Και πάλι παρελάσεις και πάλι δεκάρικοι λόγοι και πάλι (ίσως) μια αφορμή οι γενικώς και αορίστως αντιμνημονιακοί να διατρανώσουν την αντίθεσή τους στη νέα «γερμανική κατοχή». Αλλά η νύχτα της 28ης Οκτωβρίου είχε κάτι από αρχαία τραγωδία. Ο Ιταλός πρέσβης στην Αθήνα, που δεν είναι υποστηρικτής του Μουσολίνι αλλά κάνει μόκο και εκτελεί τις εντολές των ανωτέρων του, συναντάει τον Μεταξά, που είναι ένθερμος υποστηρικτής και του Χίτλερ και του Μουσολίνι, αλλά γνωρίζει πως η δικτατορία του στηρίζεται στους Άγγλους και στο εδώ όργανό τους, τοΝ βασιλιά – άρα πρέπει να υποστηρίξει τα βρετανικά γεωπολιτικά συμφέροντα. Απαντάει λοιπόν στην ιταλική πρόταση για διέλευση ιταλικών στρατευμάτων μέσω της Ελλάδας με εκείνο το στρυφνό «Τότε λοιπόν έχουμε πόλεμο», που δείχνει και όλη τη δυσαρέσκειά του για την ανεπιθύμητη γι’ αυτόν εξέλιξη.
Η τραγωδία όμως και οι αντιστροφές των ρόλων δεν σταματούν εδώ. Το ΚΚΕ είναι διαλυμένο από την Ασφάλεια του Μανιαδάκη, αλλά ένα τμήμα της ηγεσίας του, που βρίσκεται φυλακισμένο στην Ακροναυπλία, κάνει το αναπάντεχο: αγνοεί τη σοβιετική πολιτική, που ήθελε τα κομμουνιστικά κόμματα να εναντιώνονται στον πόλεμο εναντίον των ναζί, επειδή μέχρι τότε Στάλιν και Χίτλερ τα είχαν βρει μια χαρά, και να δηλώνει ορθά-κοφτά ότι «σ’ αυτόν τον πόλεμο που διεξάγει η κυβέρνηση Μεταξά οι κομμουνιστές θα πάρουν ενεργά μέρος», και ότι κάθε γωνιά της ελληνικής γης θα γίνει κάστρο του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα.
Η Ιστορία δεν είναι ούτε παράτες ούτε αφορισμοί. Όποιος θέλει να μιλάει για μεγαλεπήβολα «όχι» είναι εκτός κάθε λογικής. Το ίδιο όμως είναι και όποιος θέλει να υποτιμήσει τη μάχη που δόθηκε τότε ενάντια στον ιταλικό φασισμό, που συνεχίστηκε με το πιο ισχυρό –ίσως– κίνημα αντίστασης στην Ευρώπη.
Α. Π.