Εντουάρντο Γκαλεάνο – Για τη μνήμη και την ιστορία

Στις 13 Απρίλη απεβίωσε σε ηλικία 74 ετών, ένας από τους καλύτερους λατινοαμερικάνους συγγραφείς, ο Εντουάρντο Γκαλεάνο. Από τότε, Ο πλανήτης μας είναι φτωχότερος πνευματικά.

Ο Γκαλεάνο γεννήθηκε στο Μοντεβιδέο της Ουρουγουάη.  Όταν ήταν νέος είχε δουλέψει ως εργάτης εργοστασίου, ελαιοχρωματιστής, ταχυδρόμος, δακτυλογράφος και άλλα. Στα 14 του πούλησε την πρώτη του πολιτική γελοιογραφία στο εβδομαδιαίο περιοδικό «Ελ Σολ» του Σοσιαλιστικού Κόμματος της Ουρουγουάης. Ξεκίνησε τη σταδιοδρομία του ως δημοσιογράφος στις αρχές της δεκαετίας του ’60 ως συντάκτης του «Μάρτσα», ένα εβδομαδιαίο περιοδικό, ενώ υπήρξε και αρχισυντάκτης της εφημερίδας «Έποκα» για δύο χρόνια.

Στο πραξικόπημα της 27ης Ιουνίου 1973, ο Γκαλεάνο φυλακίστηκε και αναγκάστηκε να αφήσει την Ουρουγουάη. Το βιβλίο του «Οι ανοιχτές πληγές της Λατινικής Αμερικής» λογοκρίθηκε από τα στρατιωτικά δικτατορικά καθεστώτα της Ουρουγουάης, της Αργεντινής και της Χιλής. Έζησε στην Αργεντινή όπου ίδρυσε το πολιτιστικό περιοδικό «Κρίσις», ενώ παράλληλα προστίθεται στη λίστα αυτών που θα αντιμετώπιζαν το εκτελεστικό απόσπασμα του Χόρχε Ραφαέλ Βιδέλα, ο οποίος ανέλαβε την κυβέρνηση μετά από πραξικόπημα.

Πηγαίνει στην Ισπανία, όπου γράφει τη διάσημη τριλογία του, «Μνήμες της Φωτιάς», το 1984. Στις αρχές του 1985, ο Γκαλεάνο επιστρέφει στο Μοντεβιδέο όπου ζούσε μέχρι τον θάνατό του. Τα κυριότερα έργα του ήταν:
«Οι ανοιχτές φλέβες της Λατινικής Αμερικής» (1971). «Μνήμες φωτιάς» (1982-1986). “Ο αιώνας του ανέμου” (1986). «Το βιβλίο των εναγκαλισμών» (1989). «Τα χίλια πρόσωπα του ποδοσφαίρου» (1995). «Ένας κόσμος ανάποδα» (1998). «Καθρέφτες. Μία σχεδόν παγκόσμια ιστορία» (2008).
Το τελευταίο του βιβλίο που κυκλοφόρησε πριν μερικούς μήνες είναι το «οι λέξεις ταξιδεύουν» και παραθέτω στη μνήμη του μία μικρή ιστορία από αυτό:

Ανοιχτό παράθυρο η θάλασσα

Δεν μπορεί να μείνει πουθενά στάσιμη. Η μοίρα των βουνών και των δέντρων είναι να έχουν ρίζες, όμως η θάλασσα, όπως κι εμείς, είναι καταδικασμένη στον πλάνητα βίο.

Θαλασσινές πινελιές: Όσοι ζούμε κοντά στη θάλασσα, είμαστε φτιαγμένοι κι απ’ αυτήν, πέρα από χώμα. Και το νιώθουμε, κι ας μη το ξέρουμε, όταν αρμενίζουμε από καφενείο σε καφενείο, στα κύματα των δρόμων της πόλης, ή ταξιδεύουμε μέσα στην ομίχλη, προς το λιμάνι ή το ναυάγιο που μας περιμένει απόψε.

Ευάγριος Αληθινός