Οι Ζαπατίστας Ταξιδεύουν

Το 1994 βρεθήκαμε μπροστά σε κάτι που δεν είχαμε ξαναδεί. Μία εξέγερση που, κατά τα φαινόμενα (και τα συστημικά μέσα), δεν διέφερε σε πολλά σημεία από όλες όσες γίνονται. Ήταν όμως έτσι;

Το κίνημα των Ζαπατίστας δεν ξεφύτρωσε την 1/1/1994. Ήταν μία πολύ καλά οργανωμένη εξέγερση τουλάχιστον 10 χρόνων, από ιθαγενείς –στην πλειοψηφία της– λαούς.

Λαοί που για 500 χρόνια βιώνουν την καταπίεση και εξαθλίωση από τους λεγόμενους κατακτητές.

Λαοί, που πριν και μετά την ανεξαρτησία του Μεξικό, είναι αόρατοι και παραγκωνισμένοι για τους από τα πάνω.

Λαοί, που πεθαίνουν από την πείνα και από ιάσιμες -για τον δυτικό κόσμο- ασθένειες.

Μία μία, ένας ένας και όλα μαζί είπαν Ya Basta.

Η εξέγερση των Ζαπατίστας διήρκεσε περίπου 10 μέρες, με τον Ζαπατιστικό Στρατό Εθνικής Απελευθέρωσης (EZLN) να καταλαμβάνει πέντε πόλεις στην Τσιάπας, τη νοτιότερη πολιτεία του Μεξικό.

Ωστόσο η πραγματική αντίσταση και εξέγερση του κινήματος, ήταν αυτή που ακολούθησε των πρώτων ημερών του 1994. Όταν ο ομοσπονδιακός στρατός απάντησε στην εξέγερση με βίαιες επιθέσεις, οι εξεγερμένες και οι εξεγερμένοι επέστρεψαν στη ζούγκλα Λακαντόνα, εκεί από όπου άρχισαν όλα.

Από εκεί, ξεκίνησαν να οργανώνουν την αντίστασή τους απέναντι στον καπιταλισμό, αναπτύσσοντας σταδιακά ένα σύστημα αυτοδιοίκησης. Το κίνημα των Ζαπατίστας είναι ένα πείραμα αμεσοδημοκρατίας και αυτονομίας. Η διοίκησή τους είναι οργανωμένη σε τρία επίπεδα, ξεκινώντας από τις εξεγερμένες κοινότητες, τις Βάσεις Στήριξης του κινήματος. Οι Βάσεις Στήριξης ενώνονται σε δήμους και όλα αυτά συναντώνται στις εξεγερμένες ζώνες (caracol).

Όλες οι αποφάσεις για την καθημερινότητά τους λαμβάνονται μέσα από συνελεύσεις, με οριζόντιες διαδικασίες, πρώτα σε τοπικό επίπεδο, στη συνέχεια σε επίπεδο δήμων και τελικά σε επίπεδο caracol, μέσα από τα Συμβούλια Καλής Διακυβέρνησης. Όλες και όλοι, ανεξαρτήτου φύλου και ηλικίας, έχουν το δικαίωμα και παροτρύνονται να συμμετέχουν και να εκφέρουν άποψη σε κάθε επίπεδο. Η ισότητα μεταξύ τους και η συμμετοχή στα κοινά είναι τα πιο ισχυρά όπλα της αντίστασής τους απέναντι στο ιεραρχικό σύστημα, που κυριαρχεί.

Μέσα από μία πορεία σχεδόν 30 χρόνων κατάφεραν, ανεξάρτητα από το κράτος και αυτόνομα, να φτιάξουν σχολεία, να χτίσουν κλινικές και νοσοκομεία, να ξανακάνουν γόνιμη τη γη, να βελτιώσουν τα σπίτια και τη διατροφή τους, να ρίξουν τους δείκτες εγκληματικότητας, να εξαλείψουν τον αλκοολισμό. Απαγόρευσαν την καλλιέργεια, την εμπορία και την κατανάλωση ναρκωτικών και αύξησαν το προσδόκιμο ζωής τους, το όποιο πλέον μπορεί να συγκριθεί με το αντίστοιχο των πόλεων.

Φυσικά οι από τα πάνω δεν κάθονται αμέριμνοι παρακολουθώντας τους να εξελίσσονται. Οι απελευθερωμένες, από τους Ζαπατίστας, κοινότητες είναι συνεχώς περικυκλωμένες από τον ομοσπονδιακό στρατό. Παραστρατιωτικές οργανώσεις, με τις ευλογίες των κυβερνώντων, διεξάγουν έναν πόλεμο χαμηλής έντασης απέναντί τους. Αυτός ο πόλεμος ενισχύεται από τις κυβερνήσεις, οι οποίες τάζουν συνεχώς μεταρρυθμίσεις και προγράμματα κοινωνικής ένταξης των ιθαγενών. Ταυτόχρονα δίνουν άδειες για mega-prοjects, όπως εξορύξεις, αιολικά πάρκα, αεροδρόμια και φράγματα, ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις. Όλα αυτά στοχεύουν στην αποδυνάμωση του κινήματος.

Οι ζαπατίστας από την άλλη, με την Έκτη Διακήρυξη της ζούγκλας Λακαντόνα το 2005, ξεκινούν την εκστρατεία για την «Άλλη Καμπάνια», μία καμπάνια που θα ενισχύσει τα δίκτυα αλληλεγγύης ανά τον κόσμο και θα δημιουργήσει νέα. Επιμένουν ότι «καλώ» δεν σημαίνει «ενώνω». Δεν ψάχνουν κόσμο να τον καθοδηγήσουν, ζητάνε τον πλουραλισμό στις απόψεις, την εποικοδομητική διαφωνία μέσω διαλόγου.

Επιμένουν ότι μας γεφυρώνουν η οργή και η αξιοπρέπεια.

Στις 3 Μαΐου του 2021 μια αντιπροσωπεία των Ζαπατίστας σαλπάρει με το πλοίο La Montana (Το Βουνό) από την Isla Mujeres, στην πολιτεία Quintana Roo του Μεξικό. Εμείς σε αυτό το ταξίδι βλέπουμε τη διεύρυνση της Άλλης Καμπάνιας. Οι ζαπατίστας ταξιδεύουν στις 5 ηπείρους, ξεκινώντας από την Ευρώπη (και ναι καλά ακούσατε για όσα δεν το ξέρετε, οι Ζαπατίστας έχουν σκοπό να έρθουν στην Ευρώπη). Όπως λένε και οι ίδιοι, σκοπός τους είναι η ανάπτυξη ενός διαλόγου μεταξύ των ζαπατιστικών αυτόνομων κοινοτήτων και των αγώνων και των αντιστάσεων της Ευρώπης, των από τα κάτω. Να μάθουν εκείνοι από εμάς και εμείς από αυτές. Γεμάτοι ενθουσιασμό οι άνθρωποι, που αντιστέκονται, έχουν δημιουργήσει επιτροπές υποδοχής σε όλη την Ευρώπη και η χώρα μας δεν αποτελεί εξαίρεση.