Μια σημαντική είδηση πέρασε στα ψιλά του ελλαδικού τύπου στα μέσα του Φλεβάρη: Η κρατική κινέζικη εταιρεία ChemChina έκανε προσφορά εξαγοράς της -ελβετικών συμφερόντων- εταιρείας Syngenta ύψους 43 δις δολαρίων. Η διοίκηση της εταιρείας πρότεινε ομόφωνα στους μετόχους να αποδεχτούν την προσφορά και για να οριστικοποιηθεί η πώληση μένει να κριθεί η συναλλαγή από τις ευρωπαϊκές υπηρεσίες ανταγωνισμού.
Ποια είναι η Syngenta;
Πρόκειται για μια από τις 6 μεγάλες αγροχημικές εταιρείες που παράγουν λιπάσματα, εντομοκτόνα και γενετικά τροποποιημένους σπόρους. Γνωστότερη απ’ αυτές είναι η Monsanto, όμως ανάμεσά τους βρίσκουμε κι άλλες γνώριμες επωνυμίες, όπως η Bayer CropScience και η BASF.
Τα λιπάσματα κι εντομοκτόνα της Syngenta χρησιμοποιούνται σε μεγάλη έκταση στις ΗΠΑ και την Αυστραλία, όχι χωρίς προβλήματα, περιβαλλοντικές καταστροφές και αντιδράσεις. Πριν λίγα χρόνια, ο δήμος του Γκρίνβιλ στο Ιλινόις των ΗΠΑ έκανε μήνυση στην εταιρεία, που αφορούσε την επίδραση του εντομοκτόνου Ατραζίν στο πόσιμο νερό της περιοχής. Η Syngenta έκλεισε την υπόθεση με συμβιβασμό, πληρώνοντας 105 εκατ. δολάρια. Κάποια προϊόντα της, όπως το Ατραζίν, είναι απαγορευμένα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, γιατί σύμφωνα με ορισμένες επιστημονικές απόψεις επηρεάζουν το γονιδίωμα των αμφίβιων οργανισμών και τις μέλισσες. Σε μια άλλη περίπτωση, το 2007, η κινητοποίηση άκληρων αγροτών στη Βραζιλία εναντίον των πρακτικών της εταιρείας κατέληξε σε αιματοχυσία. Η Syngenta είναι μια εταιρεία που κερδοφορεί από την εφαρμογή των όχι πάντοτε πετυχημένων χημικών και βιολογικών της πειραμάτων σε ανεπτυγμένες και αναπτυσσόμενες χώρες του κόσμου – ένας από τους μεγάλους παίκτες στο καίριο εμπορικό παιχνίδι των τροφίμων.
Ποια είναι η Κίνα;
Η Κίνα έχει σήμερα το 19% του παγκόσμιου πληθυσμού (1,3 δις άνθρωποι), διαθέτει όμως μόνο το 8% της καλλιεργήσιμης γης. Η ζήτηση για δημητριακά αυξάνεται, καθώς ο πληθυσμός καταναλώνει όλο και περισσότερο βοδινό και χοιρινό κρέας και η χώρα χρειάζεται ένα άλμα στην παραγωγικότητα της γεωργίας για να εξασφαλίσει αυτάρκεια στη διατροφή ήδη στην επόμενη γενιά. Οι ελλείψεις τροφίμων και οι αλματώδεις αυξήσεις των τιμών τους έχουν προκαλέσει αναταραχές, εξεγέρσεις και ανατροπές της εξουσίας στην Κίνα πολλές φορές τους τελευταίους αιώνες. Η εξασφάλιση επαρκούς τροφής για όλους είναι ένας πολιτικός πονοκέφαλος για το Πεκίνο, που γνωρίζει ότι για να μείνει στην εξουσία πρέπει να κρατήσει τα πιάτα του κινεζικού λαού γεμάτα.
Σήμερα, οι εισαγωγές αγροτικών προϊόντων στην Κίνα φτάνουν τα 115 δις δολάρια το χρόνο, ενώ πολλά απ’ αυτά εισάγονται από τις ΗΠΑ. Για να καταλάβει κανείς το μέγεθος αυτού του εμπορίου, αρκεί να επισημάνουμε ότι η γιγαντιαία εισαγωγή αργού πετρελαίου στην Κίνα κοστίζει μόνο 150 δις δολάρια.
Κερδοσκοπώντας πάνω στην τροφή
Και βέβαια η κερδοσκοπία πάνω στην παραγωγή των τροφίμων εκ μέρους των καπιταλιστικών δυνάμεων της “ελεύθερης αγοράς” δημιουργεί διάφορα “προβληματάκια”: Στις ΗΠΑ, η Syngenta έχει μηνυθεί από αγρότες και μεταφορικές εταιρείες σε 30 πολιτείες για το γενετικά τροποποιημένο καλαμπόκι Viptera. Οι μηνυτές ισχυρίζονται ότι η εισαγωγή του Viptera οδήγησε σε κατάρρευση των τιμών των σιτηρών στις ΗΠΑ από το 2013, καθώς η Syngenta δεν φρόντισε να περιορίσει τις εξαγωγές Viptera προς την Κίνα από τρίτες χώρες. Οι αγρότες και οι μεταφορικές εταιρείες των ΗΠΑ μπορεί να είχαν την εντύπωση ότι αυτές θα γέμιζαν τα κινεζικά πιάτα με τα προϊόντα τους, αλλά μετά την εξαγορά της Syngenta, μάλλον βαδίζουμε προς το αντίστροφο σενάριο…
Ενδεικτικό αυτής της κατεύθυνσης είναι ότι η ChemChina δεν επιδιώκει να αγοράσει μόνο τη Syngenta. Πέρσι εξαγόρασε κι άλλες εταιρείες που διαθέτουν τεχνογνωσία, τεχνολογία και βιομηχανικές πατέντες σε κλάδους όπως τα φωτοβολταϊκά, η κατασκευή μηχανών κι εργαλείων, αλλά και τα ελαστικά (τη γνωστή και από την ελληνική περιπέτειά της Pirelli).
Ο κινεζικός πληθυσμός είναι παραδοσιακά επιφυλακτικός απέναντι στα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα και τις εταιρείες που τα προωθούν και η εξαγορά της Syngenta αναμένεται να αμβλύνει τις αντιδράσεις ή, τελοσπάντων, αυτό φαίνεται να είναι το στοίχημα της κινέζικης άρχουσας τάξης και των διεθνών καπιταλιστών σε πρώτο χρόνο. Σε δεύτερο χρόνο, το κέντρο βάρους του παγκόσμιου καπιταλισμού και των κερδοσκοπικών πρακτικών στο χώρο της αγροτικής παραγωγής φαίνεται να μετακινείται με σταθερό βηματισμό προς την Ασία.
π.
