Ο τρόπος διάρθρωσης του Ελληνικού Πανεπιστημίου στην τρέχουσα φάση της ιστορικής περιόδου είναι ξεκάθαρος και επιτακτικός. Η τάση είναι σαφής: ιδιωτικοποίηση. Αυτό είναι άλλωστε ξεκάθαρο αν παρατηρήσει κανείς πώς εκφράζεται η αναδιάρθρωση της εκπαίδευσης σε παγκόσμια κλίμακα. Μόνο κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού διεξήχθησαν δεκάδες διαδηλώσεις σε όλο τον κόσμο ενάντια στη θέσπιση νόμων ιδιωτικοποίησης της εκπαίδευσης, που επέφεραν την εισαγωγή διδάκτρων καθώς και μεταρρυθμίσεις όπως μείωση μισθών ή και απόλυση εκπαιδευτικών, εντατικοποίηση των σπουδών, συμμετοχή ιδιωτικών επιχειρήσεων στη διοίκηση, τη χρηματοδότηση, τη διαχείριση των όρων παραγωγής της ερευνητικής διαδικασίας και άλλα. Πολλές από τις διαδηλώσεις ήταν αρκετά μαχητικές, και κατάφεραν τόσο να εμπλέξουν ετερόκλητα πολιτικά κομμάτια όσο και να εμπλακούν σε ευρύτερους τρέχοντες κοινωνικούς αγώνες. [1]
Το Πανεπιστήμιο, στα πλαίσια του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής, ήταν πάντα και θα είναι ένα θεσμικό όργανο που σχηματίζει, καταρτίζει και κατανέμει το εμπόρευμα της εργατικής δύναμης. Είναι ζωτικής σημασίας λοιπόν για τη διαδικασία κοινωνικής αναπαραγωγής να μην διαταράσσεται ο κύριος ρόλος του Πανεπιστημίου, η μεταξύ άλλων αρμοδιότητά του να παράγει εξειδικευμένους, πειθήνιους και αναλώσιμους εργαζόμενους με βάση τις ανάγκες ενός όλο και πιο περίπλοκου καταμερισμού της εργασίας. Παράλληλα, αποτελεί συνεχώς ένα καινούργιο προνομιακό πεδίο ανάπτυξης για το κεφάλαιο, εμπλέκοντας όλο και περισσότερο τον ιδιωτικό παράγοντα και μειώνοντας κατά το δυνατόν (ανάλογα με τους ταξικούς αγώνες που διεξάγονται) τα έξοδα και τις δαπάνες, ώστε να μεταβεί στο στάδιο της πλήρους ιδιωτικοποίησης.
Ας δούμε όμως τι σημαίνει αυτό ειδικότερα στον ελλαδικό χώρο την τελευταία περίοδο, ποιο είναι το διακύβευμα και με ποιον τρόπο διαφυλάσσεται.
Στην ελληνική περίπτωση όλα τα παραπάνω παίρνουν σάρκα και οστά στο νόμο πλαίσιο της Διαμαντοπούλου(-Αρβανιτοπούλου). Στη βάση της αντίστασης για την ψήφιση του συγκεκριμένου νόμου συγκροτήθηκε ένα κίνημα στις αρχές του Σεπτέμβρη του 2011, το οποίο όμως δεν κατάφερε να γενικευτεί και να επιτύχει την απόσυρση του νομοσχεδίου. Έτσι λοιπόν μετά από μια περίοδο ομαλότητας στους χώρους του Πανεπιστημίου και του ΤΕΙ, έρχεται στο προσκήνιο η πρώτη επίσημη, θεσμική και έμπρακτη εφαρμογή του νόμου μέσω της συγκρότησης των συμβουλίων διοίκησης (να σημειωθεί ότι έχουν ήδη γίνει κινήσεις εφαρμογής όπως με το ζήτημα του ασύλου και των εστιών). Τα συμβούλια διοίκησης είναι το επίσημο όργανο που είναι αρμόδιο για την πραγμάτωση των διαταγμάτων του νέου νόμου. Η διαδικασία αυτή έχει παρεμποδιστεί ήδη σε διάφορα μέρη που έχει επιχειρηθεί πανελλαδικώς, συμπεριλαμβανομένου και του ΤΕΙ Πατρών. Μάλιστα, έχουν ασκηθεί πειθαρχικές και ποινικές διώξεις σε αγωνιστές (στο Α.Π.Θ.) που επέλεξαν να συμμετέχουν στο «σπάσιμο» των εν λόγω διαδικασιών.
Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, δύο χρόνια μετά, τον Μάρτιο του 2013, εμφανίζεται στο προσκήνιο το «σχέδιο Αθηνά» ως στιγμιότυπο της αναδιάρθρωσης της τριτοβάθμιας. Δεκάδες τμήματα και γνωστικά αντικείμενα συγχωνεύονται ή καταργούνται, ενώ διοικητικοί υπάλληλοι τίθενται σε διαθεσιμότητα, εισάγοντας νέα δεδομένα στη διαχείριση και τη διοίκηση (πλέον οι διοικητικοί υπάλληλοι θεωρούνται πλεονάζον εργατικό δυναμικό, γεγονός το οποίο τους ωθεί μαζικά σε διαθεσιμότητα, εδραιώνοντας τη βάση για τις μελλοντικές εργασιακές συνθήκες στα εκπαιδευτικά ιδρύματα). Ακόμη, η απότομη μετακύλιση του κόστους φοίτησης στις πλάτες των ίδιων των φοιτητών (π.χ. στην περίπτωση μετακίνησης από τη μία πόλη στην άλλη, νοίκια κ.λπ.) αποτελεί ένα μέτρο για την περαιτέρω μείωση της αξίας της εργασίας μας. Έτσι, οι ανάγκες του κεφαλαίου προσανατολίζουν την κατεύθυνση αυτής της καπιταλιστικής αναδιάρθρωσης, και ορίζουν κυρίαρχα τους όρους παραγωγής και αναπαραγωγής, και κατά συνέπεια τις συνθήκες σύμφωνα με τις οποίες θα λειτουργούν τα εκπαιδευτικά ιδρύματα κατά μια αδιατάρακτη κανονικότητα.
Πώς λοιπόν θα διασφαλιστεί η απαραίτητη για τα αφεντικά «εύρυθμη» και «ομαλή» λειτουργία των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων από τα «στοιχεία» που τη διαταράσσουν; Η συνταγή για ένα τέτοιου είδους αποστειρωμένο περιβάλλον είναι απλή: Πρόσληψη φυλάκων και ιδιωτικών security, τοποθέτηση μπαρών και φυλακίων, κλείδωμα αιθουσών και κοινόχρηστων πανεπιστημιακών χώρων, μα κυρίως στοχοποιώντας οποιαδήποτε κοινωνική ομάδα ξεφεύγει από τα αυστηρά πλαίσια της παραγωγής εμπορεύματος. Έτσι, η εκάστοτε Πρυτανική αρχή κάνει ξεκάθαρο, τόσο με τις ανακοινώσεις της, όσο και με τις κατασταλτικές επιχειρήσεις που εγκρίνει, πως δεν θα υπάρξει όχι μόνο διατάραξη της εμπορευματικής ροής αλλά και κανείς που δεν θα σχετίζεται με την κίνησή της.
Έτσι λοιπόν έχουμε και λέμε: εκκένωση του καταυλισμού των ρομά στο Πανεπιστήμιο Πατρών (οι οποίου ζούσαν εκεί τουλάχιστον για 15 χρόνια), εισβολή της αστυνομίας στο Α.Π.Θ. σε κατάληψη εργολαβικών, επίθεση σε athens.indymedia και 98fm, εισβολή στο ΤΕΙ Ηγουμενίτσας και συγκεκριμένα στην κατάληψη «κελί της ελευθερίας» και καταλήψεις στέγης, εισβολή στο Ε.Μ.Π. και στο αυτοδιαχειριζόμενο στέκι αρχιτεκτονικής, προβοκατόρικη κίνηση τοποθέτησης βομβών μολότωφ σε περίοπτη θέση στο Α.Π.Θ., εισβολή των ΜΑΤ στο Ε.Κ.ΠΑ, εκκένωση της κατάληψης Ν. Γύζη 33-αυτοδιαχειριζόμενο στέκι ΤΕΙ στην Πάτρα [2] και άλλα περιστατικά κατά τη διάρκεια των οποίων υπήρχαν συλλήψεις μεταναστών και δεκάδων αγωνιστών.
Στον αντίποδα, μέσα στο ίδιο το ακαδημαϊκό πεδίο υπάρχουν αφηγήσεις και αναφορές ενεργών αγωνιστικών κομματιών που αντιτίθενται στις περιφράξεις του καπιταλισμού συμβάλλοντας στην όξυνση του κοινωνικού-ταξικού ανταγωνισμού. Αφηγήσεις που θέλουν τον πανεπιστημιακό χώρο πεδίο δημιουργίας σχέσεων και κοινών, χώρο πολιτικής ζύμωσης και τριβής. Τέτοια αγωνιστικά μορφώματα θέτουν το ζήτημα τις επανοικειοποίησης των χώρων καταλαμβάνοντας τμήματα σχολών και διαθέτοντάς τα στο κίνημα. Στέκια και καταλήψεις, αυτόνομα σχήματα και συνελεύσεις αδιαμεσολάβητου αγώνα αποτελούν τμήματα των συλλογικών αντιστάσεων πλαισιώνοντας και στηρίζοντας πολιτικά τέτοιου είδους εγχειρήματα.
Τα σχέδια της καπιταλιστικής αναδιάρθρωσης είναι ξεκάθαρα. Δεν προβλέπουν όμως έναν αστάθμητο παράγοντα: τους ξεσηκωμούς του προλεταριάτου και τους ταξικούς αγώνες που εμπεριέχει…
[1] Κατά τη διάρκεια φοιτητικών κινητοποιήσεων στο Κεμπέκ του Καναδά, το φοιτητικό κίνημα ενάντια στις εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις κατάφερε να συνδεθεί με αυτόχθονες πληθυσμούς και αγωνιζόμενα κομμάτια που κινητοποιήθηκαν ενάντια στο σχέδιο Nord, που ήταν μια επιχείρηση της νεοφιλελεύθερης κυβέρνησης να εκτοπίσει τους αυτόχθονες πληθυσμούς στο βόρειο τμήμα της επαρχίας, και να ανοίξει τη γη τους για εξορυκτικά, υλοτομικά και υδροηλεκτρικά έργα. Στο Μεξικό φοιτητές και εκπαιδευτικοί δημιούργησαν κοινό αγώνα ενάντια στην εκπαιδευτική αναδιάρθρωση. Στην Κολομβία συνδέθηκαν εν είδει απεργίας αγρότες, παραγωγοί γάλακτος, μεταφορείς, φοιτητές διεκδικώντας αξιοπρεπείς ζωές ενάντια στην εξαθλίωση και την υποβάθμιση των περιοχών τους. [2] Από την επιχείρηση εκκένωσης τω καταλήψεων της 5ης Αυγούστου στην Πάτρα, τα δυο κατειλημμένα κτήρια του ΤΕΙ προκλητικά παραμένουν υπό τη διαχείριση της αστυνομίας, χωρίς να έχουν αποδοθεί στην διοίκηση του ιδρύματος, όπως δήλωσε και ο ίδιος ο πρόεδρος του ΤΕΙ στους καταληψίες.cum panis
