Η εξέγερση του Stonewall, της οποία επέτειο αποτελούν σήμερα τα φεστιβάλ υπερηφάνειας ανά τον κόσμο, ήταν ένα τριήμερο ταραχών στους δρόμους της Νέας Υόρκης, με αφορμή την έφοδο της αστυνομίας στο μπαρ Stonewall, στις 28 Ιουνίου, το 1969. Το Stonewall Inn, όπως και πολλά άλλα μπαρ εκείνης της περιόδου, αποτελούσε στέκι των λοατκια+ ατόμων, όπου οι έφοδοι ήταν σύνηθες φαινόμενο και η κοινωνικοπολιτική στοχοποίηση και καταστολή της κοινότητας, καθημερινότητα. Η αντίδραση ενάντια σε αυτή την συνθήκη και τα γεγονότα που ακολούθησαν, έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην πορεία της κοινότητας των ομοφυλόφιλων, των λεσβιών, των τρανς και όλου του λοατκια+ φάσματος και αποτέλεσαν απαρχή του σύγχρονου ΛΟΑΤΚΙΑ+ κινήματος.
Στις Η.Π.Α., η σύντομη περίοδος στην αρχή του μεσοπολέμου, επηρεασμένη και από τα κινήματα της Ευρώπης, με μεγαλύτερες ελευθερίες στον έρωτα και την έκφραση της σεξουαλικότητας, ακολουθήθηκε από έναν άκρατο συντηρητισμό που έβαλε και την ομοφυλοφιλία στο στόχαστρο. Μετά τον Β’Π.Π., στις Η.Π.Α. υπήρχαν δυνάμεις που προσπαθούσαν να επιστρέψουν στην προπολεμική κανονικότητα, όπως και να εκδιώξουν τα ριζοσπαστικά κομμάτια της κοινωνίας. Ο πουριτανισμός, ο ψυχρός πόλεμος και ο φόβος της κομμουνιστικής επιρροής καταλήγει σε μία σειρά μαζικών διώξεων που αρχίζει το 1947, με εντολή του τότε πρόεδρου των Η.Π.Α. Τρούμαν για έλεγχο των δημόσιων υπαλλήλων για «πίστη» και «νομιμοφροσύνη». Το 1950, κι ενώ έχει ξεκινήσει ήδη ο πόλεμος στην Κορέα, ο γερουσιαστής Ουϊσκόνσιν Τζο Μακάρθι βγάζει ένα λόγο όπου αναφέρεται σε μία λίστα υπαλλήλων οι οποίοι είναι κομμουνιστές. Από τα τέλη της δεκαετίας του ’40 και έως τα τέλη του ’50, αρχίζει ένα κυνήγι που περιλαμβάνει μαζικές απαγγελίες κατηγοριών χωρίς στοιχεία που απευθύνεται κυρίως σε κομμουνιστές, συνδικαλιστές και αναρχικούς. Αυτό που δεν είναι ιδιαιτέρως γνωστό είναι πως η επιτροπή Μακάρθι δημιούργησε και το λεγόμενο «Λιλά Τρόμο» (Lavender Scare), που στράφηκε κατά των ομοφυλοφίλων. Συγκεκριμένα οι ομοφυλόφιλοι χαρακτηρίστηκαν ότι αποτελούν ρίσκο για την ασφάλεια καθώς η «ανωμαλία» αυτών των ανθρώπων τους καθιστά ευάλωτους σε εκβιασμό από τους κομμουνιστές. Μέχρι το 1953 είχαν απολυθεί 452 δημόσιοι υπάλληλοι που κατηγορήθηκαν για ομοφυλοφιλία.
Κατά την δεκαετία του ’50 οι ομοφυλόφιλοι παρακολουθούνταν, η αστυνομία έκανε συνεχόμενες επιχειρήσεις σκούπας στα στέκια τους και δημοσιοποιούσε τα στοιχεία τους. Χιλιάδες ήταν αυτοί που υπέστησαν διαπόμπευση, απολύσεις, διωγμούς και εγκλεισμό σε φυλακές ή ψυχιατρεία Το 1952, ο Αμερικανικός Ψυχιατρικός Σύλλογος κατατάσσει την ομοφυλοφιλία σε ψυχική διαταραχή και στην Νέα Υόρκη, το 1959, γίνεται η μαζική έφοδος την αστυνομίας σε δεκάδες μπαρ, κλείνοντάς τα, καθώς βάση νόμου της Κρατικής Αρχής Αλκοόλ (State Liquor Authority), απαγορευόταν η συνεύρεση και κατανάλωση αλκοόλ από ομοφυλόφιλους. Σε αυτά τα πλαίσια, τα λίγα μέρη που μπορούσαν να πάνε λοατκια άτομα ήταν κάποια μπαρ που ανήκαν επί το πλείστον στην μαφία, όπως άλλωστε και το Stonewall. Μπροστά σε αυτήν την καταστολή, με την ομοφυλοφιλία ακόμα παράνομη, και στο άκουσμα της εξέγερσης στην Κούβα στα στρατόπεδα συγκέντρωσης ομοφυλοφίλων, έγινε μία προσπάθεια συσπείρωσης των λοατκια ατόμων σε ομάδες και οργανώσεις, όπως η Mattachine Society και οι Daughters of Bilitis.
Το κομμάτι της λοατκια κοινότητας που ήταν πιο εμφανές στην υπόλοιπη κοινωνία, δηλ. τρανς άτομα, non-binary, cross-dressers, drag-queens και άτομα που δεν αντανακλούσαν τα ετεροκανονικά πρότυπα βρισκόταν ακόμα περισσότερο στο στόχαστρο. Τον Μάιο του ’59, γίνονται επεισόδια στο μαγαζί Cooper Do-nuts μετά από προσπάθεια αστυνομικών να συλλάβουν δύο drag-queens, δύο εργαζόμενους στο σεξ και έναν ομοφυλόφιλο, επειδή η εμφάνισή τους δεν ταίριαζε με αυτή στην ταυτότητά τους. Η γενικευμένη αντίδραση που ακολούθησε κατέληξε στους αστυνομικούς να φεύγουν κυνηγημένοι, χωρίς τους συνεληφθέντες και ο κόσμος να συσπειρωθεί εκ νέου στον δρόμο σε μία νύχτα οδομαχιών με την αστυνομία. Παρόμοιως, η απόπειρα σύλληψης τρανς ατόμων και drag queens στο Σαν Φρανσίσκο το 1966, στην Compton’s Cafeteria και η αντίδραση που ακολούθησε, θεωρείται σημείο καμπής για την κινητοποίηση των τρανς ατόμων.
Στην Νέα Υόρκη, η μαφία επένδυσε πολλά χρήματα για να μετατρέψει το Stonewall σε μπαρ για ομοφυλόφιλους. Αποτελούσε το μοναδικό μέρος όπου επιτρεπόταν ο χορός, και έτσι μάζευε πολύ κόσμο από τις περιοχές του Μανχάταν και του Χάρλεμ. Στη σύνθεσή του ο κόσμος, ήταν από όλο το λοατκια φάσμα και από όλες τις φυλές, κάτι που έκανε το μέρος ακόμα πιο δημοφιλές. Λειτουργούσε με πόρτα και σε περίπτωση που υπήρχε ένδειξη για ασφαλίτες, έπεφτε σήμα με άσπρα φώτα για να σταματήσει ο κόσμος να πίνει και να αγγίζεται. Σε περιπτώσεις εφόδου, ο κόσμος στηνόταν στον τοίχο. Τα τρανς, τα drag άτομα και αυτά χωρίς ταυτότητα συλλαμβάνονταν, ενώ οι υπόλοιποι μπορούσαν να αποχωρήσουν. Οι γυναίκες έπρεπε να φοράνε τουλάχιστον τρία «γυναικεία» ρούχα, για να μην συλληφθούν. Οι ιδιοκτήτες συλλαμβάνονταν επίσης συνήθως.
Την 28ης Ιουνίου, η αστυνομία πραγματοποιεί έφοδο στο Stonewall Inn και μεταφέρει τους συλληφθέντες έξω, προς τις σταθμευμένες κλούβες. Ο κόσμος που αφέθηκε όμως, παρέμεινε αυτή τη φορά εκεί, και σύντομα άρχισε να μαζεύεται κι άλλος. Το πλήθος, συγκεντρωμένο έξω από το bar, εκσφενδονίζει μπουκάλια, πέτρες και άλλα αντικείμενα, ενώ αυξάνεται κι άλλο σε αριθμό. Όταν καταφθάνουν ενισχύσεις της αστυνομίας, οι συγκρούσεις γενικεύονται. Οι εξεγερμένοι στήνουν οδοφράγματα στους δρόμους και διαφεύγουν από τα μικρά στενά του Greenwich. Οι οδομαχίες κρατάνε μέχρι το πρωί με περίπου 1000 άτομα και συνεχίζονται και το δεύτερο βράδυ. Οι εφημερίδες την επόμενη μέρα βγάζουν ομοφοβικά δημοσιεύματα που ξεσηκώνουν ακόμα περισσότερο κόσμο που βγαίνει στους δρόμους. Οι οργανώσεις μοίραζαν κείμενα και φυλλάδια και καλούσαν σε αντίσταση στην αφόρητη ομοφοβική καταπίεση. Οι συγκεντρωμένοι ήταν πάνω από 2000 όταν η αστυνομία κατέφθασε το απόγευμα της τρίτης μέρας και οι συγκρούσεις γενικεύτηκαν ξανά. Στην είσοδο του Stonewall είχαν στηθεί οδοφράγματα και ακουγόταν το σύνθημα “Christopher Street belongs to the queers!”.
Ο τρόπος που αντιλαμβανόταν τον εαυτό της η κοινότητα άλλαξε μετά το Stonewall όπως άλλαξε αντίστοιχα και ο τρόπος με τον οποίο τους αντιλαμβανόταν η κοινωνία. Τα γεγονότα αυτά έλαβαν μέρος υπό το φως μίας εποχής που έφερε τα χαρακτηριστικά κοινωνικών αναταραχών και αναδυόμενων κινημάτων όπως για τα δικαιώματα των μαύρων, το αντιπολεμικό κίνημα, το δεύτερο κύμα φεμινισμού και τον Μάη του ’68. Η παρακαταθήκη που άφησε δε, ήταν κομβικής σημασίας όσο αναφορά το σμίξιμο της κοινότητας στους δρόμους της εξέγερσης, δίνοντας τα εργαλεία και την συσπείρωση από τα κάτω για τους αγώνες που θα δοθούν τις επόμενες δεκαετίες και έως το σήμερα.
eretmo
