δυστοπία. Δυσ + τόπος = κακός τόπος, άσχημος τόπος· ένα μέρος ή μία κατάσταση που δεν θέλεις να βρεθείς
Η Νέα Ζωή
Αμυγδαλέζα, Σταμχάιμ, Αμπού-Γκράιμπ, Άουσβιτς
Εάν κάτι από αυτά που ζούμε είναι αναμφισβήτητο, αυτό είναι η ιστορικότητα των αλλαγών που συντελούνται. Ο καπιταλισμός, η ζωή και η επιβίωση των υπηκόων, οι πόλεις και τα χωριά, η καθημερινότητα και η κανονικότητα αλλάζουν, και η νέα τους μορφή είναι ακόμα υπό διαμόρφωση. Διαμορφώνεται με βάση την τεράστια όξυνση του ταξικού πολέμου, των συνεχών μικρών πραξικοπημάτων, της εξέγερσης που υποβόσκει και της επανάστασης που δεν έρχεται. Ο καπιταλισμός βρίσκεται σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης και αναπαράγεται μέσω αυτής της κατάστασης, προετοιμάζεται δηλαδή για πόλεμο με σκοπό όμως να μείνει μόνιμα στην κατάσταση της προετοιμασίας. Η ανασφάλεια και η αβεβαιότητα που απλώνεται λίγο πριν τον πόλεμο θα αποτελεί πλέον αυτή την άρρωστη ατμόσφαιρα που θα πνίγει τον πληθυσμό στις καπιταλιστικές μητροπόλεις. Η πολιτική και η κυριαρχία μέσω του φόβου αποτελούν το καλύτερο εχέγγυο για τη διατήρηση της οριακά εύθραυστης κοινωνικής ισορροπίας.
Η Αμυγδαλέζα είναι το μέλλον. Ταυτόχρονα είναι το παρόν και το παρελθόν. Με τους μπάτσους να αποτελούν πλέον τη μοναδική κοινωνική πρόνοια, το καθεστώς πρέπει να εφευρίσκει όλο και περισσότερους εχθρούς για να επιβεβαιώνει την αναγκαιότητα της ύπαρξής του. H φάμπρικα δημιουργίας κοινωνικού περιθωρίου υπάρχει για να αναπαράγεται, και οι νεο-άστεγοι, οι πάμφτωχοι και οι πρεζάκηδες πολλαπλασιάζονται ακριβώς για να φυλακίζονται, προκειμένου οι πολίτες να εκτιμήσουν τα κρατικά πογκρόμ. Το σύστημα θα ήταν προφανώς λάθος εάν είχε σκοπό να ισορροπήσει, εδώ όμως ο σκοπός δεν είναι αυτός. Ο σκοπός είναι η δημιουργία και η διόγκωση ενός τερατώδους μηχανισμού με αυτοσκοπό την κάθαρση των μητροπόλεων, και μέσω αυτής της κατάστασης να δημιουργηθεί μια νέα ισορροπία.
Ο ισχυρισμός αυτού του κειμένου έχει να κάνει με τη δημιουργία μια νέας κοινωνικής ισορροπίας από το καθεστώς. Στη νέα ισορροπία του τρόμου, το κύριο προϊόν που το κράτος πουλάει και οι πολίτες καταναλώνουν είναι η ασφάλεια. Η ασφάλεια αποτελεί το Εμπόρευμα και στους τομείς της ασφάλειας δουλεύει και απασχολείται ένα σημαντικό κομμάτι του πληθυσμού. Η συνείδηση και η αποφασιστικότητα αυτού του κομματιού μπορεί να υπερσκελίσουν τα αριθμητικά του μειονεκτήματα, ειδικά σε μια κοινωνία που αλλάζει ραγδαία και πάσχει από έλλειψη συλλογικής φαντασίας. Με απλά λόγια, σε μια καταρρέουσα και σοκαρισμένη πόλη, οι μπάτσοι, οι ρουφιάνοι και οι μαφιόζοι έχουν υπεροχή ακριβώς επειδή ξέρουν τι θέλουν να κάνουν. Όλοι οι υπόλοιποι βρίσκονται ήδη προ τετελεσμένων γεγονότων.
Το νέο μετεμφυλιακό κράτος, υπάρχει χωρίς εμφύλιο γιατί τον εμπεριέχει μέσα του, τον αναπαράγει και τον εμπορεύεται. Αυτή είναι η λογική της ύπαρξής του.
Οι Πραιτοριανοί και το Ένστολο Κόμμα
Ποιος θα φρουρήσει τους φρουρούς;
Η οικοδόμηση του βαθέως κράτους είναι μεθοδική και προμελετημένη. Η χρησιμοποίηση της 71ης Ταξιαρχίας στη φύλαξη του Υπ. Άμυνας και οι στρατιωτικές μονάδες γύρω από τον Σαμαρά και τον Παπούλια στις παρελάσεις συνιστούν την πρώτη προσεχτική κάθοδο του στρατού στους δρόμους. Ο στρατός βέβαια παραμένει εφεδρεία και τελευταία λύση, ωστόσο οι πρώτες κινήσεις έχουν να κάνουν με τη συνήθεια και την εξοικείωση του πληθυσμού μ’ αυτό που μέχρι πρότινος έμοιαζε αδιανόητο. Από εκεί και πέρα στον βαθμό που η ολική χρεωκοπία παραμένει επιλογή του καθεστώτος, το οποίο και περιμένει την κατάλληλη στιγμή για να την εφαρμόσει, ο ρόλος του στρατού εκείνες τις μέρες θα είναι καθοριστικός, είτε ως κατασταλτικός μηχανισμός, είτε ως διανομέας τροφίμων και φαρμάκων. Η προετοιμασία των καραβανάδων, είτε επίσημων, είτε ημι-επίσημων όπως οι λέσχες εφέδρων ή οι εθνοφυλακές, είτε παραστρατιωτικών όπως οι πατριωτικές πολιτοφυλακές, για τη μάχη με τα απείθαρχα τμήματα του πληθυσμού δεν κρύβεται πλέον με τίποτα.
Εάν ο στρατός παραμένει ακόμα σε εφεδρεία, αυτό γίνεται επειδή προέχει η στρατιωτικοποίηση των μπάτσων. Όταν αυτή ολοκληρωθεί, οι δυο στρατοί, εσωτερικού και εξωτερικού, απλά θα συνυπάρχουν και θα συνεργάζονται. Σ’ αυτή την κατεύθυνση υπάρχουν αυτή τη στιγμή πέντε διαφορετικές υπηρεσίες που ασχολούνται μόνο με τον εσωτερικό εχθρό. Η Αντιτρομοκρατική, η ΔΕΛΤΑ, το τμήμα Λοιπών Εγκλημάτων Βίας, το πολιτικό τμήμα της ΕΥΠ και το πολιτικό τμήμα της Ασφάλειας τρέφονται και επιβιώνουν μέσω του κυνηγιού κεφαλών αναρχικών, και γενικά αντικαθεστωτικών αγωνιστών. Ταυτόχρονα στα Χανιά, μια πόλη 60 χιλιάδων ατόμων, η ασφάλεια μισθοδοτεί 400 χαφιέδες για να τις παρέχουν πληροφορίες εάν τυχόν παρατηρήσουν κάτι κατά τη διάρκεια της κανονικής τους εργασίας, ενώ η ΕΥΠ και οι παραφυάδες της δίνουν ψωμί σε άγνωστο πλην όμως μεγάλο αριθμό δημοσιογράφων. Η δημιουργία και η συντήρηση αυτού του ιδιότυπου μισθοφορικού στρατού εμπεριέχει και το ρίσκο της ίδιας του της ύπαρξης, δηλαδή την πιθανότητα αυτονόμησής του.
Εντός του καθεστώτος υπάρχουν και αναπτύσσονται αντιθέσεις που έχουν να κάνουν με τις διαφορετικές ομάδες συμφερόντων. Μια τέτοια ομάδα με κοινό συμφέρον και μια υπό ανάπτυξη κοινή ιδεολογία, που δραστηριοποιείται στο ζήτημα της καταστολής και της ασφάλειας έχει γεννηθεί στην Ελλάδα την τελευταία 5ετία. Εάν ξεπεράσουμε την πρακτορολογία που θέλει όλες τις διαμάχες της ναζιστικής δεξιάς με το «δημοκρατικό» καθεστώς σαν προσχεδιασμένες θεατρικές παραστάσεις, θα ανακαλύψουμε μια σοβαρή διαμάχη του μαύρου εφοπλιστικού κεφαλαίου, που μέσω των ΜΜΕ που ελέγχει, πριμοδοτεί τον ολοκληρωτισμό, με άλλες ομάδες της αστικής τάξης (όπως για παράδειγμα το κατασκευαστικό κεφάλαιο) που έχουν ίδιον συμφέρον από πιο μετριοπαθείς καταστάσεις. Για να γίνει πιο απλό: εντός του καθεστώτος υπάρχει μια πολυπληθής ομάδα πραιτοριανών με μεγάλη χρηματοδότηση (Μαρινάκης, Βγενόπουλος, Αλαφούζος, Βαρδινογιάννης), δημοσιογραφική κάλυψη από δημοσιογράφους-κυπατζήδες (πρώτο θέμα, μέγκα κ.α.), σοβαρές άκρες στον στρατό και το ΝΑΤΟ, πολιτικό προσωπικό (Χ.Α., μεγάλη πτέρυγα της Ν.Δ., πατριωτικό πασόκ, ΛΑ.Ο.Σ., Απόστρατοι) τη συντριπτική πλειοψηφία των μπάτσων μαζί του και μια υπό ανάπτυξη φασιστική εθνικιστική ιδεολογία. Ο νέος εθνικός κορμός έχει πάρει εργολαβία τη σωτηρία της χώρας από τους κομμουνιστές, και προετοιμάζεται για μάχη. Σε ποιο βαθμό αυτή θα είναι και η στάση του καθεστώτος συνολικά, θα το δείξει η ιστορία.
Ο Νέος Άνθρωπος
Παλιοζωή, ψεύτη ντουνιά και παλιοκοινωνία
Η νέα κατάσταση ορίζει εκ νέου την καθημερινότητα και την επιβίωση. Αυτές με τη σειρά τους ορίζουν έναν νέο τύπου ανθρώπου. Ο πολίτης στη νέα εποχή είναι επισφαλής στη δουλειά και ανασφαλής στη ζωή, απομονωμένος, ιδανικός κιμάς στην κρατική κρεατομηχανή. Δίπλα στην αδυναμία επιβίωσης στέκεται ο ενδοταξικός κανιβαλισμός και υποβόσκει η άλωση του προλεταριάτου από την επιλογή να γίνεις κρατικός μισθοφόρος. Τα πράγματα είναι απλά: ή βρίσκεις μια ή παραπάνω δουλειές και επιβιώνεις όπως- όπως ή αντιστέκεσαι (οπότε σε περιμένει η φυλακή) ή καταφεύγεις στην πάσης φύσεως παρανομία (οπότε πάλι σε περιμένει ή φυλακή) ή εξαθλιώνεσαι όντας στο περιθώριο (οπότε μπαινοβγαίνεις στην Αμυγδαλέζα). Ή πιάνεις δουλειά στα πάσης φύσεως σώματα και παρασώματα ασφαλείας.
Η απόσυρση της καταναλωτικής πρέζας συνοδεύεται με την επανεμφάνιση της εθνικιστικής, η οποία όμως δεν φτάνει για όλους, ακριβώς για να αυξηθεί η ζήτησή της. Το επάγγελμα του εθνικόφρονα μισθοφόρου έχει λίγες καλές θέσεις και ένα κομμάτι ψωμί για την πλέμπα. Όπως και να ‘χει, υπάρχουν πρόθυμοι κλέφτες και αστυνόμοι, και η ουσία είναι η συνέχιση του παιχνιδιού. Αποτελεί άλλωστε δομικό στοιχείο για το καθεστώς έκτακτης ανάγκης.
Ο νέος άνθρωπος πάσχει από έλλειψη προοπτικής και φαντασίας. Ελλείψει συλλογικού φαντασιακού για το πώς θα μπορούσε να ζήσει, να τραφεί, να διασκεδάσει, να στεγαστεί, να ερωτευτεί και να μεγαλώσει παιδιά εκτός καπιταλισμού, είναι καταδικασμένος να περιστρέφεται αιώνια γύρω από τον εαυτό του. Το καθεστώς βασίζεται στη μονοκρατορία του και μέσω αυτής διαπλάθει και τον νέο ανθρωπολογικό τύπο του πολίτη στις μεταβιομηχανικές κοινωνίες. Ο έλεγχος της πληροφορίας και οι προκαθορισμένες εναλλακτικές εντός του καπιταλισμού απλά διαιωνίζουν αυτή την κατάσταση, την αναπαράγουν και την αναπτύσσουν.
Το παραμύθι δεν έχει παράδεισο – έχει όμως κόλαση, και μάλιστα εξόχως υλική κι αυτό αρκεί για τα μικρά παιδιά, που δεν έχουν άλλη επιλογή από το να το πιστέψουν.
Πόλεμος και Ειρήνη στη Νέα Εποχή
Ανάσα έξω από τον βούρκο
Μέσα σ’ αυτό το ζοφερό κλίμα υπάρχει και θα συνεχίσει να υπάρχει μια κοινωνική δυναμική που αγωνίζεται να βγει στην επιφάνεια. Είτε με τη συγκρότηση των λαϊκών συνελεύσεων τα 2-3 προηγούμενα χρόνια, είτε με την εξέγερση του Δεκέμβρη, είτε με τα μπάχαλα στις απεργίες, είτε τέλος με τα πολυάριθμα αντιφασιστικά δίκτυα που δημιουργήθηκαν και δρουν αυτή τη χρονιά, υπάρχει ένα σεβαστό κομμάτι της κοινωνίας που ξεπερνάει τη μιζέρια και τη γκρίνια και περνάει στην πράξη. Σε πολλές μάλιστα περιπτώσεις αποτελεί και πηγή έμπνευσης για τους αντίστοιχα εγκλωβισμένους προλετάριους και νεο-προλετάριους σε άλλες χώρες, ενώ σε άλλες περιπτώσεις έχει καταφέρει να ακυρώσει τους καθεστωτικούς σχεδιασμούς.
Το κουμάντο του δημόσιο χώρου αποτελεί μεγάλο ζήτημα για ένα καθεστώς που αδιαφορεί για την ηθική και κοινωνική του νομιμοποίηση. Η μέχρι τώρα θετική έκβαση της διαμάχης με τους ναζιστές σχετικά με το ποιος κατέχει τον δρόμο, στο συντριπτικά μεγαλύτερο κομμάτι της Ελλάδας μπορεί να αποτελέσει σοβαρή παρακαταθήκη για το μέλλον. Μπορεί επίσης να αποτελέσει και σωστή βάση για τη δημιουργία ενός πολύμορφου αντικαθεστωτικού μετώπου που θα επιδιώξει να ανακαταλάβει τον δημόσιο χώρο και από τους καθεστωτικούς. Όσο δεν αμφισβητείται (και) η χωρική κυριαρχία του, το καθεστώς φαντάζει άτρωτο, ενώ αντιθέτως οποιαδήποτε έμπρακτη εχθροπραξία μπορεί να προκαλέσει ανεξέλεγκτες εξελίξεις.
Τα θεμέλια του ελληνικού καπιταλιστικού οικοδομήματος ήταν εξαρχής σαθρά. Δεν προέκυψαν βάσει οποιουδήποτε κοινωνικού συμβολαίου, αλλά βάσει του δικαίου του νικητή, από τη στιγμή που οι κομμουνιστές αντάρτες έθαψαν το τσεκούρι του πολέμου και έκτοτε. Το ιστορικό αδικαίωτο του εμφυλίου, η πάγια αντίθεση δηλαδή μεταξύ των φίλων και των εχθρών ενός καθεστώτος που αποτελείται από τις ίδιες μεγαλοαστικές οικογένειες τα τελευταία 150 χρόνια, ορίζει ακόμα εξελίξεις. Οι προβοκάτορες στη χούντα, οι αντάρτες στον εμφύλιο, οι αναρχικοί τώρα και οι ένοπλοι τη δεκαετία του ’80 είναι οι άλλες μορφές μια κοινωνίας που είναι καταδικασμένη να βρίσκεται σε διαρκή σύγκρουση. Ταυτόχρονα, οι νίκες του καθεστώτος μπορεί να ήταν και τότε και σήμερα συντριπτικές στρατιωτικά, είναι όμως ηθικά επιλήψιμες, κι αυτό είναι πρόβλημα, εάν θεωρήσουμε δεδομένο ότι στρατιωτικά είναι αδύνατη η καθολική υποταγή ενός εχθρικού πληθυσμού.
Το καθεστώς κερδίζει και χάνει ταυτόχρονα και κάθε νίκη ή ήττα του ορίζει και τις επόμενες κινήσεις των από κάτω. Η παντοδυναμία του είναι επισφαλής και αυτή του την επισφάλεια την έκανε ιδεολογία. Εάν βιώνουμε το τέλος κάποιου γύρου, είναι απλά μέχρι την αρχή του επόμενου. Το θέμα είναι ποιος θα είναι σε μεγαλύτερη ετοιμότητα όταν θα ακουστεί το καμπανάκι…
Όλα παίζονται.
Βαγιάν
