Πράσινη ανάπτυξη - Μαύρη στάχτη - Γαλάζιες τσέπες

Είναι 9 Αυγούστου. Στη σκιά της Ακρόπολης, σε μια σεμνή τελετή για τα δεδομένα, η Ευρωπαϊκή Ένωση, δια στόματος της Ursula von der Leyen, προέδρου της Κομισιόν, ανακοινώνει τη συμμετοχή της Ελλάδας στο πλαίσιο NextGenerationEu. Τo πλαίσιο αυτό στοχεύει στη χάραξη της ενιαίας εκείνης οικονομικής πολιτικής, η οποία θα οδηγήσει τα κράτη-μέλη της Ένωσης σε ένα νέο, πιο πράσινο, πιο υγιές, πιο βιώσιμο και πιο ισχυρό μετά- Covid-19 μέλλον. Η συμμετοχή της Ελλάδας ήρθε με δώρο την εκταμίευση 4 δις ευρώ, από τα συνολικά 30,5 που θα λάβουμε διαμέσου του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF), ο οποίος θα διαχειριστεί το σύνολο των 750 δις που θα διατεθούν με μορφή δανειοληπτικών πράξεων στα κράτη-μέλη. Οι φωτιές εντός της χώρας ήδη μαίνονται.

Μέσα σε 8 μέρες, από τις 03/08 έως και τις 11/08, στη βόρεια Εύβοια καίγονται 512.000 στρέμματα γης, κατά 74% δασικού χαρακτήρα. Η ζημιά στα τοπικά οικοσυστήματα ανυπολόγιστη, 36 τοπικές κοινότητες αντιμετωπίζουν μια επόμενη μέρα στην οποία πάνω από το 60% της συνολικής γης γύρω τους είναι στάχτη. Σε ορισμένες περιπτώσεις το ποσοστό ακουμπάει το 100%. Είναι αρκετά ενδιαφέρον να αναφέρουμε ότι το 35% του συνόλου των καμένων εκτάσεων στη βόρεια Εύβοια βρίσκεται σε υψόμετρο μεταξύ 200 και 400 μέτρων. Η Ελλάδα, συνυπολογίζοντας και τις εκτάσεις που μετατράπηκαν σε στάχτη και σε άλλα σημεία της περιφέρειάς της, έχει μόλις βιώσει την μεγαλύτερη οικολογική καταστροφή της σύγχρονης ιστορίας της.

Για την εξομάλυνση της κατάστασης αξιοποιήθηκε βοήθεια από 24 διαφορετικά κράτη, υποθέτουμε με το αζημίωτο σε αρκετές, αν όχι όλες τις περιπτώσεις. Για τη φροντίδα των πληγέντων είδαμε την άμεση δημιουργία δικτύων αυτό-οργάνωσης, σε όλη την χώρα, τα οποία έδρασαν καίρια και σε σύντομο χρονικό διάστημα. Μέσα από όλα αυτά ήταν φυσικό να αναδυθούν κάποια ερωτήματα, συγκεκριμένες υποθέσεις, παρατηρήσεις καθώς και συμπεράσματα.

Ήταν όλα αποτέλεσμα τoυ εξαιρετικά παρατεταμένου καύσωνα που βιώσαμε εκείνη την περίοδο; Φταίει η κλιματική αλλαγή; Έπαιξε σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη των πραγμάτων το δόγμα εκκενώσεων; Ήταν επαρκώς εξοπλισμένη σε έμψυχο και υλικό δυναμικό η Πυροσβεστική Υπηρεσία ώστε να ανταπεξέλθει; Ήταν ορθολογικός ο σχεδιασμός αντιμετώπισης της όλης κατάστασης; Επηρέασαν τη ροή των γεγονότων τα επενδυτικά ενδιαφέροντα που αφορούν τις εν λόγω περιοχές που βίωσαν τις πυρκαγιές;

Όσον αφορά τον παρατεταμένο καύσωνα, φαίνεται πως έπαιξε ρόλο στην κρισιμότητα της κατάστασης, αλλά όχι τον καθοριστικότερο. Καίριο στάθηκε το γεγονός ότι στην προσπάθεια να μην μετρήσουμε ανθρώπινα θύματα, ο σχεδιασμός που ακολουθήθηκε επέβαλε την ευρεία χρήση του μέτρου των εκκενώσεων, τη στιγμή που σημαντικός αριθμός ειδικών του πεδίου πρότεινε την ανάπτυξη πυροσβεστικών δυνάμεων ανά τόπους, και την ταυτόχρονη αξιοποίηση του ντόπιου ανθρώπινου δυναμικού για δυναμικότερες παρεμβάσεις στα πύρινα μέτωπα – kάτι το οποίο βέβαια θα προϋπέθετε υψηλό επίπεδο συντονισμού, καθώς και ιδιαιτέρως ποιοτικό σχεδιασμό αντιμετώπισης της εν λόγω κρίσης. Αντί αυτού, είδαμε μια πλήρη επιτελική αποδιοργάνωση, αστυνομία να εκκενώνει οικισμό μετά από οικισμό, σημεία ενδιαφέροντος να προφυλάσσονται ως δια μαγείας ενώ γύρω τους τα πάντα καίγονταν, και την Πυροσβεστική Υπηρεσία να παλεύει με λιγοστά και απαρχαιωμένα μέσα καθώς και υπό εγκληματικό συντονισμό. Σχετικά όμως με τα επενδυτικά ενδιαφέροντα στην περιοχή;

Ήδη από τον Φεβρουάριο του τρέχοντος έτους, υπό το καθεστώς των fast track αδειοδοτήσεων που παρέχει η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) σε επενδυτικά σχέδια που αφορούν Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ), η σύμπραξη ΕΛΛΑΚΤΩΡ με EDP Renewables θέτει σε τροχιά υλοποίησης έργο, το οποίο δεσμεύει περιοχές την κεντρικής, νοτίου και βορείου Εύβοιας, για την παραγωγή, σταδιακά, μισού GW ηλεκτρικής ενέργειας, μέσω της αναδίπλωσης 8 αιολικών πάρκων (104 ανεμογεννήτριες). Ως σημαντικότερο εμπόδιο στην επιτυχή έκβαση του έργου θεωρείται η αντίδραση των τοπικών κοινοτήτων, οι οποίες μέσω των Δήμων και της Περιφέρειάς τους εκδηλώνουν συνεχώς τις αντιδράσεις τους.

Με ανάλογο τρόπο και μεθόδευση έχει προωθηθεί και το επονομαζόμενο «Καρυστία Project», δια χειρός του μεγαλύτερου επενδυτή, εντός Ελλάδος, στον εν λόγω τομέα, της ΓΕΚ-ΤΕΡΝΑ. Το έργο αποβλέπει στην παραγωγή 360 MW ηλεκτρικής ενέργειας, διαμέσου της αξιοποίησης 18 αιολικών πάρκων (άγνωστος αριθμός ανεμογεννητριών) στην περιοχή Κάρυστος της νοτίου Εύβοιας. Οι αντιδράσεις των τοπικών κοινοτήτων είναι επίσης σημαντικές.

Εδώ θα ήταν σημαντικό να αναφερθούμε επιγραμματικά στα εξής: Η Εύβοια υπήρξε ανέκαθεν μια εξαιρετικά θελκτική επιλογή ανάμεσα στις περιοχές που ενδείκνυνται για την αναδίπλωση επιχειρηματικής δραστηριότητας που σχετίζεται με ΑΠΕ. Οι λόγοι έχουν να κάνουν με το γεωμορφολογικό της τοπίο, την γεωγραφική της τοποθέτηση και την εγγύτητά της με την Αττική, καθώς και με τις μεγάλες εκτάσεις «ανεκμετάλλευτης γης» τις οποίες διαθέτει. Την παρούσα στιγμή, στο νότιο κομμάτι του νησιού δραστηριοποιούνται 34 αιολικοί σταθμοί με άνω των 350 ανεμογεννητριών σε λειτουργία. Περαιτέρω και σε άμεση σχέση με την απορία μας σχετικά με τον ενδεχόμενο συσχετισμό πυρκαγιών με επιχειρηματικά ενδιαφέροντα στην περιοχή: Εάν κάποιος/α συμβουλευτεί το πληροφοριακό σύστημα της ΡΑΕ, μπορεί με ευκολία να διακρίνει ότι, όσον αφορά ένα σημαντικό κομμάτι των περιοχών της βορείου Εύβοιας που επλήγησαν από τις φωτιές, πιο συγκεκριμένα τη νότια πλευρά του συγκεκριμένου τμήματος του νησιού, έχει ήδη προχωρήσει η φάση της αξιολόγησης και αδειοδότησης αιολικών σταθμών παραγωγής ενέργειας.

Από τους επιχειρηματικούς ομίλους που δραστηριοποιούνται εντός Ελλάδος στον χώρο των ΑΠΕ, τις κυρίαρχες θέσεις καταλαμβάνουν οι ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή, ΕΛΛΑΚΤΩΡ, ENEL Green Power, EREN και Iberdrola Rokas. Την πιο ενδιαφέρουσα περίπτωση ανάμεσά τους αποτελεί η ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή, η οποία απολαμβάνει τα πρωτεία τόσο σε επίπεδο εγκαταστάσεων όσο και σε επίπεδο παραγόμενης ενέργειας διαμέσου αυτών. Θυγατρική της ΓΕΚ-ΤΕΡΝΑ, η οποία υπενθυμίζουμε ότι έχει ως μεγαλομετόχους τον Γεώργιο Περιστέρη και τη Μαριάννα Λάτση, η ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή κέντρισε το ενδιαφέρον του επιχειρηματικού κόσμου πριν από λίγους μήνες, όταν ανακοίνωσε την συμμετοχή του στο πολυμετοχικό της σχήμα ο Ευάγγελος Μαρινάκης, ο οποίος και απέκτησε το 6% των μετοχών της εταιρείας. Για την καταβολή μέρους εκ των απαιτούμενων 80-85 εκατ. ευρώ για την αγορά των μετοχών, ο Ευάγγελος Μαρινάκης προχώρησε σε σύναψη δανείου με την Optima Bank, ιδιοκτησίας Βαρδή Βαρδινογιάννη. Την ίδια τράπεζα αξιοποίησε και ο ίδιος ο Γεώργιος Περιστέρης για να εξασφαλίσει το ποσό που θα του επέτρεπε να προχωρήσει σε εξαγορά πακέτου μετοχών της ΓΕΚ-ΤΕΡΝΑ (κατέχει πλέον σχεδόν το 33% των μετοχών της εταιρείας, το μεγαλύτερο ποσοστό που του επιτρέπεται νομικά χωρίς να εμπλακεί κάπως το κράτος). Η Optima Bank είναι η μία εκ των θερμότερων μνηστήρων της HSBC Ελλάδος, η οποία μετρά καταθέσεις των 1,3 δις και δάνεια που ανέρχονται σε 500 εκατ. ευρώ.

Η πολυεπίπεδη σχέση των τριών αυτών οικογενειών με φόντο τις ΑΠΕ, επεκτείνεται και στο επιχειρηματικό πλάνο κατασκευής και λειτουργίας Αεροστροβιλικού Σταθμού Συνδυασμένου Κύκλου με καύσιμο το φυσικό αέριο, μικτής ισχύος 877MW, στη ΒΙ.ΠΕ. Κομοτηνής, έργο που θεωρείται ότι θα ολοκληρωθεί εντός του 2021, και είναι σύμπραξη της Motor Oil με τη ΓΕΚ-ΤΕΡΝΑ. Αξίζει εδώ να σημειωθεί, ότι το μοντέλο αιολική ενέργεια-φυσικό αέριο, είναι το επικρατές όσο αφορά την απολιγνιτοποίηση του συστήματος παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.

Τι μπορούμε άραγε να συμπεράνουμε από όλα αυτά; Αρχικώς, ότι η εγχώρια οικονομική ολιγαρχία δίνει ολοένα και μεγαλύτερη έμφαση στην ανάπτυξη επιχειρηματικών δραστηριοτήτων που σχετίζονται με τις επιδιώξεις της Ένωσης για μια Πράσινη Ανάπτυξη. Τα ποσά που έχουν δρομολογηθεί στο να διατεθούν ως προς την επίτευξη αυτών των επιδιώξεων είναι τεράστια. Περαιτέρω, ότι η νομοθεσία έχει διαμορφωθεί με τέτοιο τρόπο ώστε ανάλογες επιχειρηματικές πρωτοβουλίες να λαμβάνουν εξαιρετικά γρήγορα θετικές γνωμοδοτικές αποφάσεις, και να μην συναντούν αχρείαστα εμπόδια (κλασσικό παράδειγμα το ότι επιτρέπεται με βάση τον νόμο να αναδιπλωθούν ανεμογεννήτριες εντός δασικής έκτασης, έστω και εάν αυτή κρίνεται αναδασωτέα μετά από περίπτωση πυρκαγιάς). Τέλος, ότι ο μοναδικός παράγοντας που δεν μπορούν να ελέγξουν είναι οι αντιδράσεις των τοπικών κοινοτήτων, και η δυνατότητά τους για άμεση αντιπαράθεση. Ίσως και η πλήρης καταστροφή που βιώσαμε στην βόρεια Εύβοια να έχει άμεση σχέση με αυτό. Ίσως να αποτελεί τον πιο δραστικό τρόπο να απομακρύνεις το αντιδρών ανθρώπινο στοιχείο από την περιοχή οικονομικού ενδιαφέροντός σου.

Mambo Tango

Links: