιάλτες», «Γελώντας Άγρια», «Ο Μπίντερμαν και οι Εμπρηστές», «Εμιγκρέδες», «Στριπτιζ», «Μια Πουτάνα στο φρενοκομείο», «Ένα ακόμα και φύγαμε», «Η συνέντευξη», «Ο θείος Πάπαρος», «Το όνομα μου είναι το χρώμα του ανέμου», «Στα βαθιά», «Εχθροί εξ’ αίματος» και τελευταίο έργο «Το τυφλό σημείο». Και κάπως έτσι ριζώθηκε ακόμη βαθύτερα το αυτοοργανωμένο θέατρο.
Τι είναι όμως το αυτοοργανωμένο θέατρο στην εποχή του θεάματος και της καπιταλιστικής πλάνης της διογκωμένης εικόνας; Είναι «συλλογική εμπειρία που προάγεται σε μια βάση ελευθερίας της έκφρασης και της δημιουργίας, μια κυτταρική ομάδα, ένα άλλο παιχνίδι ενηλίκων, ακόμα και η έκφραση της δημιουργίας χωρίς σκηνοθέτη». Κάπως έτσι περιγράφουν την εμπειρία τους τα μέλη της ομάδας. Εξηγούν, «στην Buffonata δε υπάρχουν ειδικοί. Επιλέγεται μέσα από έναν πολύμορφο κύκλο συζητήσεων το έργο. Καταναλώνονται ώρες δραματολογικής του ανάλυσης. Χτίζονται οι ρόλοι. Αλλάζονται οι ρόλοι». Όλοι οι ρόλοι είναι διαθέσιμοι σχεδόν για το κάθε μέλος της ομάδας, χωρίς περιορισμούς. Πλάθουν. Σκηνοθετούν. Δημιουργούν τελικά το έργο μέσα από μια σχέση απελευθερωμένης αισθητηριακής, λογικής (κατά μερικούς) και «υλικής» έκφρασης
Για το «Μεγάλο Σπίτι»
Αντιγράφουμε από παλαιότερη ανακοίνωση της ομάδας:
«Βιώνοντας στην εποχή μας την αποθέωση του ατομισμού επιλέξαμε συνειδητά, να εκφραστούμε στην Villa Amalias -το “Mεγάλο Σπίτι”- υποστηρίζοντας τις καταλήψεις και τους αυτοοργανωμένους χώρους. Με το θέατρο ως εργαλείο και μέσο προσπαθούμε να γνωρίσουμε την πραγματικότητα γύρω μας, αλλά και μέσα μας και να την ξεπεράσουμε. Κόντρα σε κάθε λογική κέρδους και κατανάλωσης, διότι οι ανάγκες μας δεν είναι εμπορεύσιμες. Συλλογικά, αυτοοργανωμένα, συνηθισμένοι άντρες και συνηθισμένες γυναίκες, δίχως αυθεντίες και ειδικούς, δημιουργούμε το θέατρο των «όλων». Όπου θέατρο μπορούν να παίξουν όλοι, ακόμη και οι ηθοποιοί. Όπου η απόσταση θεατή και ηθοποιού εκμηδενίζεται. Μέσα στην πορεία όλων αυτών των χρόνων, το μεγάλο σπίτι δεν είναι απλά ένας χώρος φιλοξενίας των καλλιτεχνικών μας ανησυχιών. Αλλά κάτι πολύ περισσότερο. Είναι ο τρόπος που δημιουργούμε, που αποτυπώνει τον κόσμο που ονειρευόμαστε, το DIY (Do It Yourself). Η αυτοοργανωμένη έκφραση και δημιουργία. Η συλλογική μας ζωή, οι χαρές μας αλλά και οι δύσκολες στιγμές μας. Το πρόταγμα της κατάληψης, η έμπρακτη αλληλεγγύη στους άστεγους, η στήριξη των καταληψιών μεταναστών.
Είναι o παγωμένος χρόνος της μητρόπολης που κάποιοι τον λιώνουν και τον κάνουν ζωή. Οι συναυλίες, οι βραδιές ποίησης, τα θεατρικά, οι προβολές, η πανκ Πέμπτη. Η απαλλοτρίωση του κλεμμένου χρόνου και χώρου. Είναι οι συλλογικές μας διαδικασίες και υποδομές. Το συναυλιάδικο, το στούντιο, η τυπογραφική, το εργαστήρι vitro, η ομάδα συναυλιών, το βιβλιοπωλείο, η δανειστική βιβλιοθήκη, το παιδικό στέκι ,οι εκδόσεις. Είναι οι δουλειές, οι τοίχοι, τα ταβάνια, η σκεπή, τα πατώματα… Όλα συνεχίζονται»
Τα τελευταία 3 χρόνια, μετά την καταστολή και κατεδάφιση του «Μεγάλου Σπιτιού», η Buffonata εξακολουθεί να λειτουργεί και να δημιουργεί σε αυτοοργανωμένους χώρους και να στηρίζει τέτοια εγχειρήματα.
Το αυτοοργανωμένο θέατρο μέσα από το «Τυφλό Σημείο»
Το «Τυφλό Σημείο», την υπόθεση του οποίου δεν θα αναφέρουμε σε τούτο το γραπτό καθότι έχει περισσότερο ενδιαφέρον να την αναζητήσει ο αναγνώστης είτε ως ανάγνωσμα είτε ως εκτέλεση από την Buffonata, έχει κατά την γνώμη μου δύο κυρίαρχα χαρακτηριστικά. Το πρώτο έχει να κάνει με την πολύχρονη προετοιμασία του έργου. Το δεύτερο έχει να κάνει με την πολυσυμβολική απεικόνιση της γυναίκας στο τώρα και στο εδώ. Σε αυτό το δεύτερο δεν θα επεκταθούμε στον παρόντα χρόνο.
Πώς και γιατί χρειάζεται μια ερασιτεχνική ομάδα θεάτρου 3 χρόνια για να «ανεβάσει» ένα έργο; Η απάντηση είανι απλή εάν αναλογιστούμε ότι αναφερόμαστε στο αυτοοργανωμένο θέατρο που δεν έχει σκοπό να παράξει ή ν’ αναπαράξει τέχνη. «Όλα είναι φανερά και όλα είναι πρόχειρα» μας λέει η ομάδα, και συμπληρώνει: «ο στόχος μας είναι ο καθένας όσα περισσότερα εκφραστικά μέσα διαθέτει». Άλλο μέλος της ομάδας συνεχίζει «Δεν έχουμε ως κανόνα ούτε την «εξουσία» του θεάτρου, ούτε αυτήν του συγγραφέα. Αν και θεωρούμε εαυτούς δέσμιους έναντι του κειμένου», ο επόμενος συμπληρώνει, «Άλλωστε γι’ αυτό είναι χρονοβόρα η διαδικασία εύρεσης έργου, καθώς αυτό θέλουμε να μας εκφράζει στη παρούσα στιγμή»
Το αυτοοργανωμένο θέατρο στην περίπτωση της Buffonata είναι και το αντιεμπορευματικό θέατρο. Όπως αναφέρει ο Ε. Φίσερ «Ο καλλιτέχνης της καπιταλιστικής εποχής βρίσκεται σε μια εξαιρετικά ιδιόμορφη θέση. Όπως ο βασιλιάς Μίδας μετέτρεπε ό,τι άγγιζε σε χρυσάφι, έτσι ο καπιταλισμός μεταμορφώνει τα πάντα σε εμπόρευμα». Και πώς μπορεί να είναι εμπορεύσιμη η δημιουργία; Στην περίπτωση μας η ερώτηση αντιστρέφεται ή ακόμη καλύτερα επιστρέφεται σε όλους εκείνους που την αναπαράγουν, καθότι η απάντηση σε τούτη την περίπτωση του αυτοοργανωμένου θεάτρου είναι απλή. H oμάδα καλύπτει τα έξοδα που ανακύπτουν και προωθεί τη λογική της ελεύθερης συνεισφοράς για όσους θέλουν, μπορούν και αντιλαμβάνονται ότι ακόμα και η δημιουργία, ακόμα και η τέχνη έχει έξοδα σε τούτη τη δύσμοιρη καπιταλιστική εποχή που ζούμε.
email επικοινωνίας: omadabuffonata@gmail.com
Α.Ρ.
