Η ιρανική οικονομία διέρχεται μιας κρίσης σε πολλούς τομείς, που πρέπει να αντιμετωπιστεί. Αυτό το γεγονός, εκτός από αντικείμενο σχολιασμού από οικονομολόγους στα ιρανικά Μ.Μ.Ε., είναι κοινώς αποδεκτό στην ιρανική κοινωνία. Η οικονομία του Ιράν ιστορικά υποφέρει από υψηλό πληθωρισμό, χαμηλή απασχόληση, χαμηλή οικονομική ανάπτυξη, αστάθεια, όπως και από υψηλά ποσοστά φτώχειας και ανισότητες. Όλα αυτά συμβαίνουν εντός μιας κοινωνίας όπου οι πολίτες της αντιμετωπίζουν εξίσου κάθε είδους πολιτικές, θρησκευτικές και έμφυλες διακρίσεις.
Η οικονομική ανάπτυξη του Ιράν την προηγούμενη δεκαετία, ήταν ιδιαίτερα ασταθής εξαιτίας βαθιών πολιτικών και οικονομικών κρίσεων. Κατά τη διάρκεια των πρώτων πέντε χρόνων της προεδρίας του Mahmoud Ahmadinejad (2005-2013) -και ενώ οι τιμές του πετρελαίου αυξάνονταν διοχετεύοντας με πετρελαιο-δόλαρα την οικονομία της χώρας- η ανάπτυξη ήταν σχετικά υψηλή, αλλά την ίδια στιγμή η φτώχεια και η ανεργία αυξάνονταν παντού. Μετά από τη σχετική ανάκαμψη της οικονομικής ανάπτυξης κατά τη περίοδο 2009-2011, η κλιμάκωση της πυρηνικής κρίσης και των κυρώσεων στο πετρέλαιο οδήγησαν στην βαθύτερη ύφεση των τελευταίων δεκαετιών στο Ιράν, με το Α.Ε.Π. της χώρας να πέφτει στο 9%. Η κυβέρνηση του Hasan Rouhani, που ανέλαβε τη χώρα μετά την ύφεση του 2012, στάθηκε ανίκανη στην δημιουργία σημαντικής οικονομικής ανάπτυξης ενώ η πραγματική ανάπτυξη, δηλαδή αυτή που δεν είχε σχέση με το πετρέλαιο, δεν ήταν παραπάνω από 3% (για το έτος 2014). Οι κυρώσεις στο πετρέλαιο θεωρούνται από την κυβέρνηση και τους υποστηρικτές της ως ο κύριος λόγος για την οικονομική κρίση…
Στη συνέχεια του άρθρου, θα προσπαθήσω να ερευνήσω αυτόν τον ισχυρισμό παρουσιάζοντας στατιστικές, αριθμούς και εξηγήσεις για τις συνθήκες εργασίας στο Ιράν. Θα πρέπει να σημειωθεί πως αυτό το άρθρο δεν καταπιάνεται με την εξωτερική πολιτική του Ιράν, αν και είναι ένα μέρος της οικονομικής κρίσης. Με αυτό θα καταπιαστώ σε ένα επόμενο άρθρο.
Συνθήκες εργασίας, μισθοί και πληθωρισμός
Ο τομέας της παροχής υπηρεσιών αποτελεί το μεγαλύτερο κομμάτι της αγοράς εργασίας, που σημαίνει πως παραπάνω από το 50% των θέσεων εργασίας αυτή τη στιγμή στο Ιράν είναι παροχή υπηρεσιών.(1) Σύμφωνα με τις στατιστικές του 2019, αυτό το ποσοστό ανέρχεται στο 59% για τις αστικές περιοχές και στο 24% για τις αγροτικές. Σύμφωνα με το Γραφείο Απογραφής του Ιράν, μόνο το 2015, 60% από όσες και όσους δούλευαν σε αυτές τις θέσεις, σε όλη τη χώρα, παρέμεναν απλήρωτες-οι. Για αυτό και περισσότερο από το μισό εργατικό δυναμικό δουλεύει σε καθεστώς επισφάλειας .(2)
Οι απλήρωτες-οι περιλαμβάνουν εκπαιδευόμενους, εργαζόμενους-ες σε μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις, όπως και εργαζόμενους που δουλεύουν είτε με συμβόλαιο είτε όχι. Αυτού του είδους η απασχόληση σημαίνει πως το εργατικό δυναμικό μπορεί να είναι ανασφάλιστο και πως ο μισθός, οι πληρωμές και οι συνολικές ώρες εργασίας δεν είναι γνωστά . Σύμφωνα με μια αναφορά του Κέντρου Στατιστικών του 2015, ο μέσος αριθμός εργατοωρών ανά άτομο στον τομέα υπηρεσιών είναι 51 ημέρες την εβδομάδα, ο οποίος είναι 7 ώρες πάνω από το υποχρεωτικό όριο των 44 ωρών την εβδομάδα.
Για πολλά χρόνια τα Ιρανικά Μ.Μ.Ε. ήταν γεμάτα με αναφορές σε εργατικές διαδηλώσεις για τη μη-πληρωμή μισθών. Οι εργαζόμενες-οι δεν μπορούν να λάβουν τους μισθούς για μήνες και η κυβέρνηση δεν υπερασπίζεται τα εργατικά δικαιώματα. Υπάρχουν πολλές αναφορές για εργάτες που διώκονται επειδή προχώρησαν σε απεργιακές κινητοποιήσεις για τη διεκδίκηση των δεδουλευμένων. Ο Ismail Bakhshi (εργάτες του εργοστάσιου ζάχαρης Haft Tapesh) και ο Maysam Al Mehdi(εργάτες ατσαλιού του εργοστάσιου Khuzestan) είναι δύο από τις πιο γνωστές περιπτώσεις. Πρώτα τους συνέλαβαν για διατάραξη της δημόσιας τάξης και μετά τους κατηγόρησαν για συνεργασία με «ξένες δυνάμεις» ενάντια στην εθνική ασφάλεια. Αυτοί οι εργάτες ακτιβιστές εξαναγκάστηκαν να δηλώσουν πως συνεργάστηκαν με «ξένες δυνάμεις» και οι δηλώσεις τους μεταδόθηκαν στην κρατική τηλεόραση. Ακολούθησαν αποκαλύψεις για βασανιστήρια και άσχημη αντιμετώπιση τους στη φυλακή, προκαλώντας μεγάλες διαδηλώσεις στο Ιράν, ακόμα και την παρέμβαση ορισμένων βουλευτών.
Μια από τις στρατηγικές της κυβέρνησης για την προσέλκυση επενδύσεων στους τομείς της οικονομίας που δεν εξαρτώνται από το πετρέλαιο, είναι οι μειώσεις μισθών. Ο υπουργός εργασίας, κατά τη διάρκεια ενός συνεδρίου για τις ιδιωτικοποιήσεις που έγινε πριν από δύο χρόνια, ανακοίνωσε την πρόθεση της κυβέρνησης να βοηθήσει τους εργοδότες στην ανάπτυξη της απασχόλησης με την αλλαγή της εργατικής νομοθεσίας για την διευκόλυνση των μειώσεων στους μισθούς. Οι εκτεταμένες διαδηλώσεις, που έχουν εντατικοποιηθεί τα τελευταία δύο χρόνια, έχουν παγώσει οποιαδήποτε προσπάθεια για αλλαγή της νομοθεσίας.
Το επιχείρημα για τις προτεινόμενες μεταρρυθμίσεις είναι πως υπάρχει απευθείας σύνδεση μεταξύ των μειώσεων των μισθών και της οικονομικής ανάπτυξης: οι χαμηλότεροι μισθοί και η αλλαγή της νομοθεσίας θεωρούνται πως θα οδηγήσουν σε μεγαλύτερη οικονομική ανάπτυξη και συνεπώς θα δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας, λύνοντας έτσι το πρόβλημα της ανεργίας. Αυτή είναι η κοινή πολιτική στις περισσότερες χώρες που αντιμετωπίζουν μια οικονομική κρίση.
Όμως, τα δεδομένα της οικονομικής ανάπτυξης από το 1991 μέχρι το 2016 δείχνουν πως δεν έχει επιτευχθεί καμιά σημαντική ανάπτυξη, παρά τις μειώσεις στους πραγματικούς μισθούς κατά 40% (λαμβάνοντας υπόψη τον πληθωρισμό) και τις συνεχείς μεταβολές προς το χειρότερο της εργατικής νομοθεσίας.(3) Κατά τη διάρκεια της περιόδου που υπήρξαν αυξήσεις στο βασικό μισθό, η γενική τάση της οικονομικής ανάπτυξης ήταν επίσης ανοδική και, αντίστροφα, κατά τη διάρκεια των περιόδων πραγματικής υποτίμησης του βασικού μισθού, η οικονομική ανάπτυξη μειώνονταν επίσης.(4) Αν και αυτά τα εμπειρικά δεδομένα δεν μας δίνουν μια καθαρή και απλή εικόνα για την σύνδεση μεταξύ μισθών και οικονομικής ανάπτυξης στο Ιράν, δεν υποστηρίζουν ούτε τους ισχυρισμούς κυβέρνησης και κοινοβούλιου, πως μισθοί και ανάπτυξη είναι αντιστρόφως ανάλογα.
Θα πρέπει να λάβουμε υπόψιν και την αύξηση του πληθωρισμού. Σύμφωνα με στοιχεία από το Κέντρο Στατιστικής του Ιράν, ο πληθωρισμός το Δεκέμβριο του 2019 έφτασε το 27.8% . Αυτό σημαίνει πως τα νοικοκυριά έπρεπε να ξοδέψουν 27.8% περισσότερα λεφτά από ότι πριν από ένα χρόνο για την αγορά ενός συγκεκριμένου προϊόντος. Πλέον ο πληθωρισμός για τα νοικοκυριά έχει φτάσει το 40%, κάτι που δεν έχει προηγούμενο τα τελευταία χρόνια.(5)
Η προτεραιότητα των θρησκευτικών θεσμών στον προϋπολογισμό
Σύμφωνα με τα δημοσιευμένα στοιχεία, το μέρος του προϋπολογισμού που δόθηκε στους Ισλαμικούς θεσμούς είναι πολύ χαμηλότερο από εκείνο για την εκπαίδευση και την υγεία. Για παράδειγμα, ο προϋπολογισμός των ισλαμικών οργανώσεων για το τελευταίο έτος υποτίθεται πως είναι εφτά φορές μικρότερος από τον προϋπολογισμό του υπουργείου εκπαίδευσης και σχεδόν εννέα φορές μικρότερος από εκείνον του υπουργείου υγείας. Ο αμυντικός προϋπολογισμός της χώρας υποτίθεται πως έχει μειωθεί και αυτός κατά 50% φέτος. Με δεδομένη την έλλειψη διαφάνειας, που αφορά τα στοιχεία και τους αριθμούς που παρέχουν η ιρανική κυβέρνηση και το κοινοβούλιο σχετικά με τον προϋπολογισμό, δεν υπάρχει τρόπος να γνωρίζουμε αν είναι πραγματικά. Ακόμα περισσότερο, αυτό που βιώνουν οι άνθρωποι και οι κοινότητες τους είναι πολύ διαφορετικό από αυτά που ισχυρίζονται κυβέρνηση και κοινοβούλιο.
Για παράδειγμα ο Sadegh Zibaklam, ο οποίος είναι ένας από τους καθηγητές του πανεπιστήμιου της Τεχεράνης με τη μεγαλύτερη επιρροή και είναι γνωστός για την καλή σχέση του με τον υπέρτατο ηγέτη του Ιράν όσο και για την κριτική του σε ορισμένες από τις οικονομικές και πολιτιστικές πολιτικές, δήλωσε πως ο προϋπολογισμός των κορυφαίων πέντε πανεπιστήμιων είναι πολλές φορές μικρότερος από τον προϋπολογισμό των ισλαμικών οργανώσεων. Έδειξε τα στοιχεία στον ιμάμη της παρασκευιάτικης προσευχής στη Τεχεράνη, ως απάντηση στους ισχυρισμούς του τελευταίου στα Μ.Μ.Ε. πως η χρηματοδότηση των θρησκευτικών θεσμών ήταν πολύ χαμηλή και δύσκολα προσβάσιμη. Ο Zibakham δήλωσε, επίσης, πως σύμφωνα με τα κυβερνητικά στοιχεία για τα έξοδα του κράτους, ο προϋπολογισμός αυτών των πέντε κορυφαίων πανεπιστήμιων ανέρχονταν σε 690 δις Toman (περίπου 149 εκ. ευρώ), ενώ η χρηματοδοτήσεις των ισλαμικών οργανώσεων -των οποίων η κύρια αποστολή είναι η ιδεολογική προπαγάνδα- ανέρχονται σε 8100 δις Toman (περίπου 1735 εκ. ευρώ).(6)
Επιπλέον, τα στατιστικά της κυβέρνησης δείχνουν πως περισσότερο από το 30% των σχολείων της χώρας χρειάζονται σοβαρή ανακαίνιση, αλλά το ιρανικό υπουργείο εκπαίδευσης επιμένει πως δεν υπάρχουν χρηματικοί πόροι για αυτό το σκοπό. Το επίσημο Ιρανικό πρακτορείο ειδήσεων, σε ένα λεπτομερές ρεπορτάζ του προηγούμενου έτους, επιβεβαίωσε ότι ο Οργανισμός για την Ανάπτυξη, Ανακαίνιση και Εξοπλισμό των Σχολείων του Ιράν, στην πραγματικότητα δεν έχει χρηματοδότηση.(7)
Ο υπουργός υγείας, σε μια τηλεοπτική εκπομπή τον Οκτώβριο του 2018, ενώσω απαντούσε σε μια ερώτηση για την έλλειψη ακριβών και εξειδικευμένων φαρμάκων, έδωσε μια απάντηση που ξεσήκωσε αντιδράσεις: «Γιατί θα πρέπει να ξοδεύουμε σε φάρμακα με τελικό σκοπό την επιμήκυνση της ζωής των ασθενών για άλλα δύο-τρία χρόνια;» Συνέχισε: «Μας επιτρέπει ο Ιρανικός λαός να ξοδεύουμε αυτά τα λεφτά για τον ίδιο; Γιατί πρέπει να κάνουμε περικοπές από αλλού για αυτά τα φάρμακα».(8) Δήλωσε, επίσης, πως ο λόγος για την κακή ποιότητα των υπηρεσιών υγείας ευθύνεται ο ιδιωτικός τομέας που δεν δείχνει διάθεση για επενδύσεις στον κλάδο της υγείας. Συνέχισε λέγοντας πως η ποιότητα των υπηρεσιών υγείας εξαρτάται από την ικανότητα του ασθενούς να πληρώσει για αυτές. Αυτές οι δηλώσεις προκάλεσαν μεγάλη συζήτηση στα Μ.Μ.Ε. και μερικές μέρες αργότερα ο υπουργός ισχυρίστηκε πως οι δηλώσεις του παρεξηγήθηκαν. Λίγο καιρό μετά, το υπουργείο υγείας ανακοίνωσε πως θα παρέχει φάρμακα για συγκεκριμένες ασθένειες, αλλά δεν έγινες σαφές από που θα βρεθεί η χρηματοδότηση. (9)
Εντωμεταξύ, το σώμα που είναι υπεύθυνο για την διοργάνωση των προσευχών της Παρασκευής σε ολόκληρη τη χώρα, λαμβάνει περίπου 20 δις Toman (περίπου 4.283.000 ευρώ) για να μην κάνει -επί της ουσίας- τίποτα περισσότερο από τη μεταφορά των πιστών και τη σίτιση τους με νερό, αναψυκτικά και σνακ. Επίσης, σύμφωνα με τον ψηφισμένο προϋπολογισμό για το έτος 2019-2020, η συνολική χρηματοδότηση για 38 παρόμοιες ισλαμικούς οργανισμούς και κέντρα διαφήμισης της θρησκείας ανέρχεται σε 5300 δις Toman (περίπου 1134 εκ. ευρώ). Αξίζει να σημειωθεί πως αυτό το ποσό είναι ίσο με το 19.6% της αύξησης στα έσοδα που αναζητά η κυβέρνηση με την αύξηση των τιμών των καυσίμων.
Οικονομική διαφθορά
Η διαφθορά είναι από τα μεγαλύτερα προβλήματα του ιρανικού καθεστώτος και λόγω των σφιχτών διασυνδέσεων μεταξύ των οργανισμών της ασφάλειας, του στρατού και της θρησκείας με την οικονομία της χώρας, είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς μια έξοδο από αυτή τη κατάσταση. Τα ιρανικά Μ.Μ.Ε. βρίθουν από ρεπορτάζ, συνεντεύξεις και άρθρα σχετικά με το ζήτημα της διαφθοράς και την αναγκαιότητα αντιμετώπισης του. Τους προηγούμενους μήνες, ο πρόεδρος του Ιράν και ο επικεφαλής του ιρανικού δικαστικού συστήματος, κατηγόρησαν επανειλημμένα ο ένας τον άλλο για την αποτυχία να καταπολεμηθεί αποτελεσματικά η διαφθορά. Ο πρώτος μίλησε για την βαριών ποινών και ο δεύτερος για την έλλειψη σωστής εποπτείας. Το κοινοβούλιο κατηγορήθηκε και αυτό για την αδράνεια του στην προώθηση νομοθετικών μεταρρυθμίσεων.
Με την φτώχεια και το κόστος ζωής να αυξάνονται, τους μειωμένους μισθούς και τον αυξανόμενο πληθωρισμό, ο κόσμος στο Ιράν είναι ανήσυχος για την οικονομική εγκληματικότητα και τη διαφθορά και ιδίως για την υπεξαίρεση δισεκατομμυρίων από τα δημόσια ταμεία. «Με μια υπεξαίρεση λιγότερη, τα προβλήματα μας μπορούν να λυθούν», είναι ένα από τα κύρια συνθήματα σε πολλές συγκεντρώσεις εργατών, συνταξιούχων και δασκάλων, τα περασμένα δύο χρόνια.
Ο Babak Zanjani είναι ένας Ιρανός δισεκατομμυριούχος μεγιστάνας των επιχειρήσεων. Η υπόθεση υπεξαίρεσης του είναι από τις πιο διαβόητες στο Ιράν. Ήταν ο διευθύνων σύμβουλος του Sorinet Group με έδρα τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, ενός από τους μεγαλύτερους επιχειρηματικούς ομίλους του Ιράν. Στα τέλη του 2013, συνελήφθη και κατηγορήθηκε για την υπεξαίρεση 2.7 δις από τα κρατικά ταμεία, ποσού που ανήκε στο υπουργείο Πετρελαίου. Αυτό το ποσό ήταν μέρος των χρημάτων που του είχαν ανατεθεί με σκοπό τη διευκόλυνση των εσόδων του Ιρανικούς κράτους από το πετρέλαιο που αντιμετώπιζαν εμπόδια λόγω των διεθνών κυρώσεων. Καταδικάστηκε για διαφθορά, καταδικάστηκε για θάνατο και περιμένει την εκτέλεση του, επειδή τα λεφτά δεν έχουν ανακτηθεί ακόμα από το κράτος του Ιράν.
Το 2012, ακόμα δύο υποθέσεις υπεξαίρεσης αποκαλύφθηκαν. Η μια από τις δύο αφορούσε τον Saeed Mortazavi, έναν πρώην δικαστή και κατήγορο του Ισλαμικού Επαναστατικού Δικαστήριου, που είναι διαβόητος για το ρόλο του στο βασανισμό και τον θάνατο της ιρανο-καναδικής καταγωγής δημοσιογράφου Zhra Kazemi, η οποία φυλακίστηκε χωρίς να έχει καν δικαστεί. Ο Mortazavi κατηγορήθηκε για υπεξαίρεση 3250 δις Toman από τον Οργανισμό Κοινωνικής Ασφάλισης της χώρας, αλλά η υπόθεση δεν ερευνήθηκε ποτέ επαρκώς. Στο φάκελο του υπάρχουν διάφορες κατηγορίες για διάφορες υποθέσεις, συμπεριλαμβανομένου του κλεισίματος 120 ιρανικών Μ.Μ.Ε. για τα έτη 1996-1998 και του βασανισμού και θανάτου δεκάδων διαδηλωτών σε μια από τις πιο διαβόητες φυλακές του Ιράν κατά τη διάρκεια του Πράσινου κινήματος του 2009.
Αυτές οι κατηγορίες τελικά οδήγησαν στη πληρωμή 200.000 Toman (περίπου 55 ευρώ!) για δικαστικά πρόστιμα. Η υπόθεση του υπήρξε μια από τις πιο συζητημένες ατό Ιράν και ο μακρύς κατάλογος των κατηγοριών χρειάστηκε πολύ καιρό για να ερευνηθεί.
Το 2013, μια ακόμα υπόθεση υπεξαίρεσης αναδύθηκε εντός του Ιδρύματος Μαρτύρων και Υποθέσεων των Βετεράνων αυτή τη φορά, με το ποσό να ανέρχεται σε 8000 δις Toman. Αυτό συνέβη μόνο μερικές εβδομάδες μετά τα σοκαριστικά νέα σχετικά με την «χαμένη πλατφόρμα άντλησης του Ιράν» ή αλλιώς «υπόθεση της πλατφόρμας Fortuna». Η κυβέρνηση επέμενε πως σύμφωνα με τα επίσημα έγγραφα η πλατφόρμα άντλησης πετρελαίου πληρώθηκε στον κατασκευαστή και παραδόθηκε. Αλλά στην πραγματικότητα η πλατφόρμα δεν φτιάχτηκε ποτέ… Αυτή η υπόθεση τράβηξε τα φώτα της δημοσιότητας στο Ιράν και στο εξωτερικό.
Τρία χρόνια αργότερα, το 2016, ένα μέλος του κοινοβούλιου ανακοίνωσε την υπεξαίρεση ακόμα 8000 δις Toman από τον Οργανισμό Κοινωνικών Ασφαλίσεων του Ιράν. Αυτή η υπόθεση δεν έχει εκδικαστεί ακόμα και 8 άτομα αντιμετωπίζουν κατηγορίες. Το ίδιο έτος, ακόμα δύο αποκαλύψεις υπεξαίρεσης αποκαλύφτηκαν για 2223 δις Toman συνολικά. Μια από αυτές αφορούσε την περιφέρεια της Τεχεράνης και βρίσκεται ακόμα υπό έρευνα. Πιο πρόσφατα, μερικούς μήνες πριν, η υπεξαίρεση 4000 δις Toman διέρρευσε και βρίσκεται στα δικαστήρια.
Αν και σε αυτές τις υπόθεσης υπεξαίρεσης εμπλέκονται διάφοροι πολιτικοί, δεν έχουν διωχτεί ποτέ σοβαρά από τα δικαστήρια.(10)
Τα προγράμματα του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου
Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο παρέχει λεπτομερή ανάλυση και συστάσεις στις χώρες μέλη του κάθε χρόνο ή κάθε δύο χρόνια, σχετικά με οικονομικές και χρηματιστικές δομές και στρατηγικές αιχμής. Σε μια λεπτομερή αναφορά του Ταμείου το 2018, ο εκτελεστικός διευθυντής του Ιρανικού τομέα απάντησε θετικά σε σχεδόν όλες τις συστάσεις του Ταμείου λέγοντας πως το Ιράν θα τις εφαρμόσει. Ο Jaffar Mojarrad, εκπροσωπώντας της ιρανικές αρχές, γράφει για τις συστάσεις σχετικά με τα επιδόματα στα καύσιμα: «η σύσταση του προσωπικού για την επίτευξη εξοικονόμησης κατά 4-5% του ΑΕΠ κατά τα επόμενα 4-5 χρόνια μέσω της μεταρρύθμισης των επιδοτήσεων, της συγκράτησης των δαπανών και της προσπάθειας για έσοδα φαίνεται εφικτή, αλλά εξαρτάται από την ευρεία πολιτική και δημόσια στήριξη. Οι επιδοτήσεις για καύσιμα θα εξαλειφθούν πριν από το τέλος του 2020/21 και το πρόγραμμα μεταφοράς μετρητών θα είναι καλύτερα στοχοθετημένο αν αφαιρεθεί το πλουσιότερο 20% των νοικοκυριών».(11)
Υποστηρίζει επίσης την επιμονή του ΔΝΤ στην εφαρμογή φορολογικών απαλλαγών για θρησκευτικά ιδρύματα και ιδρύματα που έχουν και επιχειρηματικές δραστηριότητες, αλλά λέει ότι θα επιδιώξει να ελαχιστοποιήσει τις εξαιρέσεις όσο το δυνατόν περισσότερο για να «κερδίσει περισσότερα κρατικά έσοδα». Αυτό είναι μόνο ένα μέρος όλων των συστάσεων του ταμείου, συμπεριλαμβανομένης της αύξησης της ηλικίας συνταξιοδότησης και άλλων μέτρων για τη μείωση των κρατικών δαπανών για στήριξη των συνταξιούχων. Αλλά το σημαντικό σημείο στο παραπάνω κείμενο δεν είναι μόνο η προηγούμενη απόφαση της κυβέρνησης να εξαλείψει εντελώς τις επιδοτήσεις, αλλά και την ανάγκη να «αποκτήσει ευρεία πολιτική και δημόσια υποστήριξη». Τι σημαίνει αυτό;
Μια τέτοια τεράστια διαρθρωτική αλλαγή ή προσαρμογή στην ιρανική οικονομία, που προέρχεται άμεσα από τις κατευθυντήριες γραμμές του ΔΝΤ, ενός παγκόσμιου καπιταλιστικού θεσμού, σίγουρα θα αντιμετωπίσει την κοινωνική αντίσταση και την ευρεία δημόσια διαμαρτυρία, ιδιαίτερα μεταξύ της εργατικής τάξης. Το βλέπουμε αυτό σχεδόν σε όλο τον κόσμο. Το Ταμείο σημειώνει κάπου στο έγγραφο ότι οι μειώσεις των επιδοτήσεων πρέπει να συμβαδίζουν με την παροχή βοήθειας σε ευάλωτες οικογένειες.
Ωστόσο, ο αντιδημοκρατικός και συγκλονιστικός τρόπος αύξησης των τιμών του φυσικού αερίου αδιαφορεί πλήρως για να «κερδίσει τη δημόσια υποστήριξη». Δεν υπάρχει τέτοια στήριξη, δεν καταβλήθηκε καμία προσπάθεια για την απόκτησή της. Το πρόγραμμα διαρθρωτικής προσαρμογής με γνώμονα τη λιτότητα αφορά την εξάλειψη των προγραμμάτων κοινωνικής ασφάλισης, της υποστήριξης της ασφάλισης εργασίας και υγείας, της δημόσια εκπαίδευσης και ουσιαστικά την εξάλειψη της άμυνας των ανθρώπων από τις μεγάλες επιχειρήσεις και τη διαφθορά και ούτω καθεξής. Τέτοιες διαρθρωτικές αλλαγές έχουν πραγματοποιηθεί στο Ιράν τόσο με μη πολιτικούς όσο και με μη δημοφιλείς τρόπους. Δεν είναι παράλογο να αποκαλούμε την τελευταία εξέγερση «μια εξέγερση ενάντια στην εθνική ασφάλεια».
Το ΔΝΤ δεν είναι ένας οργανισμός για τα ανθρώπινα δικαιώματα και δεν έχει να κάνει σε τίποτα με τις κοινωνικές και πολιτικές πλευρές των οικονομικών του προτάσεων, εκτός αν αυτές οι πλευρές είναι η διευκόλυνση των επιχειρήσεων και των ξένων επενδύσεων στα κράτη μέλη.
Είναι ενδιαφέρον πως η καταστολή, η βία της αστυνομίας κατά των γάλλων διαδηλωτών, ακόμη και τα ρούχα των αστυνομικών τους δεν διαφέρουν ουσιαστικά από αυτά των συναδέλφων τους στο Sirjan, Behbahan και Isfahan του Ιράν. Ναι, οι σφαίρες που έπεσαν στο Champs-Élysées, σε αντίθεση με πολλές πόλεις του Ιράν, είναι πλαστικές, όχι κανονικές. Αλλά στη Γαλλία ο αριθμός των τυφλών, των τραυματισμένων κλπ, απεικονίζει τις δομικές ομοιότητες μεταξύ των σημερινών ισχυρότερων κυβερνήσεων. Τώρα, αν στη Γαλλία και στο Χονγκ Κονγκ μπορεί να υπάρξει μαζική επίθεση στους διαδηλωτές, γιατί όχι και στο Behbahan και στο Shahriar του Ιράν;
Με αυτό το άρθρο προσπάθησα να εισαγάγω τον αναγνώστη στο οικονομικό και κοινωνικό περιβάλλον του Ιράν. Η κατανόηση της εξωτερικής πολιτικής του Ιράν και ο ρόλος των ισλαμικών Φρουρών Της Επανάστασης στην εγχώρια οικονομία του Ιράν καθώς και στην περιοχή χρειάζεται επίσης να εξεταστεί περαιτέρω. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι μόνο το Ιράν έχει δαπανήσει περισσότερα από 16 δισεκατομμύρια δολάρια στη Συρία από τις αρχές του 2012.(12) Τα Ηνωμένα Έθνη λένε ότι το Ιράν δαπανά 6 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως στη Συρία.(13) Οι Ιρανοί αξιωματούχοι δεν δήλωσαν ποτέ την πραγματική έκταση της υποστήριξής τους στον Μπασάρ αλ-Ασαντ, αλλά πάντοτε επέμειναν στην υποστήριξή του. Το Ιρανικό Πρακτορείο Ειδήσεων των Ιρανών φοιτητών έκανε ρεπορτάζ πριν από κάποιες εβδομάδες σχετικά με την οικονομική βοήθεια 120 δις toman από το Ιράν για την ανοικοδόμηση θρησκευτικών χώρων στο Ιράκ.(14)
Γενικά, τέτοιες ειδήσεις μπορούν να βρεθούν στα ιρανικά μέσα ενημέρωσης. Η κυβέρνηση πάντοτε λέει ότι αυτές οι δωρεές προέρχονται από ανθρώπους και όχι από την κυβέρνηση. Αλλά δεν υπάρχει κανένας μηχανισμός για να επιβεβαιωθεί ο ισχυρισμός και κανείς δεν ξέρει εάν τα χρήματα έχουν πράγματι δοθεί ή όχι και αν ήταν όντως δωρεές! Αυτή η δυσπιστία μεταξύ της κυβέρνησης και του λαού ήταν μία από τις σημαντικότερες αιτίες των πρόσφατων διαδηλώσεων στο Ιράν.
Siavesh Shahabi
