Η οικονομική κρίση αποτέλεσε μηχανισμό αποδυνάμωσης του πολιτικού προσωπικού του ελληνικού κράτους – το πελατειακό σύστημα κατέρρευσε, η εμπιστοσύνη προς το πολιτικό προσωπικό ελαχιστοποιήθηκε (καθώς αδυνατεί πια να δώσει ανταλλάγματα), οι στρατηγικές αποφάσεις λαμβάνονται σε υψηλότερα κέντρα, σε υπερεθνικά σχήματα που αντιστοιχούν καλύτερα στη διεθνή οργάνωση της οικονομίας.
Με το κράτος να αντικαθίσταται εν μέρει από υπέρτερα σχήματα, οι πόλεις, η μηχανή αυτή του καπιταλισμού, βαραίνουν περισσότερο σ’ επίπεδο καθημερινότητας, τόσο για τους από πάνω όσο και για τους από κάτω. Στο έδαφός τους αναπτύσσεται μεγάλο μέρος της καπιταλιστικής επιθετικότητας και των κοινωνικών συγκρούσεων που αυτή προκαλεί. Πάνω στο εν ανεπαρκεία και διαφιλονικούμενο αστικό έδαφος (ένας εκ των τριών παραγωγικών συντελεστών, μας λέει η κλασική πολιτική οικονομία) του ελλαδικού χώρου εκπονούνται και τα πάσης φύσεως καπιταλιστικά επενδυτικά σχέδια με ονοματεπώνυμο.
Ωστόσο, με δεδομένη τη γενική αποδιοργάνωση του ελληνικού κοινωνικού σχηματισμού και των πολιτικών του θεσμών και τις αλλαγές ρόλων του παραδοσιακού πολιτικού προσωπικού, κάποιοι παλιοί παίκτες κάνουν εμφάνιση με νέο τρόπο: Στοιχεία μαφίας και κορπορατισμός επικαλύπτουν την ουσία των «επενδύσεων» σε γη, κυρίως κτηματομεσιτικής φύσης, σε ανεκμετάλλευτους ως σήμερα απ’ τον καπιταλισμό αστικούς χώρους. Οι «επενδυτές» εμπλέκονται στην τοπική πολιτική, υποθάλπουν την αντιδραστική πολιτική βία κι επιζητούν τη «λαϊκή υποστήριξη» δια της εμπλοκής τους στο επαγγελματικό ποδόσφαιρο που, κατά τ’ άλλα, υποτίθεται πως γλυκαίνει τις Κυριακές των καταπιεσμένων. Παραλλαγές υπάρχουν πολλές: Πειραιάς, Νέα Φιλαδέλφεια, Βόλος, Θεσσαλονίκη… Με τρία απ’ αυτά τα παραδείγματα ασχολούμαστε σ’ αυτό το φύλλο, τρία επικίνδυνα παραδείγματα για το παρόν και το μέλλον μας.
———————————————————————————————————————————————————————————
Πέντε χρόνια σιωπής λύθηκαν τον περασμένο Φλεβάρη, όταν ο πρόεδρος της ΔΕΥΑΜΒ σε συνέντευξη τύπου παραδέχτηκε ότι «η δημοτική αρχή σκέφτεται να παραχωρήσει τη λειτουργία των Εγκαταστάσεων Επεξεργασίας Λυμάτων (ΕΕΛ), σε ιδιώτη επενδυτή». Η πόρτα, λοιπόν, των ΕΕΛ άνοιξε για να περάσει μέσα ο ιδιώτης, μετά από μια 6ετία εγκατάλειψης και αφαίμαξης του προσωπικού. Η σκόπιμη αυτού του είδους διαχείριση είχε σαν αποτέλεσμα απανωτές βλάβες τα τελευταία 3 χρόνια, που στοίχισαν ακριβά στον Παγασητικό και στην υγεία των πολιτών με τη διοχέτευση χιλιάδων ή και εκατομμυρίων κυβικών μέτρων ανεπεξέργαστων λυμάτων στη θάλασσα. Φέτος που η κατάσταση παράγινε, ωρίμασαν οι συνθήκες για ξεπούλημα των εγκαταστάσεων. Η αγανάκτηση του κόσμου υποτίθεται ότι θα άναβε το πράσινο φως.
Γιατί όμως η ιδιωτικοποίηση ξεκινά από τις ΕΕΛ; Επειδή πρόκειται για ένα πακέτο συγκεκριμένο, που έχει όλα τα τεχνικά και οικονομικά στοιχεία που είναι απαραίτητα για την αγοραπωλησία. Δεν πουλάς ποτέ γουρούνι στο σακί.
Στην ύδρευση, ας πούμε, πακέτο προς πώληση δεν υπάρχει και δύσκολα θα υπάρξει. Το μέτωπο με τους κατοίκους των χωριών του Πηλίου που εντάχθηκαν στον καλλικρατικό δήμο Βόλου είναι ανοικτό, καθώς οι κάτοικοι αντιστέκονται σθεναρά στη χλωρίωση και τα υδρόμετρα.
Από τον Γενάρη 2012, τότε που δημιουργήθηκε η Κίνηση Πολιτών Πηλίου και Βόλου για το Νερό (Κίνηση), οι πράξεις αντίστασης, φανερές και κρυφές, με παραβιάσεις των δεξαμενών και καταστροφή ή και εξαφάνιση των χλωριωτών, ξεπερνούν τις 20. Εκκρεμούν 4 μηνύσεις εναντίον κατοίκων των Σταγιατών με την κατηγορία της κράτησης σε ομηρία, απειλής και εξύβρισης υπαλλήλων της ΔΕΥΑΜΒ, ενώ και σε άλλα χωριά εκκρεμούν δικαστικές υποθέσεις. Οι κάτοικοι της Πορταριάς, της Μακρινίτσας και των Σταγιατών αρνούνται την εγκατάσταση υδρομέτρων παρά τις απειλές για υποβολή προστίμων που φτάνουν τα 300 Ευρώ.
Ανοικτά είναι και τα θέματα της ύδρευσης της πόλης, όπως το διάτρητο δίκτυο, οι αμιαντοσωλήνες και η ποιότητα του νερού που αναγκάζουν τους κατοίκους να αφήνουν στην αγορά του εμφιαλωμένου νερού γύρω στα 30 εκατομμύρια Ευρώ το χρόνο.
Στην άρδευση, τα πράγματα για την ΔΕΥΑΜΒ είναι πιο μπερδεμένα. Η απόφαση της μεταφοράς της άρδευσης από το δήμο και – ουσιαστικά – από τις κοινότητες στη ΔΕΥΑΜΒ αμφισβητείται από τους αγρότες/ισσες και τους καλλιεργητές. Εκκρεμεί, άλλωστε, σχετική απόφαση του ΣτΕ στο οποίο έχουν προσφύγει.
Ο ξυλοδαρμός διαδηλωτών μελών της Κίνησης και όχι μόνο, από τις διμοιρίες ΜΑΤ που προκάλεσε τον τραυματισμό και μεταφορά στο νοσοκομείο ενός ατόμου με σπασμένο πλευρό στις 15 Μάρτη 2015, ημέρα που συνεδρίαζε το ΔΣ της ΔΕΥΑΜΒ για την ψήφιση κανονισμού άρδευσης και η προσαγωγή σε δίκη ενός αγρότη με τις κατηγορίες της θέσης σε κίνδυνο της ζωής ματατζή και της στάσης σε συνέργεια, στάθηκαν η αιτία για να παρθεί μια ιστορική απόφαση απ’ όλα – πλην δύο – χωριά: Οι κάτοικοι των χωριών γύρισαν την πλάτη στη ΔΕΥΑΜΒ και ανέλαβαν τη διαχείριση της άρδευσης. Αυτό κάνουν και τη φετινή
αρδευτική περίοδο για τρίτη χρονιά. Συναποφασίζουν και ορίζουν επιτροπές άρδευσης και αρμοδιότητες για τεχνικά ή οικονομικά θέματα.
Χωρίς καταγραφή, με «εθισμένους» πλέον τους αγρότες στην αυτοδιαχείριση της άρδευσης και άκαμπτους στο αίτημά τους να κρατήσουν στα χέρια τους την άρδευση παρά τις απειλές και τους εκβιασμούς του Μπέου, δεν υπάρχουν οι προϋποθέσεις για ξεπούλημα της άρδευσης.
Οι «δολιοφθορές», οι καταλήψεις του δημοτικού συμβουλίου, οι εκδηλώσεις, οι συχνές συνελεύσεις και συναντήσεις της συντονιστικής, η σύνδεση με το κίνημα της Χαλκιδικής, της Κρήτης εναντίον των ΒΑΠΕ και την Πανελλαδική Συμμαχία για το Νερό και άλλες μορφές δράσης ενάντια στην ιδιωτικοποίηση, καθώς και η επαφή με άλλες συλλογικότητες της πόλης, είναι στοιχεία που συνθέτουν ένα τοπικό κίνημα με ιδιαίτερα πολιτικά χαρακτηριστικά.
Η Κίνηση είναι μια ανοικτή συλλογικότητα στην οποία συμμετέχει όποιος/α ενδιαφέρεται για το νερό στην περιοχή. Ο αμεσοδημοκρατικός τρόπος που γίνονται οι συνελεύσεις δεν επιβλήθηκε από πάνω αλλά προέκυψε ως ανάγκη επικοινωνίας μεταξύ των κατοίκων. Έχει πολιτικό ενδιαφέρον ότι για πρώτη φορά τα χωριά συνεργάζονται και συνεννοούνται οριζόντια μεταξύ τους.
Οι αποφάσεις των συνελεύσεων είναι πάντα δεσμευτικές για τα τοπικά εκλεγμένα συμβούλια. Σε κάποιες περιπτώσεις προέδρων τοπικών συμβουλίων που συμμετείχαν στο ψηφοδέλτιο του Μπέου, όπως στη Μακρινίτσα, την Πορταριά και τις Σταγιάτες, οι τοπικοί ήρθαν σε σφοδρή αντίθεση μαζί του υποστηρίζοντας σθεναρά τις θέσεις των συνελεύσεων, με αποτέλεσμα να διαγραφούν από την παράταξη και να είναι σε πλήρη διάσταση μαζί του.
Όσο για την Κίνηση, παίζει ένα αποφασιστικό και θετικό ρόλο στο να συνδέει τις τοπικές κοινωνίες, να ενημερώνει, να υλοποιεί με το συντονιστικό τις αποφάσεις των συνελεύσεων, και να συνδέει το κίνημα με αντίστοιχα στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Την άνοιξη 2014 εκλέγεται ο Μπέος, γεγονός που προδικάζει μια πιο αποφασιστική και βρώμικη αντιμετώπιση του κινήματος. Δεν είναι τυχαίο ότι έχει την πλήρη υποστήριξη της κυβέρνησης, της δικαιοσύνης και της Γαλλικής και Γερμανικής πρεσβείας. Όλοι αυτοί θεωρούν ότι ο συγκεκριμένος άνθρωπος μπορεί να βάλει με την πλάτη στο καναβάτσο την Κίνηση και να προχωρήσει στο ξεπούλημα του νερού (Γαλλία) και της γης (Γερμανία). Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ παρέχει πλήρη αστυνομική υποστήριξη όταν και όπου ζητηθεί από τον Μπέο, ενώ η «ανεξάρτητη» δικαιοσύνη και τα κρατικά ελεγκτικά όργανα βγάζουν αποφάσεις προκλητικά εχθρικές εναντίον των τοπικών κοινωνιών. Όπου γίνεται συζήτηση για το νερό η παρουσία ματατζήδων και ασφαλιτών είναι προκλητική.
Η επιχειρούμενη ιδιωτικοποίηση των ΕΕΛ, κινητοποίησε άμεσα την Κίνηση, η οποία κάλεσε τον Φλεβάρη 2017, άτομα και συλλογικότητες να συζητήσουν για το θέμα. Δημιουργήθηκε ένα πιο διευρυμένο σχήμα, η ΣΥΜΜΑΧΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΝΕΡΟ, από άτομα της Κίνησης, ανένταχτους, εξωκοινοβουλευτικούς και κομματικούς από τον χώρο της αριστεράς. Στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ και φασίστες αποκλείστηκαν ενώ ξεκαθαρίστηκε ότι ο χαρακτήρας της συμμαχίας θα είναι κινηματικός. Στη δίμηνη ως τώρα πορεία φαίνεται να ικανοποιούνται οι ελάχιστες προδιαγραφές του εγχειρήματος.
Η αποστασιοποίηση των “φορέων” της πόλης από τη ΣΥΜΜΑΧΙΑ και η αντιμετώπιση από την αστυνομία αντανακλούν μία δυναμική που έχει τη δυνατότητα να σταματήσει το ξεπούλημα του νερού και να αναδείξει τον αυταρχικό και φασιστικό ρόλο της τοπικής και κεντρικής εξουσίας. Όσο για την ΚΠΠΒΝ, τα προβλήματα με το νερό σε όλα τα χωριά και την πόλη και το μέτωπο εναντίον της πολιτικής του ξεπουλήματος και των χαρατσιών, είναι εκείνα στα οποία εστιάζει τη δράση της. Η ύπαρξη διαφορετικών απόψεων μέσα στη ΣΥΜΜΑΧΙΑ, πάνω σε ζητήματα όπως η άρνηση εγκατάστασης υδρομετρητών, η μάχη ενάντια στη χλωρίωση ή και η αυτοδιαχείριση της άρδευσης, επιβάλλουν την αυτόνομη δράση.
Συμπερασματικά, το κίνημα του νερού στο πλαίσιο της Κίνησης, καταφέρνει να στέκεται γερά στον αγώνα για το δημόσιο χαρακτήρα του νερού ως κοινωνικού αγαθού. Αυτό ωστόσο που μελλοντικά πρέπει να γίνει είναι να καθοριστεί μέσα από συζητήσεις αυτός ο δημόσιος χαρακτήρας. Αυτή ήταν και η προτροπή του Όσκαρ Ολιβέρα από το Κίνημα στην Κοτσαμπάμπα της Βολιβίας στη συνάντηση που είχαμε μαζί του πριν από ενάμιση χρόνο: “Πρέπει να ξεκαθαριστεί τι εννοούμε. Στη Βολιβία ο πρώτος Ιθαγενής πρόεδρος Εβο Μοράλες πήρε τη διαχείριση από τη αμερικάνικη BECHTELL, μετά από τη σκληρή μάχη που δώσαμε, και την μετέφερε στο κράτος. Έκτοτε εμείς που παλέψαμε είμαστε απέναντι. Αυτός δεν ήταν ο δημόσιος χαρακτήρας που θέλαμε σίγουρα. Δεν το είχαμε όμως ξεκαθαρίσει”.
Μπροστά μας έχουμε και τις δίκες δύο συναγωνιστών που θα γίνουν τον Μάη και Ιούνη. Και εκείνες που έρχονται για τους κατοίκους των Σταγιατών. Με στημένη δικαιοσύνη και εχθρική απέναντι στο Κίνημα, η παρουσία της Κίνησης και αλληλέγγυων στα δικαστήρια είναι επιτακτική μια και αντιμετωπίζονται ως πολιτικές διώξεις.
10 100 1000 εξεγερτικά χωριά
