Ένας παράλληλος πόλεμος δι αντιπροσώπων

Εφτά χρόνια μετά την έναρξη του Συριακού εμφυλίου, η αντιπαράθεση έχει εξελιχθεί σε μια ανηλεή μάχη με πολλούς πρωταγωνιστές. Αυτή τη στιγμή εξελίσσονται ταυτόχρονα πολλαπλοί πόλεμοι δι αντιπροσώπων (proxy wars).

Τουρκία εναντίων Κούρδων

Η Τουρκία προσπαθεί να αποκόψει τη συνέχεια των ελεγχόμενων -από τους Κούρδους της Συρίας- εδαφών στα νότια σύνορά της. Η Επιχείρηση «κλάδος ελαίας» σταμάτησε προσωρινά μετά την κατάκτηση του Αφρίν, στρατηγική πόλη για την εδραίωση των τουρκικών δυνάμεων στην περιοχή. Παρότι η επιχείρηση έγινε με τις ευλογίες της Ρωσίας, και την ανοχή των δυτικών δυνάμεων και ειδικότερα των ΗΠΑ, η συνέχιση της προέλασης μπλοκαρίστηκε από όλες τις πλευρές, ακόμη και από την ίδια τη Ρωσία. Ο πλήρης τουρκικός έλεγχος των κουρδικών περιοχών της Συρίας βάζει σε κίνδυνο το καθεστώς Άσαντ, καθώς είναι γνωστή η υπόγεια υποστήριξη της Τουρκίας στις διάφορες τζιχαντιστικές αντάρτικες ομάδες. Η αναγνώριση της ανεξαρτησίας αυτών των περιοχών, με τα ελευθεριακά ομοσπονδιακά χαρακτηριστικά που προκρίνουν οι Κούρδοι της Β. Συρίας, ανοίγουν το έδαφος για δυσμενείς εξελίξεις αναφορικά με τις στρατιωτικά ελεγχόμενες  περιοχές του τουρκικού Κουρδιστάν, αλλά επίσης ανοίγουν έναν ανεξάρτητο και ισχυρό γεωπολιτικά δίαυλο μεταφοράς ενεργειακών πόρων από τα βάθη της Ασίας σε Ευρώπη και Μεσόγειο.

ΗΠΑ εναντίον Ρωσίας

Από την αρχή του πολέμου, η υποστήριξη της Ρωσίας στο καθεστώς Άσαντ ήταν ο πιο σημαντικός παράγοντας για την επιβίωσή του, αποφεύγοντας προς το παρόν την κοινή μοίρα με τον Σαντάμ Χουσεΐν. Οι Ρώσοι τον προμήθευσαν με εξοπλισμό, στρατιωτικές πληροφορίες αλλά και με την υποστήριξή τους σε διεθνές διπλωματικό επίπεδο. Μπλόκαραν επιτυχώς κινήσεις που θα ήταν κρίσιμες για την επιβίωσή του, και τον κράτησαν ενεργό παίχτη στον πόλεμο της Συρίας. Η Ρωσία φυσικά υποστηρίζει τα δικά της συμφέροντα στην περιοχή, καθώς η Συρία φιλοξενεί τη μοναδική ναυτική της βάση στην Μεσόγειο, αλλά επίσης γεωπολιτικά επιδιώκει να έχει καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση του μελλοντικού status quo της περιοχής. Η άμεση στρατιωτική αντιπαράθεσή της με τις ΗΠΑ έχει προς το παρόν αποφευχθεί, αλλά μαίνεται μεταξύ των υποστηριζόμενων από κάθε πλευρά.

Ισραήλ εναντίον Ιράν

Οι δυνάμεις της Hezbollah στις γειτονικές περιοχές κρατάν το Ισραήλ σε συνεχή επιφυλακή.

Το Ισραήλ έχει κάθε συμφέρον να εμποδίσει τη δημιουργία ιρανικών βάσεων στη Συρία καθώς το ιρανικό καθεστώς είναι υποστηρικτικό του Άσαντ. Το Ισραήλ έχει επιτύχει δεκάδες μικρές επιδρομές εναντίον ιρανικών θέσεων στη Συρία, χωρίς όμως να επιδιώκει δημοσιότητα για τις κινήσεις αυτές. Το σημαντικότερο πρόσφατο συμβάν ήταν η κατάρριψη ιρανικού drone στον ισραηλινό εναέριο χώρο, και η επακόλουθη κατάρριψη ισραηλινού f-16 στο συριακό έδαφος σε επιχείρηση βομβαρδισμού αντιποίνων.

Υποστηρικτές του κοσμικού κράτους εναντίων τον ισλαμιστών

Ο Μπασάρ αλ Άσαντ προέρχεται από μία θρησκευτική μειονότητα της Συρίας, τους Αλαουΐτες, η οποία απέκτησε σταδιακά δύναμη με την άνοδο του κόμματος Μπααθ στην εξουσία, και τελικά κατάφερε να επιβληθεί. Παρά τον αυταρχικό τρόπο διακυβέρνησής του, οι θρησκευτικές μειονότητες της Συρίας τύγχαναν σεβασμού, και το συριακό κράτος είχε κοσμικά χαρακτηριστικά σε σχέση με άλλα γειτονικά του κράτη.

Ο πόλεμος που εξελίσσεται, παράλληλα με τους άλλους πολέμους δι αντιπροσώπων, είναι επίσης και ο πόλεμος μεταξύ των υποστηρικτών ενός κοσμικού κράτους ενάντια στους υποστηρικτές μιας ισλαμικής δημοκρατίας για το αύριο της Συρίας. Σε αυτό τον πόλεμο τα μέτωπα είναι διαφορετικά.

Ρωσία και ΗΠΑ μάλλον συγκλίνουν στην ιδέα θεμελίωσης ενός αυριανού κοσμικού κράτους στα ερείπια της Συρίας. Αντιθέτως, η Τουρκία αλλά και το Ιράν, καθώς και κράτη της αραβικής χερσονήσου, όπως το Κατάρ, είναι οι έμμεσοι και άμεσοι υποστηρικτές των διαφόρων ισλαμιστικών δυνάμεων που μάχονται για την εγκαθίδρυση ενός μελλοντικού θρησκευτικού κράτους . Η κάθε πλευρά έχει τη δική της ερμηνεία για τα χαρακτηριστικά αυτής της οντότητας, αλλά σίγουρα συμπλέουν σχετικά με το τι θα ήθελαν να αναδυθεί μετά από μία ενδεχόμενη πτώση του καθεστώτος  Άσαντ.