Δεν είναι λίγες οι φορές που το ελληνικό κράτος έχει αποδειχθεί εφευρετικό όσον αφορά στους τρόπους εκείνους που επιβάλλει για να ενισχύσει την εθνική πατριωτική συναίσθηση των οικητόρων του.
Μία από αυτές τις υπέροχες στιγμές του ήταν η απόφασή του το 1909 [1] να συσταθεί επιτροπή για να μελετήσει τα τοπωνύμια της χώρας, δηλαδή με άλλα λόγια, να αντικαταστήσει τα παλαιά ονόματα των κοινοτήτων με νέα,σαφώς πιο ελληνικά, ως συμπλήρωμα της απελευθέρωσης και στα πλαίσια της «εξάλειψης παντός ίχνους των πρότερων εθνικών δυσπραγιών». Διότι όπως επεξηγεί η ελληνική κυβέρνηση στην αιτιολογική της έκθεση προς τον τότε βασιλέα (Γεώργιο Α΄), η επιτροπή έχει ως έργο την εκβολή των ξενόφωνων τοπωνυμίων τα οποία «μολύνουσι και ασχημίζουσι την όψιν της ωραίας ημών πατρίδος και παρέχουσι αφορμήν για δυσμενή εθνολογικά συμπερασμάτα, τα οποία οι αντίπαλοι λαοί μεταχειρίζονται εναντίον ημών» (και άλλα τέτοια εμετικά). Συνεχίζοντας με μερικά ακόμη επιχειρήματα προσθέτει ότι τα βάρβαρα ονόματα έχουν επιβλαβή μορφωτική επήρεια στους κατοίκους και παρέχουν ψευδή υπόνοια της εθνικής σύστασης του πληθυσμού που επιπλέον μαρτυρούν ξενική καταγωγή.
Το ελληνικό κράτος επέβαλε φυσικά μια σειρά από διοικητικές μεταβολές μέσω βασιλικών διαταγμάτων σύμφωνα με τις οποίες τα μέχρι πρότερος «αλλόγλωσσα και κακόφωνα» τοπωνύμια αντικαταστάθηκανμε κοινά, ασήμαντα, νέα και ελληνικά. Έτσι, τα τοπωνύμια κατακρεουργήθηκαν και μαζί με αυτά όλη η παράδοση, τα χαρακτηριστικά και οι πτυχές ενός τόπου διαγράφηκαν με μιας για χάρη της εθνικής συνείδησης.
Ενδεικτικά, μερικά τυχαία παραδείγματα από τοπωνύμια κοινοτήτων και οικισμών που μεταβλήθηκαν σε διάφορες χρονικές περιόδους. Οι μεταβολές αφορούσαν κυρίως σε ονομασίες που είχαν ολόκληρα ονόματα ή έστω καταλήξεις πουπαρέπεμπαν σε οτιδήποτε «ξενικό» (τούρκικο, σλάβικο, αρβανίτικο κτλ) [2]. Η επιλογή των νέων ονομασιών δεν είναι ξεκάθαρο με ποια κριτήρια επιλέχθηκαν ή πιο σωστά ποιες μέθοδοι χρησιμοποιήθηκαν προκειμένου να προβούν στην επιλογή αυτών.
Ευτυχώς, βέβαια ακόμη και σήμερα, υπάρχουν πολλοί ρομαντικοί οι οποίοι χρησιμοποιούν τις παρελθοντικές ονομασίες με σκοπό την αναβίωση της πραγματικής (και όχι αλλοιωμένης) ιστορίας του εκάστοτε τόπου.
SempreViva
[1] Βασιλικό διάταγμα της 31ης Μαρτίου 1909, βλ. Μιχαήλ Χουλιαράκης, Γεωγραφική, Διοικητική και Πληθυσμιακή Εξέλιξη της Ελλάδος, 1821 – 1971, σελ. 207.
[2] Για τα ΦΕΚ των μετονομασιών αναλυτικά βλ. ΚΕΔΚΕ, Λεξικό Διοικητικών Μεταβολών των Δήμων και των Κοινοτήτων (1912 – 2001).
